یک فیلم فاخرِ موفق

به بهانه توزیع فیلم «استرداد» در شبکه نمایش خانگی

فیلم فاخر از آن دست مفاهیم کشدار و پرمناقشه ای است که هنوز در تعریف آن اتفاق نظری وجود ندارد. برخی عنصر فاخر بودن را در میزان و حجم ساختاری اثر از حیث پروداکشن و تولید می دانند و بر این اساس فیلم های پرخرج را مصداق فیلمهای فاخر!

عده دیگری سوژه و محتوی قصه را ملاک فاخر بودن تعریف می کنند. بر این مبنا سوژه های تاریخی، مذهبی و ملی را معیار تمایز فیلم فاخر از آثار عادی می دانند. این همه در حالی است که بارها اتفاق افتاده همه این عناصر حتی نام یک کارگردان بزرگ و مشهور هم پشت اثر بوده اما نتیجه کار رضایت بخش نبوده است. استرداد اما علی رغم اینکه به سفارش بنیاد سینمایی فارابی و با حمایت مالی مجلس و با هزینه میلیاردی ساخته شده و کارگردان آن در کارنامه حرفه ای خود، اثر چشمگیری نداشته و فاقد تجربه لازم برای تولید این فیلم بزرگ به نظر می رسید اما در عمل شاهد تولید فیلمی اثرگذار و قابل قبول هستیم که دست کم وقتی از سینما خارج می شویم یا فیلم به پایان می رسد از هزینه ای که برای این فیلم شده احساس نارضایتی نداریم.

قصه فیلم اگرچه قبل از انقلاب رخ داده و به نوعی به بازنمایی و رمزگشایی از فساد سیاست در پشت پرده حکومت پهلوی می پردازد اما تلاش کرده با صیانت از هویت و ارزش های ملی در دام اغراق و شعار زدگی های سیاسی گرفتار نشده و قضاوت منطقی از این برهه تاریخی ارائه دهد. فارغ از این تاویل های مفهومی و سیاسی که برساخته ذات قصه است در اجرا و کارگردانی نیز، درایت و پختگی خوبی از علی غفاری شاهد هستیم که در کنار چینش خوب بازیگران و البته تصویر برداری درخشان استاد محمود کلاری از حیث فرم و ساختار بصری و دراماتیکی نیز به استاندارد یک اثر فاخر نزدیک شود.
استرداد که در لغت به معنای بازگشت و بازپس گرفتن چیزی است به موضوع غرامت جنگی می پردازد که قرار بود توسط انگلستان امریکا و شوروی برای جنگ جهانی دوم به ایران داده شود و مربوط به مقطع زمانی 1332 است. این فیلم یک درام تاریخی درباره وقایع جنگ جهانی دوم و مسائلی است که پای نیروهای متحدین و متفقین را به ایران باز کرد و در آن به ماجرای پرداخت غرامت به ایران اشاره می شود. رمزگشایی از این واقعه تاریخی با تمهیدات خوب دراماتیکی همراه شده که هم وفاداری به تاریخ محفوظ بماند و هم مقتضیات سینمایی قصه فدای مواد خام تاریخی آن نشود. آنچه که بیش از هر چیز به جذابیت روایی اثر کمک می کند رمزگشایی معماگونه از قصه است که دست قصه و تعلیق آن برای مخاطب رو نشود و هر بار با رمزگشایی در یک مقطع از فیلم، غافلگیری جذابی رخ دهد. غافلگیریی که مضامین سیاسی فیلم را هم بازنمایی کند و تاکیدی است بر فضای مخوف سیاست و بازی های کثیف پشت پرده سیاست که منافع ملی ما را به یغما برده است.شمش های طلایی که ارزش مادی فوق العاده زیادی داشت و قطعا در حل بسیاری از مشکلات اقتصادی ایران، راهگشا بود. از این حیث می توان گفت این فیلم اگرچه که تاریخی است اما تاریخ مصرف نداشته و با توجه به منفعت طلبی هایی که در معادلات سیاسی جهان حاکم است ما همواره در شرایط مشابه ای قرار داریم. چه بسا می توان این قصه را به برجام و استرداد سرمایه های ایران که در کشورهای غربی بلوکه شده هم وصل کرد و دشواری امر سیاسی به ویژه در عرصه بین الملل را به تصویر کشید.

استرداد در انتخاب بازیگر خود محاسبه دقیقی داشته که این کستینگ به جذابیت فیلم کمک کرده است. حمید فرخ نژاد در نقش قهرمان اصلی قصه که زیروبم و هوشیاری یک نظامی زبده و کاربلد را در ماموریتی خطیر به زیباترین شکل بازی می کند. فرهاد قائمیان در نقش کاووسی نماینده دربار،الیسا کاچر در نقش ستوان غزال گورانی و الکساندر ناوانف به نقش افسر روسی،همین طور صالح میرزا آقایی و سیاوش چراغی پور همگی به درستی انتخاب شده و بازی کرده اند.تنوع لوکشین و حوادثی که در فیلم می بینم نیز در کنار قاب بندی های زیبای محمود کلاری، زیبایی شناسی بصری اثر را تضمین نموده است. اگرچه تماشای این فیلم با این پروداکشن عظیم روی پرده سینما چشم نواز تر است اما استرداد یک فیلم فاخر استاندارد است که تماشای آن با تلویزیون خانگی نیز لذت بخش است. این لذت را تجربه کنید.

شناسنامه استرداد

کارگردان :علی غفاری
 نویسنده : علیرضا طالب زاده
بازیگران :حمید فرخ نژاد، فرهاد قائمیان ، الیسا کاچر، الکساندر ناوانف، صالح میرزاآقایی ، سیاوش چراغی پور
علیرام نورایی ، بهنام تشکر ، شیرین یزدان بخش ، علی روئین تن