کادمیم(1)

کادمیم عنصر شیمیایی است که در جدول تناوبی با نشان Cd و عدد اتمی 48 قرار گرفته است. کادمیم عنصری نسبتاً کمیاب، نرم، رنگ سفید مایل به آبی و فلز انتقالی سمی می باشد که در سنگ معدن روی وجود داشته و در باطری ها به مقدار زیادی مورد استفاده قرار می گیرد.

ویژگی های قابل توجه

کادمیم فلز دو ظرفیتی است نرم، چکش خوار، انعطاف پذیر و به رنگ سفید مایل به آبی که با چاقو به راحتی بریده می شود. این عنصر از بسیاری جهات شبیه روی است اما کادمیم ترکیبات پیچیده بیشتری بوجود می آورد.
معمولی ترین حالت اکسیداسیون کادمیم 2+ می باشد، گرچه نمونه های کمیابی از 1+ نیز می توان پیدا کرد.

کاربردها

تقریباً سه چهارم کادمیم در باطری ها استفاده می گردد (به خصوص باطری های Ni-Cd) و بیشتر یک سوم باقی مانده عمدتاً جهت رنگ ها، پوشش ها، آبکاری و به عنوان مواد ثبات بخش در پلاستیک ها به کار می رود.

کاربردهای دیگر:

* در بعضی از آلیاژهای زود ذوب به کار می رود.

* به علت ضریب اصطکاک پائین و مقاومت بسیار خوب در برابر خستگی، در آلیاژهای بلبرینگ از آن استفاده می شود.

* 60% از کادمیم یافت شده در آبکاری الکتریکی به کار می رود.

* انواع بسیاری از لحیم ها حاوی این فلز هستند.

* به عنوان مانعی برای کنترل شکافت اتمی( nuclear fission) به کار می رود.

* ترکیبات حاوی کادمیم در مواد درخشان تلویزیون های سیاه و سفید و نیز در مواد درخشان آبی و سبز در لامپ تصویر تلویزیون های رنگی به کار می روند.

* کادمیم نمک های مختلفی را به وجود می آورد که معمول ترین آن ها سولفات کادیم است. از این سولفید به عنوان رنگدانه زرد استفاده می شود.

* در برخی نیمه هادی ها کاربرد دارد.

* بعضی از ترکیبات کادمیم به عنوان تثبیت کننده در Polyvinyl Coloride به کار می رود.

تاریخچه

کادمیم (لاتین cadmia ، یونانی kadmeia به معنی کالامین) در سال 1817 در آلمان توسط Friedrich Stromeyer کشف شد. او این عنصر جدید را درون یک ناخالصی در کربنات روی پیدا کرد (کالامین) و برای مدت 100 سال تنها تولید کننده مهم این فلز باقی ماند. این فلز به همان واژه لاتین کالامین نامگذاری شد چون آن را در ترکیب روی یافته بودند. Stromeyer متوجه شد بعضی از نمونه های ناخالص کالامین هنگام حرارت تغییر رنگ می دهند اما کالامین خالص اینگونه نیست.

گرچه کادیم وترکیبات آن به شدت سمی هستند، از سال 1907 British Pharmaceutical Codex اعلام می دارد که یدید کادیم به عنوان دارویی برای معالجه ورم مفاصل، سل غدد لنفاوی و سرمازدگی مورد استفاده قرار می گرفته است.

در سال 1927 کنفرانس بین المللی اوزان و مقادیر، متر را با توجه به یک خط طیف کادیم قرمز دوباره تعریف نمود. (یعنی: طول موج های 164.13،553،1=m1) این تعریف اکنون تغییر یافته است.