وقتی صدام عهد شکنی کرد

مجموعه زیر روز شمار اجمالی جنگ هشت ساله ایران و عراق از بعد نظامی- عملیاتی است. در این مجموعه ضمن رعایت ترتیب تاریخی عملیات نیروی خودی و دشمن تلاش شده است تا عملیات برجسته طرفین به اختصار تشریح گردد تابیشتر با فراز و نشیبهای جنگ تحمیلی و نحوه عمل ارتش عراق و رزمندگان اسلام آشنا شویم.

آغاز جنگ- 1359

در سی و یکم شهریور 1359 در شرایطی که اقدامات متعدد امپراطوری آمریکا جهت براندازی نظام نوپای انقلاب اسلامی یکی پس از دیگری با شکست مواجه می شد، رژیم جنگ طلب و توسعه طلب عراق با حمایت آمریکا، اروپا و اکثر کشورهای عربی مرزهای جمهوری اسلامی ایران را مورد حمله نظامی قرارداد و بطور همزمان نیروی هوایی این کشور در یک تهاجم گسترده مناطق استراتژیک از جمله فرودگاه تهران را بمباران کرد و به دنبال آن جنگ تحمیلی رسماً آغاز گردید. با شروع جنگ جمهوری اسلامی ایران کاملاً غافلگیر شد. زیرا از یک طرف ارتش بخاطر اعدام، تصفیه و فرار سران فاسد خود فاقد کمترین کارایی بود. از طرف دیگر سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نیز هنوز در بدو شکل گیری بوده و توان محدودش نیز در درگیریهای داخلی در کردستان، گنبد، جریان خلق عرب و …شدیداً تحلیل رفته بود. بنابراین ایران فاقد یک سازمان نظامی توانمند برای مقابله با ماشین جنگی عراق بود. از این میان دو عامل اساسی مانع فروپاشی نظام سیاسی کشور گردید.

کنترل اوضاع توسط حضرت امام(ره) و سیل روز افزون مردم در صحنه سیاسی کشور و گسیل آنها به جبهه ها، سازمان یافتن نسبی مردم و بسیج عمومی سبب آغاز حملات ایذایی و چریکی گردید و توانست مانع پیشروی ماشین جنگی عراق گردد و پس از آن بتدریج انسجام عملیاتهای محدود مورد نظر واقع شد. عراق نیز در این مقطع پس از ناکامی در تصرف خوزستان با اتخاذ استراتژی دفاعی در جنگ زمینی و افزایش فشار بر روی شهروندان از طریق جنگ شهرها سعی نمود در کوتاهترین زمان ممکن دولت ر اتسلیم نموده و وادار به مذاکره نماید، لیکن موضع سازش ناپذیر امام خمینی(ره) و وفاداری و پشتیبانی مردم از معظم له پاسخ کوبنده ای به تحرکات ایذائی بود حدودآً 18 عملیات بصورت کلاسیک و در دوره بنی صدر انجام شد که هیچگونه موفقیتی دربر نداشت. در مطالبی که متعاقباً می آید اقدامات انجام شده طرفین بررسی خواهد شد.

1359/6/31

آغاز تهاجم همه جانبه عراق به جمهوری اسلامی ایران که از سه جبهه جنوب، میانی و شمال انجام شد. ارتش عراق در جبهه تهاجم خود را از پنج محور آغاز کرد:

1- محور شلمچه برای تصرف خرمشهر و آبادان.

2- محور کوشک به طرف اهواز.

3- محور طلائیه به سمت هویزه.

4- محور چزابه به طرف بستان، سوسنگرد و اهواز.

5- محور فلکه به سمت شوش، دزفول و دهلران.

6- در جبهه میانی نیروهای دشمن از چهار محور وارد عمل شدند.

7- محور مهران.

8- محور مندلی به سمت ارتفاعات سومار و نفت شهر.

9- محور خسروی- قصر شیرین.

10- محور سلیمانیه- پنجوین جهت تصرف ارتفاعات مریوان و بانه.

در جبهه شمالی از محور ازگله به بالا ابتکار عمل در دست نیروهای محلی و ضد انقلاب داخلی قرار داشت و عراق در نقش پشتیبانی عمل می کرد.

در فاصله آغاز جنگ (31/6/59) تا (26/12/59) عملیاتهای محدودی از سوی نیروهای خودی انجام شد که به ترتیب ذکر می شود.

59/13/7_ عملیات مشترک سپاه و ارتش در منطقه موسیان.

59/7/23 _ حرکت محدود ارتش در منطقه دزفول.

59/8/15 _ شبیخون غیور اصلی توسط سپاه در منطقه حمیدیه.

59/10/14 _ حرکت محدود سپاه در تنگ حاجیان.

59/10/15 _ عملیات ارتش هویزه.

59/10/19_ عملیات محدود سپاه و ارتش در میمک.

59/10/19_ عملیات مشترک سپاه و ارتش در محور آبادان.

59/10/20 _ عملیات محدود نصر در محور ماهشهر توسط سپاه و ارتش.

59/11/12 _ عملیات ارتش در ارتفاعات زیل.

59/11/18 _ عملیات سپاه در منطقه سوسنگرد.

59/11/21 _ عملیات محدود در منطقه دهلاویه توسط سپاه.

59/11/26 _ حرکت محدود سپاه در ارتفاعات زیل.

59/11/26 _ عملیات در محور میمک.

59/12/24 _ عملیات محدود سپاه در سرپل ذهاب.

59/12/24 _ عملیات سپاه در گیلان غرب.

59/12/26 _ عملیات حضرت مهدی در محور سوسنگرد توسط سپاه.

منبع: ساجد