با آتشفشان های ایران آشنا شوید (بخش دوم)
سبلان
ارتفاع: 4811 متر
مکان: شمال غرب ایران، استان اردبیل
گونه: آتشفشانی مطبق
آخرین فوران: ناآشکار، احتمالاً دوران هولوسن
مسیر: شابیل، مشکین شهر
سبلان (ساوالان)، از کوه های مرتفع ایران است که در شمال غرب این کشور و در استان اردبیل قرار دارد. سبلان سومین قله بلند ایران (پس از دماوند و علم کوه) و یک کوه آتشفشانی غیرفعال است. ارتفاع قله این کوه 4811 متر است و در بالای قله آن دریاچه کوچکی قرار دارد.
سبلان به خاطر آبگرم های طبیعی دامنه کوه، طبیعت تابستانی زیبا و پیست اسکی آلوارس مورد توجه گردشگران است. همچنین برخی کوه سبلان را محل بعثت پیامبر ایران، زرتشت، می دانند نمونه ای از ان در کتاب چنین گفت زرتشت، اثر نیچه، مشاهده می شود که به پایین آمدن زرتشت از کوه سبلان اشاره کرده است. و از این نظر مکانی مقدس و مورد احترام است که حتی در میان بومیان و عشایر منطقه به نام آن قسم یاد می شود.
"سبلان اصلی"، "سبلان کوچک"، "کوه سلطان" و "آغان داغ" قله های آتشفشانی این کوه را تشکیل می دهند. در قسمت شمال و در قاعده ای که بلندترین قله سبلان در آن واقع است دریاچه کوچکی وجود دارد که احتمالا باقی مانده دهانه آتشفشان است. در دامنه جنوبی سبلان، چشمه های گوگردی زیادی وجود دارد که آب آنها در حدود 40 درجه سانتی گراد حرارت دارد و تنها گواه فعالیت آتشفشان خاموش سبلان است.
قله سبلان به شماره 12/19496 در فهرست آثار طبیعی ملی کشور به ثبت رسیده و سند مالکیت آن از ارتفاع بالای سه هزار و 600 متری قله سبلان به وسعت شش هزار و 200 هکتار به نام سازمان حفاظت محیط زیست صادر شده است.
سهند؛ عروس کوه های ایران
ارتفاع: 3707 متر مکان: شمال غرب ایران گونه: آتشفشانی مطبق آخرین فوران: ناآشکار، احتمالاً دوران هولوسن
سَهَنْدْ نام قله و رشته کوهی آتش فشانی در جنوب تبریز، شمال مراغه، شرق آذرشهر و غرب بستان آباد در مرکز استان آذربایجان شرقی است. این رشته کوه دارای 17 قله با ارتفاع بیش از 3000 متر است که بلندترین آن ها (قوچ گلی داغی) 3707 متر بلندی دارد و مرتفع ترین نقطه استان محسوب می شود.
رشته کوه سهند به دلیل انبوهی گیاهان، چمن زارها، گلزارها و مراتع در آن به عروس کوه های ایران مشهور شده است؛ چراکه سطح تمام مناطق این رشته کوه پوشیده از سبزه است. کوه های جام، سهند، سلطان، دمیرلی، آغ داغ، موتال داغی، شیر داغی، حرم داغی، گیرو داغی، آتاشان، درویش، کمال از مهم ترین قلل رشته کوه سهند محسوب می شوند.
آتشفشان بزرگ سهند در 40 کیلومتری جنوب تبریز واقع است و با آتشفشان های کوچک تر شمال غرب دریاچه ارومیه و مرکز آتشفشانی ارمنستان و آرارات که در نزدیکی مرز ایران واقع است ارتباط دارد. کوه سهند مخروطی بسیار پهن و گسترده دارد که از خاکسترهای فراوان تشکیل شده و به وسیله آب های جاری، دره های تنگی در آنها ایجاد شده است.
به باور زمین شناسان به احتمال زیاد، پیدایش آتشفشان های سهند به تجدید فعالیت گسل سلطانیه - تبریز که از منطقه سهند عبور می کند، مربوط بوده است. مواد آتشفشانی سهند که بر روی رسوبات مختلف و در مساحت تقریبی چهار هزار و 500 کیلومتر مربع پوشانده شده است.
سن مطلق گدازه های مختلف سهند بین 12 تا 14 میلیون سال را نشان می دهد. به این ترتیب آتشفشان های سهند در چند مرحله فعالیت داشته و در حد بین این مراحل فعال، آرامش نسبی برقرار بوده است.
قلعه حسن علی
مکان: جنوب شرقی ایران آخرین فوران: ناآشکار
قلعه حسن علی نام آتشفشانی در جنوب شرقی استان کرمان است. با وجود اینکه آخرین زمان فوران این آتشفشان مشخص نیست اما احتمالا زمان شکل گیری آن دوره هولوسین است.
https://telegram.me/koodaktebyan
منبع: برترین ها
تنظیم: فهیمه امرالله
شبکه کودک و نوجوان تبیان
