سناریو کناره گیری داوود اوغلو از قدرت در ترکیه

اردوغان از رویای خود پرده برداشت ؛ هنگامی که در سال 2013 از آرامگاه «کمال آتاتورک»، بنیانگذار ترکیه جدید دیدار کرد و در دفتر یادداشت آرامگاه نوشت: «ترکیه با عزمی جزم در حال تبدیل شدن به قدرتی منطقه ای و جهانی است».

در ترکیه چه می گذرد؟ سوالی که این روزها ذهن بسیاری را به خود مشغول کرده است. هفته ای نیست که تحولی جدید نگاه محافل منطقه ای و جهانی را به این کشور جلب نکند و سر منشاء تمام این تحولات کسی جز «رجب طیب اردوغان»، رئیس جمهوری این کشور نیست.
کسانی که تحولات ترکیه را حتی دورا دور هم دنبال می کنند، این گفته را تایید می کنند که تفاوت بین این «رجب طیب اردوغان» با آن «رجب طیب اردوغان» از زمین تا آسمان است.

کدام رجب طیب اردوغان؟

این سوالی است که برای پاسخ به آن لازم است، به سال های گذشته بازگردیم، زمانی که در سال 1980 در اداره حمل و نقل شهر استامبول مشغول به کار شد و چون با تقاضای رئیس خود برای تراشیدن ریشش مواجه شد، از ادامه کار امتناع کرد.
او حتی با برگزاری جشن سال نو میلادی نیز مخالفت کرد، اما رفته رفته با موفقیت هایی که در شهرداری استانبول به دست آورد، خود را به شخصیتی محبوب تبدیل کرد. پیروزی در انتخابات 1994 شهرداری ها در استانبول آغاز فعالیت سیاسی اردوغان اصالتا گرجستانی در ترکیه بود.
اردوغان اما به زودی تغییر عقیده داد تا جایی که در اولین سفرش به عنوان نخست  وزیر ترکیه به آمریکا جایزه کمیته آمریکایی یهودیان به وی اهدا شد تا او اولین فرد مسلمانی باشد که این جایزه را دریافت می کند. 
از مارس 2003 که اردوغان به نخست  وزیری ترکیه می رسد، او و حزب اسلامگرایش «عدالت و توسعه» حاکم بلامنازع ترکیه هستند و از آن تاریخ اردوغان تلاش کرده، چهره  جدیدی از ترکیه ترسیم کند که مهمترین شاخص آن «عثمانی  گرایی» یا همان «احیای امپراتوری عثمانی» است.
اردوغان 10 سال بعد از رویای خود پرده برمی دارد، هنگامی که در سال 2013 از آرامگاه «کمال آتاتورک»، بنیانگذار ترکیه جدید دیدار کرد و در دفتر یادداشت آرامگاه نوشت: «ترکیه با عزمی جزم در حال تبدیل شدن به قدرتی منطقه ای و جهانی است».

اردوغان و رفیق اوغلو

اردوغان برای تحقق این خواسته نیاز به «رفیق» راه داشت، کسی که مشابه خودش فکر کند. «داوود اوغلو» در دو کتاب خود به نام های «تغییرات تمدنی و مسلمانان جهان» و «تاثیر اسلام و غرب بر تئوری های سیاسی» ریشه های بازگشت به عصر قدرت عثمانی و سودای آن در سر اردوغان را مطرح می کند.
در حالی که داوود اوغلو بر این باور بود، تنها حزب عدالت و توسعه به رهبری اردوغان می تواند، احیاگر امپراتوری عثمانی باشد، اردوغان نیز با سپردن سکان هدایت وزارت خارجه  به اوغلو در سال 2009 نشان داد که او را شایسته ایفای نقش در کسوت وزیر خارجه اش می بیند.
با رئیس جمهور شدن اردوغان، وی نیازمند شخصیت بوروکراتی بود تا پس از تکیه زدن بر مسند نخست  وزیری، افزایش قدرت و اختیارات رئیس  جمهور را با سعه صدر پذیرا باشد و چه کسی بهتر از «داوود اوغلو».
در تمام طول این سال ها رابطه ای بسیار نزدیک بین اوغلو و اردوغان برقرار بود. «رفیق» واژه ای بود که احمد داوود اوغلو در سخنرانی 5 مه خود و اعلام کناره گیری از قدرت در توصیف عمق رابطه ای که بین او و اردوغان برقرار بود، به کار برد.
شاید اوغلو که بیش از هرکس دیگری از سودای قدرت طلبی اردوغان مطلع بود، تصور نمی کرد، اولین قربانی قدرت طلبی اردوغان باشد. درحالی که نگاهی به پیشینه روابط اردوغان و اوغلو نشان دهنده استفاده ابزاری اردوغان از اوغلو بود.

مقاله ای که تنها چند دقیقه پس از انتشار حذف شد

آنچه درباره کناره گیری یا برکناری «داوود اوغلو» از عرصه قدرت سیاسی ترکیه در سطور بالا به آن اشاره شد و خبرگزاری ها و منابع خبری به نوعی در تحلیل ها و تفسیرهای خود به آن اشاره داشتند، به سودای اردوغان و تلاش وی در قبضه قدرت و از پیش رو برداشتن موانع می پرداخت.
اما رسانه های ترکیه به دلایل دیگری در این خصوص اشاره می کنند. پایگاه خبری «دیرلیز پوستا» که توسط «هاکان آلپایراک»، از افراد نزدیک به اردوغان اداره می شود، 3 ماه قبل مقاله ای روی خروجی این پایگاه خبری اینترنتی قرار داد که چند دقیقه بعد از انتشار حذف شد.
این مقاله ضمن مطرح کردن سناریو برکناری داوود اوغلو دلیل این امر را مزدوری وی برای عربستان سعودی در ترکیه عنوان کرده بود. این مطلب که تحت عنوان «داوود اوغلو کیست؟» در پایگاه خبری «دیرلیز پوستا» منتشر شده بود، به زندگینامه داوود اوغلو و تحصیلاتش در خارج از ترکیه می پرداخت و تاکید می کرد که هنگام تحصیل اوغلو در مالزی برخی از نهادها و موسسات عربستانی هزینه ادامه تحصیل وی را تامین کردند و همان ها بودند که پس از بازگشت اوغلو به ترکیه، هزینه تاسیس مرکزی تحقیقاتی - علمی در استانبول را تامین کردند و از وی سرمایه داری بزرگ و سرشناس در این کشور ساختند.
آنچه مطالب مطرح در مقاله پایگاه خبری «دیرلیز پوستا» را تایید می کند، اظهارات «فواد عونی»، تحلیلگر برجسته امور سیاسی ترکیه است که دارای روابطی نزدیک با سازمان اطلاعات و امنیت ملی ترکیه موسوم به «میت» است که در مقاله ای ضمن اشاره به این سناریو، تصریح می کند: «از منظر اردوغان جایی برای احمد داوود اوغلو در دستگاه ریاست جمهوری ترکیه وجود ندارد».
عونی در مقاله اش تاکید می کند که دیدارهایی در کاخ اردوغان درحال انجام است تا راه های خلاص شدن از داوود اوغلو را بررسی کند و درخواست از وی جهت کناره گیری از قدرت بهترین راهکار تشخیص داده شد، چون دولت در سایه ترکیه «جماعت گولن» دارای مستندات غیرقابل انکاری بر علیه اوغلو است که افشای آن به سود هیچ طرفی در ترکیه نیست.
بنابر اظهار این تحلیلگر مشهور ترک «اوغلو در این اواخر اقدامات و تدابیری اتخاذ کرده بود که از رقابت آنکارا با ریاض در منطقه خاورمیانه بکاهد و با پی بردن اوغلو به این امر خواستار کناره گیری وی از قدرت می شود.