آوانس خان مساعدالسلطنه

هوهانس ماسحیان فرزند زورنی ماسحیان و آنا یرواندیان بود . او در 28فوریه 1864/9 اسفند 1242 در محله ارامنه مولوی تهران به دنیا آمد. هوهانس از مدرسه هایگازیان با گرفتن نشان صلیب طلایی فارغ التحصیل شد.

دایی هوهانس ماسحیان معلم فرانسه مظفرالدین میرزای ولیعهد بود

هوهانس در خرداد 1263 در دارالترجمه دولتی استخدام و مترجم مخصوص ناصرالدین شاه شد. او مترجم انگلیسی و فرانسه در این اداره بود .احتشام السلطنه می نویسد: "آوانس خان پس از مراجعت از فرانسه با ماهی ده تومان توسط محمدحسن خان صنیع الدوله (اعتمادالسلطنه ) وزیر انطباعات عضو دارالترجمه شد . اعتمادالسلطنه بار از دوشش می کشید وکتب و رسالات و آرتیکلهای خارجی را به او می داد که ترجمه کند. بعد به اسم خودش به خرج می برد و چاپ می کرد".

یک مدتی هم در مدرسه علوم سیاسی درس حقوق تدریس می کرد. عبدالله خان مستوفی در ذیل خاطرات تاسیس مدرسه علوم سیاسی می نویسد: وقتی که مشیرالملک با شاه موقتاً به سفر دوم فرنگ رفت [1279ش] ، اوهانس خان عمادالوزاره ، رئیس دارالترجمه وزارت خارجه ، به جای او برای ما درس حقوق می گفت.

آوانس خان در 1265ش به استخدام وزارت امورخارجه درآمد و در اولین سفر کاری خود راهی انگلستان شد . او در 1266ش با سمت مترجمی ،نمایندگان ایران را که از جانب ناصرالدین شاه حامل پیام تبریک برای پنجاهمین سال سلطنت ملکه ویکتوریا بودند ، همراهی می کرد. وی پس از بازگشت یک قطعه نشان شیرو خورشید از نوع درجه سوم از شاه دریافت کرد.

آوانس خان همراه هیئت ایرانی برای تهنیت به پادشاه جدید به سن پترزبورگ رفت

هنگامی که الکساندر سوم امپراطور روسیه در اول نوامبر 1894 / 10 آبان 1273درگذشت ،نیکلای دوم به سلطنت رسید . آوانس خان در آذر ماه همان سال با گرفتن لقب عمادالوزاره همراه هیئت ایرانی برای تهنیت به پادشاه جدید به سن پترزبورگ رفت . در این سفر به او از جانب امپراطور روسیه نشان درجه سوم سنت آنا اهداشد. احتشام السلطنه مفصلاً شرح این مآموریت و اعضا این هیئت را در کتاب خاطرات خود شرح می دهد: وجیه الله میرزا امیرخان سردار سفیرکبیر فوق العاده و رئیس هیئت . بنده که مستشار اول سفارت و معاون هیئت بودم . کریم آقای کرد میرپنجه مختارالسلطنه ... نایب اول سفارت . شاهزاده امان الله میرزا ... آتاشه نظامی، آوانس خان عمادالوزاره ... به سمت مترجم هیئت نمایندگی ایران منصوب شد . میرزا محمدعلی خان منشی وجیه الله میرزا هم با سمت منشگری همراه هیئت شد.

آوانس خان عمادالوزاره در طی مأموریتهای دیگر خود یکبار به همراه امیرخان سردار برای اعلام سلطنت مظفرالدین شاه به لندن رفت و در سفری دیگر در سال 1897م/ 1276ش برای شرکت در جشن شصتمین سال سلطنت ملکه ویکتوریا عازم لندن شد . خدمات او در وزارت امورخارجه علاوه بر سفارتهای محوله ، ریاست دارالترجمه و سپس مدیر تحریرات بعضی از دول غیر همجوار و ریاست پرسنل وزارت امورخارجه بود .

و شارژدافر (کاردار) شد و تا پایان خدمت احتشام السلطنه یعنی سال1285ش ، آوانس خان در برلن خدمت کرد.

پس از انفصال احتشام السلطنه از سفارت برلن 1285ش ، آوانس خان به ایران آمد و چون مورد اعتماد ناصرالملک [نایب السلطنه] بود در دفتر وی مشغول به کارشد.  آوانس خان با لقب مساعدالسطنه در 1289ش /1910به وزیرمختاری ایران در برلن منصوب شد و تا 1293ش/1914م در این مسند باقی بود . شروع جنگ جهانی اول پایان کار او بود. زیرا آلمانها او را به علت ارمنی بودن نمی خواستند . تقی زاده در کتاب "زندگی طوفانی" نظر دولت آلمان را در باره او چنین شرح می دهد: 

از طرف اقلیت ارامنه جنوب به نمایندگی دوره ششم مجلس شورای ملی انتخاب شد

مساعدالسطنه علاوه بر مشاغل دولتی و فعالیتهای دیپلوماتیک ، فردی ادیب و فرزانه بود. او به زبانهای ارمنی،فرانسه ، آلمانی و انگلیس کاملاً مسلط بود و کتابهای بسیاری را به زبان ارمنی و فارسی ترجمه کرده است . مجموعه آثار شکسپیر او که به زبان ارمنی ترجمه شده از آثار ادبی این زبان به شمار می رود . همچنین کتابهایی چون سفرنامه برادران شرلی و ایران و ایرانیان نوشته بنجامین اولین سفیر ایالات متحده در ایران را به فارسی ترجمه کرده است. او همچنین در عرصه مطبوعات فعالیت می کرد در 1273ش هفته نامه شاویق را به زبان ارمنی تأسیس کرد . این نشریه موضوعات اجتماعی ،ادبی ، سیاسی را شامل می شد. همچنین سردبیری آن را خود آوانسیان به عهده داشت.

آوانس خان مساعدالسلطنه در طی سالهای خدمتش در عرصه سیاست و فرهنگ مفتخر به دریافت نشانهای متعدد از ایران و کشورهای مختلف شده است مانند: رتبه سرتیپ اولی و نشان و حمایل ، نشان عقاب قرمز درجه دوم از پروس ، نشان سنت موریس و سنت لازار از ایتالیا، نشان طلای علمی ، نشان درجه دوم آلبرت ساکس و نشان درجه اول شیروخورشید با حمایل سبز و ... .