میخواهید سختی ها برایتان آسان شود؟!!

توکل یکی از فضائل اخلاقی است که به معنای اعتماد کردن بنده به خدای متعال و واگذار کردن همه کارهای خود به او می باشد. البته توکل واقعی به خداوند مانع از توسل به اسباب نمی باشد و این دو لازم و ملزوم یکدیگرند.

این صفت ارزشمند در صورتی حاصل می شود که انسان همه کارهایی را که در عالم هستی انجام می گیرد، از جانب پروردگار بداند و هیچ قدرتی را جز او مؤثر نداند و معتقد باشد که حول و قوه ای نیست مگر به واسطه او. اگر کسی واقعاً چنین اعتقادی داشته باشد، در دل به خدا اعتماد پیدا کرد و بر او تکیه می کند و بدین سبب توکل به خدا روز به روز زیادتر می گردد.
یکی از مفاهیم عام در اخلاق اسلامی که ناظر به صفتی نفسانی و بیانگر رابطه ای خاص میان انسان و خداوند است، مفهوم « توکل » است. توکل، منزلی از منازل سالکین الی الله و مقامی از مقامات موحدین و از بالاترین درجات اهل یقین است.
توکل، عبارت است از اعتماد و اطمینان قلبی بنده در جمیع امور خود به خدا، و حواله کردن همه کارهای خود را به او و تکیه بر حول و قوه الهی نمودن.
در واقع توکل یکی از فضائل اخلاقی است که به معنای اعتماد کردن بنده به خدای متعال و واگذار کردن همه کارهای خود به او می باشد. البته توکل واقعی به خداوند مانع از توسل به اسباب نمی باشد و این دو لازم و ملزوم یکدیگرند. این صفت ارزشمند در صورتی حاصل می شود که انسان همه کارهایی را که در عالم هستی انجام می گیرد، از جانب پروردگار بداند و هیچ قدرتی را جز او مؤثر نداند و معتقد باشد که حول و قوه ای نیست مگر به واسطه او. اگر کسی واقعاً چنین اعتقادی داشته باشد، در دل به خدا اعتماد پیدا کرده و بر او تکیه می کند و به همین دلیل توکل به خدا روز به روز زیادتر می گردد.

حقیقت توکل چیست و چگونه کسب می شود؟

در مورد اهمیت و ضرورت مسئله توكل به خداوند متعال، همین بس كه در حدیث شریف معراج كه از جمله احادیث معروف قدسی است، اولین پرسشی كه پیامبر صلی الله علیه و آله از ذات اقدس اله مطرح كرد، این بود كه: خداوندا كدامین عمل از سایر اعمال برتر است؟ خداوند درجواب فرمود: «هیچ چیز نزد من، از توكل و رضایت به آنچه قسمت كرده ام، برتر نیست» (بحارالانوار، ج 77، ص 21)
گرچه در روایات برخی اعمال (مانند نماز، روزه و...) از برتری و فضیلت خاصی برخوردار هستند؛ اما آنها بیشتر ناظر به اعمال جوارحی است و جنبه عینی و عملی دارند، ولی در این حدیث شریف، به اعمال قلبی توجه شده كه برترین آنها را یكی توكل و دیگری راضی شدن به قسمت و قضاء و قدر الهی دانسته است.

مراحل توکل

توکل را می توان بطور کلی بر سه قسم تقسیم کرد:

1- توکل زبانی: یعنی آن توکلی که فقط با زبان گفته می شود توکلت علی الله (بر خدا توکل کردم) این توکل از ارزش معنوی برخوردار نیست.

2- توکل اعتقادی: یعنی آن توکلی که ناشی از این اعتقاد است که واقعا" همه کاره خداوند تبارک و تعالی است و حقیقتا" او تکیه گاه همه چیز و همه کس است با توجه به این اعتقاد توکل بر خدای تعالی می شود و سپس بر کاری اقدام می گردد این توکل از ارزش معنوی برخوردار است که اکثر مسلمان ها می توانند با توجه به این مرحلۀ توکل کارهای خود را آغاز کنند.

3- توکل قلبی: یعنی آن توکلی که از حالات بلکه از ملکات فاضله نفس انسانی گشته است و شاید حدیث شریف زیر به این مرحله عالی از توکل اشاره داشته باشد: علی بن سوید می گوید از امام موسی بن جعفر (علیهما السلام) درباره این آیه شریفه «و من یتوکل علی الله فهو حسبه » هر کس بر خدا توکل کند خدا او را بس است. پرسیدم، حضرت فرمود: توکل بر خدا دارای درجاتی است از جمله اینکه در تمام کارهایت بر خدا توکل کنی پس هر چه خدا با تو انجام داد (و اراده حکمتش بر هر چه تعلق گرفت) راضی باشی، علم و یقین داشته باشی که او از هیچ خیر و فضلی دریغ نکند و نیز علم و یقین داشته باشی که حکم و فرمان در این جهت با اوست پس با واگذاری کار به او بر او توکل کن و به او در کارهای خود و کارهای غیر خود وثوق (اطمینان و آرامش) داشته باش.

در این حدیث به دو مقام بلند معنوی که از ارکان ایمان هم هستند اشاره شده است:
1- مقام رضا
2- مقام تفویض.
توکل قسم اول از آن منافقین است زیرا صرفا" توکل زبانی است و باطن به آن اعتقادی ندارد توکل قسم دوم بهره عامه مسلمانان است و توکل قسم سوم ویژه مؤمنان واقعی است که دستیابی به آن بسیار مشکل و در درازمدت می باشد و هر کس به این مقام و مرحله سوم رسید متوکل واقعی می باشد.

دستاورد توکل

توکل ثمرات زیادی دارد که پاره ای از آنها عبارتند از :

1- قوت قلب: امام علی (علیه السلام) می فرمایند: اصل قوه القلب التوکل علی الله ریشه قوت قلب توکل برخداست و این ثمره بلندی است که انسانی چنین از صلابت، استقامت در کارها برخوردار است.

2- قوت ایمان: امام رضا (علیه السلام) می فرمایند: من احب ان یکون اقوی الناس فلیتوکل علی الله. هر کس دوست دارد قوی ترین مردم باش پس باید بر خداتوکل کند. بنابراین هر کس توکل بیشتری داشته باشد از قوت ایمان بیشتری برخوردار است بزرگی این ثمره هم بر کسی پوشیده نیست.

3- رام شدن دشواری ها و آسان گشتن اسباب: امام علی (علیه السلام) می فرمایند: «من توکل علی الله ذلت له الصعاب و تسهلت علیه الاسباب؛ هر کس بر خدا توکل کند سختی ها برایش رام و اسباب و علل در مقابلش آسان می گردد.

4- شکست ناپذیری: امام محمدباقر (علیه السلام) می فرماید: «من توکل علی الله لایغلب و من اعتصم بالله لایهزم؛ هر کس بر خدا توکل کند مغلوب نمی گردد و هر کس به خدا چنگ زند شکست نمی خورد.