طعم تلخ واقعیت

نگاهی به «رویاهای دم صبح» ساخته مهرداد اسکویی که در جشنواره سی و چهارم فجر به عنوان بهترین فیلم بخش مستند انتخاب شد.

واقعیت لزوما آن چیزی نیست که به نظر می آید و درست و غلط دقیقا همان چیزی نیست که ما تشخیص داده ایم. واقعیت وابسته به درک ما نیست، واقعیت تنها اصل غیر قابل تشکیک هستی است و باقی همه برداشت های ذهنی نیم بند ما از کلیتی است تحت عنوان واقعیت. این همه در دل اعتبار بخشیدن ما به برداشت های شخصی ، داشته های ذهنی و شکل گرفتگی های روانی رخ می دهد. ذهن محدود و ناقص اما پر مدعای بشری همیشه داعیه فهم کردن و دانستگی داشته، فارغ از اینکه در لحظه ای که تصور داتستگی در انسان ایجاد می شود، نقطه مرگ روان و توقف در ایستگاه نادانی رقم میخورد. مهرداد اسکویی در مستند تازه اش یعنی «رویاهای دم صبح» دقیقا دست بر همین نقطه گذاشته است.
اسکویی سراغ وجه تاریک از اجتماع رفته، او به دل دختران بزه کار و خاطی قدم گذاشته و با تکیه بر توان بالایی که در همراه و همدل کردن سوژه هایش داشته، توانسته لایه رویی سفت و سخت این شخصیت ها را بشکافد و به دل واقعیت های درونی ها نقبی بزند. در همین بستر است که مفهومی تحت عنوان شخصیت مثبت یا منفی بی معنا می شود. در واقع مخاطب این اثر همراه با خود کارگردان که حضوری مدام ولی بی زایده در اثر دارد، تحول در نگاه به شخصیت های اثر را تجربه می کند. مخاطب از مرحله ناآگاهی و برداشت های ذهنی و تکیه بر دانستگی های اندک به مرحله درک و آگاهی بیشتر و شناخت واقعی تر شخصیت ها می رسد. دراین روند طی روندی ملایم مخاطب معتاد شده به استفاده از داشته های اندک ذهنی به سمت تماشا کردن واقعیت و بهره گیری از فکت های واقعی و قابل لمس می رود. به معنای خالص تر مخاطب از مرحله ناآگاهی به نقطه آگاهی نسبی می رسد.

نکته اما آنجاست که مخاطبی که آگاهی نسبی را به دست آورده باشد به قول کنفسیوس اولین قدم برای رسیدن به تعالی را برداشته چه که اولین شکاف و تشکیک بر اعتبار بخشیدن مطلق به داشته های فکری، مهمترین نقطه برای گام برداشتن به سمت آگاهی است.نکته اما اینجاست که وجه سنگین و دلهره آور ماجرا زمانی بیشتر خودنمایی میکند که مخاطب در انتهای فیلم و در مرحله درک واقعی تر موقعیت و دنیای ذهنی شخصیت ها، به دلایل حضور آنها در این موقعیت و اثرات ویران گر رفتارهای شخصیت ها و محیط پیرامونی آنها پی می برد. اینجاست که احتمال بروز حس گناه و حتی غم شدید در مخاطب وجود دارد.اسکویی اما سراغ غم و نیستی نرفته و در دل فضایی به شدت تلخ و سنگین به نمایش تمام وجوه مثبت و منفی اتمسفر وقوع فیلم پرداخته است. اسکویی نه یکسره سراغ نیستی و شکست را گرفته و نه بنا را بر خوش خیالی و پایان خوش گذاشته است.
اسکویی تلاش کرده تا هر آنچه که واقعیت دارد را بی قضاوت تصویر کند.البته که برگ برنده اسکویی در این اثر کنار گذاشتن ذهنیت ها و همراه شدنش با جریان واقعیت است.واقعیتی که مجال بروزش در هر اثر مستندی میتواند موجبات باورپذیری و ماندگاری آن اثررا فراهم آورد.
شناسنامه رویاهای دم صبح
اطلاعات : پژوهشگر: مهرداد اسکویی
دستیار کارگردان: علیرضا قاسمی، سیاوش جمالی و عطا مهراد
تصویربردار: محمد حدادی
صدابردار: پارسا کریمی
صداگذار: حسین مهدوی
تدوینگر: امیر ادیب پرور
آهنگساز: افشین عزیزی
مدیر تولید: وحید حاجی لویی
عکاس: صادق سوری
تهیه کننده: مهرداد اسکویی
موضوع: زندگی هفت دختر در کانون اصلاح و تربیت شهرزیبای تهران.
کارگردان : مهرداد اسکویی
فیلمشناسی : متولد: ۱۳۴۸/ تهران
تحصیلات: کارشناسی کارگردانی سینما
فیلمشناسی: مستندهایی چون خانه مادری ام مرداب، از پس برقع، دماغ به سبک ایرانی، روزهای بی تقویم
سال : ۱۳۹۴
76 دقیقه

*عنوان مطلب برگرفته از لقب فیلمساز در خود فیلم است.