مشکلات پای دیابتی (3)
مراقبت‌های خانگی
معاینه‌ی پا
افراد دیابتی باید روزانه و همچنین بعد از هر گونه ضربه ای حتی جزئی، پاهای خود را بررسی کنند و هر گونه مسئله غیر طبیعی را به پزشک خود گزارش دهند. روزانه از یک کرم مرطوب کننده با پایه‌ی آبی برای جلوگیری از خشکی و ترک پوست استفاده کنید (مابین انگشتان را مرطوب نکنید). از جوراب‌های پشمی و نخی که فاقد دوخت هستند، استفاده کنید. از جوراب‌های نایلونی و کشباف استفاده نکنید، زیرا سبب اختلال در گردش خون می شوند.
حذف موانع
هر جسمی را که سبب می شود شما مجبور به پریدن از روی آن باشید، یا هر گونه دست اندازی را از جلوی پای خود بردارید. هر جسم و مانعی را از روی زمین جمع کنید. مسیر عبور خود را در هنگام شب روشن کنید. چه داخل خانه و چه خارج از خانه همواره کفش یا دمپایی بپوشید.
گرفتن ناخن
همیشه ناخن‌های خود را با یک ناخن گیر مناسب کوتاه کنید. هرگز از قیچی برای کوتاه کردن ناخن‌ها استفاده نکنید. ناخن‌های خود را مستقیم و بدون گرد کردن گوشه آنها کوتاه کنید و همیشه اندکی بلندتر از بستر ناخن‌ها آنها را کوتاه نمایید. اگر مشکل بینایی دارید یا دست هایتان می لرزد، از یکی از افراد خانواده بخواهید تا کوتاه کردن ناخن‌های شما را به عهده گیرد.
دنبال کردن یک رژیم غذایی مناسب، استفاده از داروها و کنترل منظم قند خون ، ورزش منظم و ارتباط منظم با پزشک از اصول اولیه ی کنترل دیابت است
پوشش پا
از کفش های محکم، اما راحت که از پاهای شما محافظت می کنند، استفاده نمایید. برای اطمینان از مناسب بودن کفش ها می توانید به یک پدیاتریست (پزشک پا) مراجعه کنید، تا شما را به فروشگاه هایی که کفش های ویژه افراد دیابتی دارند، معرفی نماید.
متخصص غدد می تواند شما را به پدیاتریست یا ارتوپدیست معرفی نماید تا به شما فروشگاه های کفش مناسب را معرفی کنند. اگر کف پای شما صاف است یا پینه ی پا دارید یا انگشتان شما چکشی است، شما باید از کفش های ویژه یا کفی های طبی خاص استفاده کنید.
ورزش
ورزش منظم می تواند باعث سلامت استخوان و مفاصل پاهای شما گردد. همچنین باعث افزایش گردش خون در پاهای شما می شود. ورزش منظم می تواند سبب بهبود و پایداری مقدار قند خون شما شود. برای آغاز هر برنامه ی ورزشی، ابتدا با پزشک معالج خود صحبت کنید.
استعمال دخانیات
اگر شما هر گونه تنباکویی استفاده می کنید، بهترین راه، ترک آن است. این کار به بهبود شرایط و وضعیت پاهای شما کمک می کند. استعمال سیگار سبب تخریب رگ های خونی بخصوص رگ های کوچک خونی می شود که این تخریب به دلیل کاهش جریان خون است که عامل اصلی خطر برای ایجاد عفونت های پا و نهایتا قطع عضو می باشد.
کنترل دیابت
دنبال کردن یک رژیم غذایی مناسب، استفاده از داروها و کنترل منظم قند خون ، ورزش منظم و ارتباط منظم با پزشک از اصول اولیه‌ی کنترل دیابت است. کنترل دائمی قند خون در محدوده ی طبیعی می تواند خطر تخریب عصب، کلیه ، چشم و رگ های خونی را به حداقل برساند.
درمان‌های پزشکی
داروهای آنتی‌بیوتیک
اگر پزشک، متوجه ی زخم یا جراحت عفونی بر روی پای بیمار شود، یا اگر احتمال عفونی شدن زخم زیاد باشد، برای مثال محل گاز گرفتگی گربه، آنتی‌بیوتیک را برای درمان عفونت یا جلوگیری از ایجاد عفونت تجویز خواهد نمود.
مصرف کامل دوره ی آنتی‌بیوتیک بسیار مهم است. معمولا بیمار باید آثار بهبود زخم را طی 2 تا 3 روز بعد از مصرف آنتی‌بیوتیک مشاهده کند.
در مورد عفونت های خطرناک باید بیمار در بیمارستان بستری شده و آنتی‌بیوتیک را از طریق داخل رگ دریافت کند. در مورد عفونت هایی که خطر کمتری دارند مصرف کپسول بصورت درمان سرپایی معمولا موثر است.
پزشک معالج ممکن است یک دوز تک از آنتی‌بیوتیک را بصورت تزریقی یا بصورت داخل رگ، در بخش اورژانس قبل از شروع قرص تجویز نماید.
ارجاع به مراکز مراقبت از زخم
بسیاری از بیمارستان های بزرگ در حال حاضر دارای مراکز تخصصی مراقبت از زخم و درمان زخم افراد دیابتی هستند. در این مراکز فوق تخصصی پزشکان ، پرستاران و درمانگران با بیمار برای اجرای طرح های درمان زخم ها همکاری می کنند. طرح های درمانی شامل جراحی دبریمان زخم، بهبود وضعیت گردش خون از طریق جراحی یا درمان های دیگر، پوشش های اختصاصی و پانسمان های ویژه و آنتی‌بیوتیک درمانی می باشد . یک طرح درمانی می تواند ترکیبی از تمام موارد بالا باشد.
ارجاع به پدیاتریست یا جراح ارتوپد
چنانچه بیمار به مشکلات مرتبط با استخوان، ناخن‌های پا ، میخچه یا پینه، انگشت چکشی، پینه استخوانی، کف پای صاف، خار پاشنه ی پا ، آرتریت یا مشکلاتی در رابطه با یافتن کفش مناسب مواجه باشد، پزشک ممکن است بیمار را به یک متخصص پدیاتریست یا جراح ارتوپد ارجاع دهد.
این متخصصین می توانند کفش و کفی های مناسب کفش برای افراد دارای مشکلات پا را سفارش دهند، همچنین می توانند بروش های مناسب پینه ی پا را برطرف نمایند. همچنین بروش جراحی می توانند مشکلات استخوانی را برطرف کنند. همچنین با معرفی منابع عالی می توانند مراقبت‌های روتین پا را به افراد دیابتی آموزش دهند.
مراقبت در خانه
پزشک معالج ممکن است یک پرستار برای کمک به بهبود زخم و پانسمان آن در خانه به شما معرفی کند، پرستار می تواند با مراقبت صحیح از زخم و پانسمان صحیح، مراقبت از مقدار قندخون و مراقبت از مصرف صحیح آنتی‌بیوتیک ها و سایر داروهای بیمار، در کاهش مدت زمان بهبود زخم موثر باشد.
پیگیری
هر دستورالعملی را که پزشک در مطب یا بخش اورژانس به شما داده است ، دقیقا مطالعه کنید و هر سوالی در مورد مطالبی که بخوبی متوجه نشده اید، دارید از پزشک خود بپرسید. به تمام دستورالعمل هایی که پزشک به شما برای مراقبت از زخم می دهد، عمل کنید. چنانچه زخم مورد نظر در زمان معمول بهبود نیافت، حتما با پزشک خود مشورت کنید.
کاهش درد، ورم، قرمزی، گرمی یا کاهش خروج خون و چرک علایم بهبود یک زخم عفونی هستند. کوچک شدن زخم یا جراحت علامت خوبی از بهبودی است. نداشتن تب نیز از علایم مثبت بهبود زخم می باشد. معمولا بهبودی زخم در طی 2 تا 3 روز اول درمان مشاهده می شود. چنانچه طی 2 تا 3 روز، بهبودی در علایم و ظاهر زخم مشاهده نشد، حتما پزشک را از آن مطلع نمایید.
در مورد مراقبت از زخم بیماران دیابتی، باید بسیار حساس و دقیق بود. یکی از راه هایی که به بهبود زخم و جلوگیری از ایجاد زخم در آینده کمک می کند ، کنترل دقیق قند خون است. بهتر است قند خون خود را بطور منظم اندازه گیری کنید و به پزشک خود نتایج اندازه گیری، افت یا بالا رفتن قند خونتان را گزارش دهید.
پیشگیری
پیشگیری از بروز مشکلات پای دیابتی‌ها به مجموعه ای از عوامل زیر بستگی دارد:
- کنترل خوب بیماری دیابت
- معاینه‌ی منظم پا توسط بیمار
- داشتن اطلاعات کافی برای تشخیص مشکلات پا
- انتخاب پاپوش مناسب
- انجام ورزش منظم در صورت توانایی
- جلوگیری از ایجاد جراحت با از میان برداشتن موانع
- معاینه‌ی پزشکی پا حداقل یک بار در سال بوسیله ی مونوفیلامنت (وسیله‌ای از جنس نایلون که برای بررسی حس پاها به کار می رود).
