دیابت و نکات تغذیه ای آن (2)

در قسمت اول این مطلب به بررسی گروه مواد نشاسته ای، سبزی ها و میوه های هرم غذایی و نکاتی که بیماران دیابتی باید آن را رعایت کنند، پرداختیم؛ اینک ادامه ی مطلب...

گروه شیر و لبنیات شامل چه غذاهایی است؟

مصرف ماست و شیر بدون چربی و یا کم چربی برای سلامت همه افراد ضروری است. مصرف شیر و ماست سبب تولید انرژی و دریافت کلسیم، ویتامینA، پروتئین و سایر ویتامین ها و مواد معدنی می شود.
هر روز شیر بدون چربی یا کم چربی بنوشید و ماست کم چربی یا بدون چربی مصرف کنید.
نکته مهم: اگر باردار هستید یا به نوزاد خود شیر می دهید، روزانه 5-4 واحد شیر و ماست مصرف کنید.
تعداد واحد مصرفی از لبنیات به شرایط زیر بستگی دارد:
* میزان انرژی روزانه مورد نیاز
* غلظت قند خون

یک واحد شیر و جانشین های آن شامل چه غذاهایی است؟
1 واحد از گروه لبنیات برابر است با 1 لیوان شیر یا یک لیوان ماست و یا 2 لیوان دوغ و یا یک چهارم لیوان کشک پاستوریزه

گروه پروتئین شامل چه موادی است؟

غذاهای پروتئینی شامل گوشت قرمز، ماکیان (مرغ، بوقلمون و..)، ماهی، تخم مرغ و پنیر است.
هر روز مقدار کمی از این مواد را در برنامه روزانه بگنجانید.
مصرف روزانه پروتئین ها به ترمیم و ساخت بافت های بدن و عضلات کمک می کند و سبب تأمین ویتامین B6 و B12 و مواد معدنی (آهن و...) نیز می گردد.
تعداد واحدهای مورد نیاز از مواد پروتئینی به شرایط زیر بستگی دارد:
* میزان انرژی مورد نیاز روزانه
* غلظت قند خون

یک واحد گوشت و جانشین های آن شامل چه غذاهایی است؟
1 واحد: 30 گرم گوشت قرمز، ماکیان یا ماهی پخته شده یا 30 گرم پنیر؛ به صورت زیر:
 1عدد ران کوچک مرغ یا 1 قوطی کبریت پنیر یا 30 گرم ماهی تن یا نصف لیوان حبوبات پخته شده یا 2 عدد تخم مرغ

بهترین راه برای خرید، پخت و مصرف غذاهای پروتئینی چیست؟
* سعی کنید کم چربی ترین گوشت را بخرید.
* پوست مرغ دارای چربی زیاد است؛ قبل از پخت پوست آن را کامل جدا کنید.
* سعی کنید که گوشت را بدون افزودن چربی طبخ کنید.
* به جای سرخ کردن تخم مرغ، آن را با پوست آب پز کنید.
* مصرف هفتگی تخم مرغ را محدود کنید. (حداکثر هفته ای 3 عدد)
* برای طعم بخشیدن بیشتر به این مواد از آبغوره، آب لیمو، سس گوجه فرنگی و.. استفاده کنید.
* فرآورده های گوشتی نظیر سوسیس، کالباس و همبرگر دارای چربی زیادی هستند، بنابراین مصرف آن ها را به حداقل برسانید.
* سعی کنید ماهی بیشتر مصرف کنید و به جای سرخ کردن ماهی، آن را به صورت آب پز، بخارپز و یا کبابی مصرف نمایید.

روغن ها و چربی ها شامل چه مواد غذایی ای هستند؟

همان طور که در هرم مواد غذایی مشاهده می کنید روغن ها و چربی ها در قله هرم قرار دارند. یعنی باید مصرف آن ها را به حداقل رساند. بعضی از چربی ها و روغن ها دارای چربی های اشباع و کلسترول می باشند که برای سلامتی مضر است. مصرف این غذاها انرژی فراوانی در بدن شما تولید می کنند ولی مواد مغذی کمی به بدنتان می رسانند. غذاهای پرچربی شامل کره، مارگارین، سس سالاد، روغن ها، مایونز، خامه، پنیر خامه ای، سرشیر، چیپس سیب زمینی و... می باشد.

یک واحد از روغن ها و چربی ها شامل چه غذاهایی است؟
1 واحد: 1 قاشق مرباخوری روغن (آفتابگردان، ذرت، زیتون، سویا، پنبه دانه) یا 10 عدد زیتون کوچک
2 واحد: 1 قاشق مرباخوری مارگارین+ 2 قاشق مرباخوری تخمه کدو یا 12 عدد بادام خشک، در هر وعده غذایی ممکن است 2-1 واحد از این مواد مورد نیاز باشد.

نکاتی که باید در مورد روغن ها و چربی ها رعایت کرد:
* به جای سس مایونز از خردل یا آب لیمو استفاده کنید.
* سعی کنید در انتخاب مواد غذایی، انواع بدون چربی یا کم چربی آن را مصرف کنید.
* به جای کره، روغن های حیوانی یا مارگارین از روغن مایع (ذرت، آفتاب گردان و...) استفاده کنید.
* مغزهای گردو، بادام و... در گروه چربی ها قرار می گیرند و هر واحد آن ها برابر 2 قاشق غذاخوری است.
* به هنگام مصرف روغن، هیچ گاه روغن را در ظرف سرازیر نکنید.

مواد قندی شامل چه غذاهای است؟

همان طور که مشاهده می کنید مواد قندی (نوشابه، شربت، مربا، شکر و عسل، آب نبات، شکلات) نیز در رأس هرم قرار دارند، بنابراین باید از این مواد به مقدار بسیار کم مصرف نمایید (تا حد امکان مصرف نکنید). این مواد سبب تولید انرژی در فرد می شوند اما هیچ ماده مغذی به بدن نمی رسانند. بعضی از مواد قندی مثل کیک، دسرها و انواع شیرینی ها حاوی مقدار زیادی چربی نیز می باشند. مصرف کم این مواد نیز به کاهش وزن کمک می کند و قند خونتان را نیز کنترل می نماید.

یک واحد مواد قندی شامل چه غذاهایی است؟
1 واحد: 1 عدد شیرینی (1 قطعه 3 سانتی متر) یا 1 قاشق مرباخوری شربت
* لازم به ذکر است که مصرف مواد قندی باعث می شود قند خون به سرعت بالا رود.
* سعی کنید تا حد امکان شیرینی، شکلات، ژله، آب نبات و کلیه مواد غذایی که از قندهای ساده تشکیل شده اند را مصرف ننمایید.

چند نکته مهم:

* سعی کنید روزانه از تمام گروه های مواد غذایی استفاده کنید.
* سعی کنید غذاهای متنوع مصرف کنید تا مواد معدنی و ویتامین ها به مقدار کافی به بدنتان برسد.
* به اندازه کافی مواد نشاسته ای، سبزی، ماست و شیر مصرف کنید.
* روزانه از مواد پروتئینی نیز استفاده نمایید.
* در هر وعده غذایی باید سعی کنید که حداقل از هر 3 گروه غذایی مختلف استفاده نمایید؛ برای مثال ساندویج تخم مرغ که در آن گوجه فرنگی، کاهو و جعفری استفاده شده باشد.
* مواد غذایی که روزانه مصرف می کنید را به 3 وعده اصلی و 3 میان وعده تقسیم نمایید.
* غذا خوردن منظم در تنظیم میزان قند خون اثر زیادی دارد به خصوص اگر قرص یا انسولین مصرف می کنید.
* گنجاندن سبزی ها و میوه ها به مقدار کافی در غذای روزانه را فراموش نکنید.
* به هنگام طبخ غذا از نمک کمتری استفاده کنید و سعی نمایید که پس از پخت، نمک به غذا اضافه نکنید.
* از گیاهان معطر و ادویه های فاقد نمک برای طعم دادن به غذا استفاده کنید.
* از غذاهای کنسرو شده که در طی فرآیندهای صنایع غذایی نمک به آن ها افزوده می شود کمتر استفاده کنید.
* روزانه 8-6 لیوان مایعات بدون شیرینی بخورید.
* سعی کنید وزن مطلوب خود را حفظ نمایید.

ادامه دارد ...