عوامل مؤثر در حجاب گریزی جوانان
عطوفت و مهربانی عامل جذب
متاسفانه سختگیری‌هایی که امروزه به نام دین صورت می‌گیرد، باعث شده تا تعداد زیادی از جوانان و نوجوانان از برخی اعمال و رفتارهای دینی گریزان شوند. بسیاری از آنها شاهد تهدیدها و گاه تنبیه‌هایی هستند که به‌واسطه تنبلی در انجام یک واجب یا ترک برخی دیگر از رفتارهای اسلامی از سوی والدین متوجه آنها شده است. درحالی‌که قرآن مهربانی و آسان‌گیری را ازجمله عوامل مهم جذب افراد به‌سوی اسلام و خشونت و سختگیری را باعث دوری آنها از اسلام و فرامین الهی معرفی می‌کند«فَبِمَا رَحْمَةٍ مِّنَ اللَّـهِ لِنتَ لَهُمْ وَلَوْ کُنتَ فَظًّا غَلِیظَ الْقَلْبِ لَانفَضُّوا مِنْ حَوْلِكَ [آل عمران/۱۵۹] به (برکت) رحمت الهی، در برابر آنان [= مردم] نرم (و مهربان) شدی! و اگر خشن و سنگدل بودی، از اطراف تو، پراکنده می‌شدند.»
دایره این اصل کلی به اسلام و احکام آن منحصر نیست، خداوند از حضرت موسی (علیه السلام) نیز می‌خواهد تا با انسان سرکشی چون فرعون با زبانی نرم و آرام و به دور از هرگونه پرخاشگری سخن بگوید « فَقُولَا لَهُ قَوْلًا لَّیِّنًا لَّعَلَّهُ یَتَذَکَّرُ أَوْ یَخْشَی [طه/۴۴] اما بنرمی با او سخن بگویید؛ شاید متذکّر شود، یا (از خدا) بترسد!»
آموزش حجاب، با سختگیری یا مهربانی؟
حجاب و پوشش اسلامی ازجمله دستورات الهی است که شامل این اصل کلی می‌شود. خدای متعال امر به حجاب و داشتن پوشش کرده اما نکته‌ی درخور توجه این است که چگونه و به چه شیوه‌ای باید آن را به فرزندان خود آموزش دهیم؟ با خشونت و سختگیری شدید یا با رأفت و مهربانی؟
آموزش تدریجی اولین گام
یکی از عواملی که سبب می‌شود والدین برای آموزش دستورات اسلامی به فرزندان خود به‌صورت سختگیرانه و گاه با خشونت با آنها برخورد کنند، عدم توجه آنها به اصل «آموزش تدریجی» است. در هدایت و تربیت فرزندان باید دستورات و احکام اسلامی را به‌تدریج و از دوران کودکی به آنها آموزش دهیم و در هر سنی آنچه را که متناسب با ظرفیت وجودی اوست از او انتظار داشته باشیم.به این نکته تربیتی در روایات نیز به خوبی اشاره شده است.بر اساس روایات‌اولین مرحله آموزش كودكان را باید از سن سه سالگی آغاز کرد؛ در این باره به روایتی از امام صادق(علیه السلام)اشاره می کنیم. آن حضرت فرمودند«وقتی كودكان به سن سه سالگی رسیدند از آن ها بخواهیم كه هفت بار « لا اله اله الله » بگویند و سپس آن ها را به حال خود واگذاریم تا به سن سه سال و هفت ماه و بیست روز برسند، در این هنگام به آن ها آموزش دهیم كه هفت بار بگویند « محمد رسول الله » سپس تا چهار سالگی آنها را آزاد بگذاریم. در آن هنگام از ایشان بخواهیم كه هفت مرتبه «صلی الله علی محمد و ال محمد » را تكرار نمایند و باز تا پنج سالگی ایشان را رها كنیم. در این زمان اگر كودك دست راست و چپ خود را تشخیص داد. او را در برابر قبله قرار دهیم و سجده را به او بیاموزیم و در سن شش سالگی ركوع و سجود و دیگر اجزای نماز را به وی آموزش دهیم. وقتی هفت سال او به اتمام رسید. به او بگویم دست و صورت خود را بشوید سپس به او بگویید نماز بخواند.آن گاه كودك را به حال خود واگذاریم تا نه سال او تمام شود.در این هنگام، وضو گرفتن كامل و صحیح را به ایشان آموزش دهیم و او را به نماز خواندن وا داریم.»[۱]
حجاب گریزی فرزندان حاصل سخت گیری والدین
حجاب و پوشش اسلامی نیز از این اصل کلی مستثنا نیست، آنگاه‌که کودکان ما از سنین پایین در معرض آموزش صحیح و به موقع قرار نمی‌گیرند و با پوشش‌هایی نامناسب در مناظر عمومی نمایش داده می‌شوند، نباید انتظار داشت که در دوران نوجوانی و جوانی به‌یک‌باره به‌صورت محجبه در جامعه نمایان شوند. اینجاست که برخی خانواده‌ها که دیگر نمی‌توانند به نوجوان یا جوان خود حجاب اسلامی را آموزش دهند و از متقاعد کردن آنها ناتوان می‌شوند، متوسل به خشونت و سختگیری شدید می‌شوند و با این کار، فرزندان خود را هم از حجاب و هم از خود اسلام متنفر می‌کنند؛ زیرا فرزندان عامل همه این سختگیری‌ها و خشونت‌ها را حجاب و سایر دستورات اسلامی می‌دانند درنتیجه علاوه بر آنکه از حجاب و پوشش اسلامی گریزان می‌شوند، از اسلام نیز فاصله گرفته و سایر احکام اسلامی مانند نماز را نیز ترک می‌کنند.
دغدغه والدین در تربیت فرزندان کاملاً بجاست، اما باید اصول مهم تربیتی را نیز مدنظر داشت زیرا گاهی بی‌توجهی به این اصول، خسارات غیرقابل جبرانی را به فرزندان و به همه جامعه اسلامی وارد می‌کند.
نتیجه
برای تربیت دختران نسبت به رعایت پوشش اسلامی باید آنها را از کودکی و به کمک شیوة صحیح عاطفی و توجیه منطقی باحجاب آشنا کرد، بدون آنکه اطلاعات و نگرش‌های غلط اجتماعی را به آنها منتقل کنیم، زیرا نه تنها تهدید، خشونت و سرزنش در سنین بالاتر چاره‌ساز نیست بلکه به گریز و دوری از اسلام و سایر قوانین اسلامی نیز منجر خواهد شد.
پی‌نوشت
۱.وسائل الشیعه: ج۲۱ ص۴۷۴
