رهبری دعوت جنتی را اجابت نکردند
با گذشت دو روز از پایان بیست و نهمین دوره نمایشگاه کتاب تهران که در شهر آفتاب برگزار شد، خبری از حضور رهبری مخابره نشده و رسانه ها در اینباره سکوت کرده اند.
مدیر نشر ثالث با خنده ای حسرت آلود گفت: «آقا را از ما دور کردند.» جعفریه بعدش ادامه داد: «آقا درباره ی یوسا صحبت کردند. بعید می دانم 99 درصد مسئولین بدانند یوسا پوشیدنی است، خوردنی است، چیست؟» جعفریه می گفت دوست داشت آقا بیشتر می ماندند و بیشتر با ایشان صحبت کنند؛ چون آقا یک کتاب خوان حرفه ای اند، "بیش از آن که یک آدم سیاسی یا یک آدم معمولی باشند"(1)
رهبر انقلاب در طول سال، در میان برنامه های خود بازدید از نمایشگاه هایی را هم در دستور کار دارند، علت این بازدید نیز اهمیت موضوع نمایشگاه و البته آگاهی از آخرین تحولات آن حوزه و گفت و گو با فعالان و دست اندرکاران آن عرصه است. این بازدیدها موضوعات مختلفی داشته از دستاوردهای علمی تا نمایشگاه کتاب که البته بازدید از این نمایشگاه جنس متفاوتی داشته و بیشترین اطلاع رسانی و پوشش رسانه ای را به همراه دارد.
مقام معظم رهبری خود برای اولین بار در سال 66 نمایشگاه کتاب را بنیان گذاشتند. ایشان جز نه دوره در سایر 19 دوره این نمایشگاه حضور یافته اند. از این 9 نوبت، دو دوره عدم حضور در تهران (سفر به کردستان و کرمان)، 5 دوره آن در دولت خاتمی (وزارت مهاجرانی و مسجد جامعی) و دو دوره دیگر در دولت روحانی (وزارت علی جنتی) که یکی در سال 93 و آخری نمایشگاه امسال بوده است.
جز دو مورد اول نارضایتی بعنوان علت عدم بازدید ایشان از دریچه رسانه ها عنوان شده است. در سال 93 این عدم حضور حواشی زیادی داشت و بازار گمانه زنی ها را داغ کرد. علی جنتی درباره علت این امر در حاشیه رونمایی از کتاب خاطراتش گفت:" آقای محمدی گلپایگانی که به نمایشگاه آمدند اعلام کردند که مقام معظم رهبری به دلیل مشغله کاری در نمایشگاه حضور پیدا نکردند و ما نیز از نیات دیگری که ایشان داشتند خبر نداریم" وی در ادامه به صورت ضمنی حاشیه سازی رسانه ها پیرامون عدم حضور ایشان و وجود نارضایتی را تسویه حساب های سیاسی عنوان کرد.
اما منتقدان در پاسخ به اظهارات جنتی با اشاره به دغدغه رهبری در حوزه کتاب و فرهنگ کتابخوانی و تاکیدات و توصیه های همیشگی ایشان، با تردید به علت مذکور نگاه کرده و اینگونه تحلیل می کنند که با وجود این دغدغه، اینکه رهبری علی رغم مشغولیت حتی نماینده ای را از جانب خود به نمایشگاه نفرستادند مسئله ای قابل تامل است. آنان ضمن پوشش خبری بازدید حجت الاسلام گلپایگانی ، این بازدید را حضوری به دلیل علاقه شخصی از بیان ایشان نقل کردند. رییس دفتر رهبری همانطور که جنتی اعلام کرده بود در پاسخ به سوال خبرنگاران پیرامون چرایی علت حضور نیافتن مقام معظم رهبری در بیست و هفتمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران گفت: "تراکم کارها و مسئولیتهای ایشان وقتی باقی نگذاشت"
حوزه کتاب و کتابخوانی از حوزه هایی است که رهبری در آن به صورت ویژه صاحب نظر بوده و مطالبات بسیاری در طول این سالیان در اینباره مطرح داشته اند و این دغدغه از بنیان گذاری نمایشگاه تا تاکیدات ایشان پیرامون فرهنگ کتابخوانی، جای سوال و ابهام را در افکار عمومی ایجاد کرده و باعث شد برخی رسانه ها از این رخداد با عنوان "فرهنگی ترین گلایه سال" یاد کنند.
در این راستا گمانه های مختلفی پیرامون چرایی این عدم حضور مطرح شد که از جمله آنها می توان به اعتراض به سخنان روحانی علیه مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی در افتتاحیه نمایشگاه و نارضایتی از رویکرد فرهنگی وزارت اشاره کرد که دایره این نارضایتی از مجوز به خوانندگی زنان تا مواضع بحران آفرین در مقوله نشر و تخطی از چارچوب های قانونی حوزه کتاب مطرح شد. پیش از این البته رهبر انقلاب از سال های 1378 تا 1383 به علت اعتراض به رویکرد فرهنگی دولت هفتم و هشتم در نمایشگاه ها حضور نیافتند.(2)
در سال 94 علی جنتی با پیش دستی به طور رسمی از رهبر انقلاب برای بازدید از بیست و هشتمین نمایشگاه کتاب دعوت به عمل آورد که با اجابت رهبری نیزروبرو شد و ایشان به بازدیدی چند ساعته از غرفه ها و گفتگو با ناشران پرداختند.
امسال نیز رهبری علی رغم دعوت علی جنتی در نمایشگاه حاضر نشدند و با توجه به دغدغه های ایشان در حوزه کتاب و اثرات مثبت بازدیدهای گذشته، این لطف از شهرآفتاب گرفته شد. هنوز علتی از چرایی این حضور نیافتن و عدم اجابت دعوت وزیر ارشاد به طور رسمی و غیر رسمی مطرح نشده است. تنها خبری از دیدار سردار رحیم صفوی از نمایشگاه منتشر شد که از ایشان با عنوان دستیار و مشاور عالی مقام معظم رهبری یاد می کرد اما ذکری از نمایندگی ایشان از طرف رهبری در این بازدید به میان نیامد. البته برخی از رسانه ها در همان زمان شروع نمایشگاه با طرح این سوال که آیا رهبری امسال در نمایشگاه حضور پیدا می کنند یا خیر، محل شهر آفتاب و امنیت آن را از عواملی دانستند که ممکن است در صورت عدم حضور بعنوان علت ذکر شود.
با این حال نباید اجازه داد گمانه زنی ها پیرامون چرایی تکرار این عدم حضور حاشیه ساز شده و توام با بی انصافی یا رقابت های سیاسی اصل مطالبه ی ایشان پیرامون حوزه کتاب و فرهنگ کتابخوانی مورد غفلت واقع شود.
پی نوشت:
1- در حاشیه دیدار مقام معظم رهبری از بیشت و هشتمین نمایشگاه کتاب تهران، اردیبهشت 94
2- "حضور یا عدم حضور رهبری در نمایشگاه کتاب 28 ام؟"؛ الف؛ 19/2/94
