کمپین حمایت از میوه های زشت

در انتخاب میوه ها هم نباید ظاهربین بود

وزیر اسبق جهاد کشاورزی، دکتر کلانتری، زمانی اعلام کردند که 40 درصد از میوه های تولیدشده در ایران هدر می رود که بخش قابل توجهی از این هدردهی مربوط به شکل ظاهری میوه هاست...

در این مطلب در ابتدا پرسش و پاسخ های دکتر حسن ایمانی را می بینیم و در ادامه نکاتی را برای خرید هر میوه آورده ایم. با ما همراه باشید...

در میادین میوه و تره بار و مغازه های میوه فروشی انواع و اقسام میوه و سبزیجات با قیمت های متفاوت به فروش می رسند. بسیاری از افراد گمان می کنند میوه هایی که در تره بار عرضه می شوند کیفیت پایین تری دارند چون درهم و ریزتر است و در عوض میوه فروشی ها، میوه های زیباتر و دست چین شده را عرضه می کنند. آیا میوه هایی که در بازار است را کلاً می توان از لحاظ نحوه مصرف و عرضه دسته بندی کرد؟
بله، این گروه از مواد غذایی به 3 گروه کلی، میوه و سبزیجات فصلی، میوه و سبزیجات انباری و میوه و سبزیجات گلخانه ای تقسیم می شوند.

از نظر سلامت و تغذیه این گروه میوه و سبزیجات چه تفاوت هایی با هم دارند؟
میوه و سبزیجات فصلی همان طور که از نامشان پیداست، میوه و سبزیجاتی هستند که در فصل مربوط به خود کشت داده شده و وارد بازار می شوند. در مقایسه با میوه و سبزیجات انباری یعنی گروهی از میوه ها و سبزیجات که کال چیده می شوند و در انبار نگهداری می شوند تا به کمک گازهای مصنوعی برسند و گاهی به آن ها افزودنی اضافه می شود تا طول مدت نگهداری شان افزایش یابد، ارزش ویتامینی و املاحی بالاتری دارند و برای نگهداری آن ها از افزودنی ها و گازهای شیمیایی استفاده نشده است. میوه های انباری مدت کوتاه تری در مواجهه با نور خورشید بوده و کال چیده شده اند بنابراین میزان ویتامین پایین تری دارند و افزودنی های موجود در آن ها می تواند برای بدن در طولانی مدت مضر باشد و ساختار DNA سلولی را تغییر دهد و زمینه ساز رشد و تکثیر سلول های جهش یافته باشد. حتی نهایتاً منجر به سرطان شود.

میوه و سبزیجات گلخانه ای چطور؟
میوه های گلخانه ای در فصولی غیر از خود کشت می شوند. مثلاً در فصل زمستان گوجه فرنگی در گلخانه به عمل می آید. میزان تابش نور خورشید به این نوع میوه و سبزیجات کم است و به همین دلیل ارزش تغذیه ای آن ها نسبت به میوه های فصل کمتر است.

این نوع میوه ها معمولاً ظاهر زیباتری دارند و درشت ترند اما بو و مزه دارند. چرا؟
استفاده از سموم و آفت کش ها در برخی شرایط یا اصلاح ژنتیکی باعث می شود اندازه و ظاهر میوه های گلخانه ای بهتر باشد ولی طعم آن ها تغییر کند و به اصطلاح عموم مردم بی مزه شود. وقتی میوه ای اصلاح ژنتیکی می شود مدت زمان ماندگاری آن روی بوته بیشتر می شود و هر چه میوه بیشتر بماند، ارزش غذایی آن کمتر می شود. از سوی دیگر، از آنجا که ساختار میوه از لحاظ ژنتیکی تغییر کرده، بعد از مصرف باعث تغییر میکرو فلور معده شده و گاهی زمینه ساز مشکلات گوارشی می شود. میوه های طبیعی که اصلاح ژنتیکی نشده اند حاوی فیبر طبیعی هستند بنابراین محیط معده را برای رشد میکروارگانیسم های مفید در دستگاه گوارش آماده می کنند و برای هضم غذا مفید هستند اما میوه های گلخانه ای به دلیل اصلاح ژنتیکی و تغییری که در میکروارگانیسم های دستگاه گوارش می دهند مشکل ایجاد می کنند.

به این ترتیب انتخاب میوه های گلخانه ای برعکس ظاهر فریبنده ای که دارند اصلاً به نفع سلامتمان نیست!
بله، هنگام انتخاب میوه و سبزیجات ظاهر میوه مهم است اما درشتی آن نه! میوه باید از هر نظر هم ظاهر، هم بافت و هم بو و طعم کاملاً طبیعی باشد.

میوه های ارگانیک این طورند؟
اگر از ارگانیک بودن محصولات ارگانیک مطمئن باشیم ارزش غذایی بالاتری در مقایسه با سایر میوه ها دارند و بهترند. محصول ارگانیک محصولی است که از 3 سال قبل در تهیه آن هیچ کود و سمی استفاده نشده باشد و اصلاح ژنتیکی نداشته باشد و از سموم و آفت کش در کشت و پرورش آن استفاده نشده باشد. میوه های ارگانیک شکل، اندازه، رنگ، بافت طبیعی و مزه خوبی دارند و از گاز اتیلن برای رسیده شدن این میوه ها استفاده نمی شود. در بازار میوه، غرفه هایی برای میوه های ارگانیک وجود دارد اما متأسفانه وقتی به برچسب میوه توجه می کنید، می بینید که تنها روی 1 یا 2 قلم میوه برچسب ارگانیک وجود دارد و بقیه میوه هایی که در این غرفه ها عرضه می شود در واقع میوه های گلخانه ای دستچین شده است.

6 نکته کلیدی در خرید میوه و سبزی

1) میوه های لک دار و خراب را نخرید زیرا مشخص است مدت ها از زمان چینش این نوع میوه ها از بوته یا درخت گذشته و ارزش غذایی آن ها به شدت پایین آمده است.
 2) دنبال میوه های خیلی درشت نباشید. میوه هایی با اندازه طبیعی بخرید. برای درشت شدن میوه ها از کود و سم بیشتری استفاده می شود. میزان نیترات که ماده ای سرطان زاست در کود و سموم شیمیایی بالاست. میوه و سبزیجات حاوی نیترات هم بزرگ ترند هم تیره و کدر.
 3) میوه هایی که بریدگی و شکستگی دارند را کنار بگذارید. اکسیداسیون باعث کاهش ارزش غذایی در این میوه ها شده است.
 4) میوه های فصلی بخرید و از خرید میوه های انباری اجتناب کنید. میوه های انباری کال چیده می شوند و ارزش غذایی آن ها بسیار پایین است.
 5) تا جای ممکن از محصولات گلخانه ای استفاده نکنید زیرا در معرض نور خورشید نبوده اند و ویتامین کمتری دارند.
 6) گرچه میوه های صادراتی یا گلخانه ای زیباترند اما اصلاح ژنتیکی آن ها سبب تغییر فلور روده و مقاوم شدن بدن به آنتی بیوتیک ها می شود.

نکاتی در مورد خرید هر میوه

پرتقال: پوست پرتقال های شیرین و آبدار معمولاً نازک و وزن پرتقال های پوک و تلخ کمتر از پرتقال های آبدار و شیرین است. ضمن اینکه اگر پرتقالی تازه و آبدار باشد، نباید پوست آن با فشار انگشتان دست به سادگی فرو رود.

نارنگی: نارنگی های تازه و شیرین، پوستی پفکی و سبک دارند که به سادگی از گوشت آن ها جدا می شود. معمولاً تکه ای از چوب و برگ نارنگی هم به سر آن چسبیده است که این موضوع، تازگی این میوه را نشان می دهد. پوست نارنگی رسیده باید کاملاً نارنجی و بدون لکه های سبزرنگ باشد.

توت فرنگی: توت فرنگی های تازه و سالم باید کاملاً قرمز، سفت و حداکثر به ارتفاع دو بند انگشت زنانه باشند. توت فرنگی های سبزرنگ، درشت، کمی نرم و حتی لهیده اصلاً گزینه های خوبی برای خرید نیستند.

سیب: پوست سیب های تازه یا کاملاً زرد یا کاملاً قرمز است. سیب هایی که پوست زرد مایل به سبز یا صورتی دارند، بی مزه و کم شیرین هستند. پوست سیب های زرد و شیرین باید کمی هم زبر باشد و انگشتان دست به راحتی روی آن کشیده نشود. ضمن اینکه سیب های سالم، وزن بیشتری نسبت به سیب هایی که داخلشان پوک و خراب است، دارند.

انگور: چوب خوشه انگورهای تازه باید کاملاً قهوه ای و خشک باشد. خوشه های خیس نشان دهنده وجود حبه های انگور له و خراب لابه لای انگورهای سالم سطحی است. مزه انگوری هم که چوب خوشه آن سبز است، به ترشی می زند و گاهی هم بی مزه است.

هلو: یک هلوی تازه، خوشمزه، رسیده و شیرین نه باید زیاد نرم باشد و نه زیاد سفت. پوست چنین هلویی گلبهی مایل به قرمز و پوشیده با پرز است. گوشت این نوع هلوها هم کاملاً زرد و گاهی با لکه های صورتی است. طعم هلوهایی که پوستی مسطح و بدون پرز دارند و رنگشان صورتی مایل به سبز است، شیرین نیست و معمولاً سفت و بدخوراک هستند.

هندوانه: 2 راه برای پی بردن به رسیده بودن یا نبودن هندوانه ها وجود دارد؛ نگاه کردن به رنگ پوست آن ها که هرچه پوست هندوانه سبزتر باشد، هندوانه هم شیرین تر و رسیده تر است و دوم، خراشیدن پوست رویی هندوانه با ناخن. وجود لایه ای سفیدرنگ درست در زیر پوست سبز و نازک هندوانه، نشان دهنده تازگی آن است.

موز: موزهای سالم، رسیده و شیرین، حداکثر به اندازه یک کف دست هستند و پوستی کاملاً زردرنگ دارند. اگر دانه های کوچک و کمی زبر و تیره رنگی روی پوست موز مشاهده کردید، نگران نشوید؛ این دانه های ریز می توانند نشان دهنده رسیدگی بیش از حد موز باشند.

خیار: خیارهای سالم، خوشمزه و آبدار باید متوسط و کاملاً سبزرنگ باشند. خیارهای شکسته اصلاً مناسب نیستند. بهتر است از خریدن خیارهای درختی یا گلخانه ای هم خودداری کنید. معمولاً وقتی خیارها تحت تأثیر استرس های محیطی مانند باد، باران و... قرار می گیرند، هورمونی در آن ها ترشح می شود که طعمشان را دلپذیر و مطلوب می کند، بنابراین خیارهای گلخانه های یا درختی که معمولاً تحت تأثیر هیچ نوع استرسی قرار نمی گیرند و در شرایط ایده آل رشد می کنند، بی مزه می شوند و فقط ظاهر خوبی دارند.

گیلاس و آلبالو: آلبالو و گیلاس تازه باید کاملاً قرمز و سفت باشند، نه نرم و صورتی. برای پی بردن به وجود کرم میوه داخل آلبالو و گیلاس، می توان از فروشنده خواست 3 تا 4 عدد از آن ها را اتفاقی باز کند. اگر آن 4-3 عدد سالم بودند، تقریباً می توان مطمئن بود که قصد خرید میوه های مرغوبی دارید.

منابع:
سلامتیران
هفته نامه سلامت - دکتر حسن ایمانی