تأثیر حجاب بر سلامتی روح و روان
مقدمه:
با اندکی تحقیق واقع بینانه ای در کارکرد و تأثیر حجاب در روابط اجتماعی به خوبی می توان آثار مثبت و ارزشمند آن را بر روح و روان زنان و حتی مردان مشاهده کرد. پوشیدگی و خوداری از برهنگی و بی حجابی در جامعه همچون پوشش و سدی محکم می تواند افراد جامعه را از فوران آتش هیجانات شهوانی مصون نگه دارد. با توجه به آثار مثبت و ارزشمند حجاب و عفاف در زندگی به خوبی می توان به این نکته اذعان داشت که آموزه های اسلامی با واجب کردن پوشش اسلامی برای زنان و مران به هیچ وجه به دنبال اسیر کردن و در غل و زنجیر کردن افراد جامعه نبوده است. در واقع اسلامی خوشی ها و زیبایی های مشروع منطقی را برای افراد می پسندد ولی ظاهر سازی و رنگ لعاب های تبرج گرایانه را به خاطر دلایل روشنی نمی پسندد. «وَ قَرْنَ فی بُیُوتِكُنَّ وَ لا تَبَرَّجْنَ تَبَرُّجَ الْجاهِلِیَّةِ الْأُولى؛[احزاب، آیه 33] و در خانه هاتان آرام گیرید، و به شیوه جاهلیت پیشین به خودنمایى بیرون نیایید».
چرا زن باید حجاب داشته باشد
هر چند که نمی توان ادعا نمود که رعایت حجاب و عفاف تنها مختص به جامعه زنان است؛ ولی از آنجایی که نوعاً زنان از عواطف و احساسات قوی تری برخوردار می باشند و به گونه ای به واسطه حالات و خصوصیات که دارند بیشتر در معرض نفوذ می باشند، از اینرو این چنین گفته می شود که رعایت حجاب و عفاف برای ایشان لازم تر است، از امام صادق (علیه السلام) نقل شده است که فرمودند: «اَلحَیاءُ عَشَرَةُ أَجزاءٍ تِسعَةٌ فِى النِّساءِ و َواحِدٌ فِى الرِّجالِ؛[1]حیا ده جز دارد، نه جزء آن در زنان است و یك جزء در مردان». در واقع وقتی زن بدون حجاب در اجتماع مردان و نامحرمان حاضر شود، به آسانی تحت تأثیر روانی و عاطفی آنان قرار می گیرد و وحدت روانی او را از بین می برد.[2]
آثار و برکات حجاب و عفاف:
1-حجاب مانع آلودگی و گرفتار شدن در فحشاء و گناه: یکی از آثار روشن و غیر قابل انکار رعایت حجاب و عفاف در زندگی جلوگیری از اشاعه گناه و فجور در جامعه است. رعایت حیا در جامعه باعث جلوگیری از سوء استفاده بیمار دلان می شود. کما اینکه در قرآن کریم در این خصوص این چنین بیان شده است. « فَیَطْمَعَ الَّذی فی قَلْبِهِ مَرَض؛[احزاب، آیه 32] كه بیماردلان در شما طمع كنند». در واقع هر گاه زنان جامعه زمینه و بستر گسترش چشم چرانی، و هرزه گری را ببندند، و اجازه نفوذ غیر اخلاقی را به دیگران ندهند رفته رفته جامعه رنگ و بوی اسلامی و اخلاقی به خود می گیرد.
2-گسترش امنیت روانی و اجتماعی در جامعه
از جمله آثار بارز و روشن رعایت حجاب و عفاف رونق گرفتن امنیت اجتماعی است، قطعاً وقتی زنان و مردان جامعه خود را ملزم به رعایت آداب و اخلاق اسلامی نمایند، ناهنجاری و بزه های اجتماعی کاهش خواهد یافت. «َّذلِكَ أَدْنى أَنْ یُعْرَفْنَ فَلا یُؤْذَیْن؛[احزاب، آیه 59] این كار براى اینكه شناخته شوند و مورد آزار قرار نگیرند بهتر است».و همچنین امام علی(علیه السلام) در نهج البلاغه می فرماید: «وَ إِیَّاكَ وَ مُشَاوَرَةَ النِّسَاءِ فَإِنَّ رَأْیَهُنَّ إِلَى أَفَنٍ [أَفْنٍ] وَ عَزْمَهُنَّ إِلَى وَهَنٍ [وَهْنٍ] وَ اكْفُفْ عَلَیْهِنَّ مِنْ أَبْصَارِهِنَّ بِحَجْبِكَ إِیَاهُنَّ فَإِنَّ شِدَّةَ الْحِجَابِ خَیْرٌ لَكَ وَ لَهُن؛[3] دیدگانشان را (از نامحرم) بپوشان كه سختگیرى در حجاب براى تو و آنها بهتر است؛ بیرونشدنشان (از خانه) بدتر از «راه دادن افراد نامطمئن (بخانه) نیست». در شرایطی که زنان در انظار عمومی بدن خود را به نمایش می گذارند و باعث تحریک مردان می شوند ناگزیر باید منتظر آزار و اذیت افراد لاابلی و فرصت طلب نیز باشند، این آزار ها که گاهی به آدم ربایی قتل نیز می انجام به شدت زندگی زنان بد حجاب را تهدید می نماید و آرامش و سلامت روانی ایشان را به مخاطره می اندازه. [4]
3-ارزشمند شدن زن در زندگی فردی و اجتماعی
یکی از آثار ارزشمند حجاب و حیا در جامعه بالا بردن جایگاه و ارزش زن در جامعه است، چرا که با رعایت این موضوع آنها به گوهر درونی خود بیشتر پی می برند و به همین جهت این گوهر را در دسترس سارقان نوامیس قرار نمی دهند، و از طرفی دیگران نیز قیمت زن را تنها در رنگ و لعاب مادی و جسمانی نمی ببنند و ملاک و معیار ارزش او را به جلوه گری و تن نازی مشاهده نمی کنند، در واقع در این چنین فضای که زن رنگ بوی الهی به خود می بخشید و خود را تسلیم آموزه ی قرآنی حیا و عفاف می نماید، قیمت و ارزش خود را در محاسبه و ترازوی الهی قرار می دهد خدای که همه عالم را برای انسان خلق کرده است او را به بالاترین قیمت ها خریدار می شود. «هُوَ الَّذی خَلَقَ لَكُمْ ما فِی الْأَرْضِ جَمیعاً ثُمَّ اسْتَوى إِلَى السَّماءِ فَسَوَّاهُنَّ سَبْعَ سَماواتٍ وَ هُوَ بِكُلِّ شَیْءٍ عَلیم؛[سوره بقره/29]او خدایى است كه همه آنچه را (از نعمتها) در زمین وجود دارد، براى شما آفرید سپس به آسمان پرداخت و آنها را به صورت هفت آسمان مرتب نمود و او به هر چیز آگاه است». در آیه دیگر خدواند متعال بهای انسان را این چنین معرفی می نماید: «إِنَّ اللَّهَ اشْتَرى مِنَ الْمُؤْمِنینَ أَنْفُسَهُمْ وَ أَمْوالَهُمْ بِأَنَّ لَهُمُ الْجَنَّةَ؛[سوره توبه/111]خداوند از مؤمنان، جانها و اموالشان را خریدارى كرده، كه (در برابرش) بهشت براى آنان باشد». در روایتی دیگر نیز بها و قمیت گرانبهای انسان این چنین بیان شده است: « فَلَیْسَ لِأَنْفُسِكُمْ ثَمَنٌ إِلَّا الْجَنَّةُ فَلَا تَبِیعُوهَا بِغَیْرِهَا فَإِنَّهُ مَنْ رَضِیَ مِنَ اللَّهِ بِالدُّنْیَا فَقَدْ رَضِیَ بِالْخَسِیسِ؛[5]جانهاى شما را قیمتى جز بهشت نباشد؛ پس به غیر آن نفروشید؛ چرا كه هر كه از خدا به دنیا خشنود شود بىگمان به چیزى پست خشنود شده است».
سخن آخر: حجاب و عفاف تنها یک واجب دینی و مذهبی نیست بلکه یک، هنجار و قانون اجتماعی است که رعایت و اجرای آن موجب برکات ارزشمندی همچون پاک سازی جامعه از فحشاء و منکرات می شود.
پی نوشت:
[1]. من لایحضر الفقیه: ج3 ، ص468 ، ح4630.
[2]. حجاب و نقش آن در سلامت روان، ص102، به نقل از زینب جلالی، جزوه حجاب از دیدگاه روانشناسی: ص7.
[3]. نهج البلاغة (للصبحی صالح): ص405.
[4]. حجاب و نقش آن در سلامت روان: ص104.
[5]. تحف العقول: ص391.
