درس سوم- مقدمات حفظ قرآن

از میان آنچه به عنوان مقدمه حفظ می توان برشمرد، تنها به ذكر چهار نكته بسنده می كنیم. امیدواریم با تقویت هر چه بیشتر این موارد بتوانیم پایه های حفظ قرآن را در وجود خودمان تقویت و تثبیت نماییم.

1- روخوانی صحیح:
برای این كه قادر به حفظ هر مطلبی باشیم باید قادر به خواندن آن مطلب از رو باشیم. تصور این كه متن یا شعری كه در خواندن آن مشكل داریم را بتوانیم به ذهن بسپاریم، غیرقابل باور است. در مورد قرآن كریم، این مطلب از آن رو اهمیت می یابد كه:
اولاً: هر بخش یا عبارت و حتی كلمه و حرفی را اشتباه بخوانیم، ممكن است معنای نادرست و حتی خلاف مقصود خداوند را در بر داشته باشد.
ثانیاً: اگر بخشی را اشتباه خواندیم و به ذهن خویش سپردیم، آن اشتباه در ذهن ما طوری تثبیت می شود كه تصحیح آن زحمت و درد سر زیادی را در پی خواهد داشت. برای برخورداری از روخوانی صحیح قرآن لازم است آشنایی دقیقی با علایم، تركیبات و كلمات خاص قرآن داشته باشیم.
البته به طور استثنا برای خردسالان بی سواد كه حفظ را تنها بر اساس شنیدن انجام می دهند، این بند مقدمه حفظ محسوب نمی شود. باید توجه داشت برای چنین افرادی هنگام مرور در سنین بالاتر، روخوانی صحیح مهم خواهد بود.

2- تسلط در روان خوانی:
داشتن روخوانی صحیح كافی نیست تا متنی را حفظ شویم. علاوه بر روخوانی صحیح و كامل، باید متن را روان خواند تا بتوان آن را حفظ شد.
چنانچه به اهمیت این موضوع پی نبرده اید، متن زیر را بخوانید:
... ملك را این ترك ادب ناپسند آمد فرمود تا مصارعت كنند مقامی متسع. ترتیب كردند و اركان دولت و اعیان حضرت و زور آوران روی زمین حاضر شدند. پسر جوان چون پیل مست اندر آمد به صلاوتی كه اگر كوه آهنین بودی از جای بركندی ...
برای تسلط در روان خوانی قرآن می توانید شنیدن نوارهای قرائت ترتیل را به طور مرتب در برنامه خود قرار دهید.

3- آشنایی با تجوید:
حفظ قرآن در صورتی كه با حداقل تجوید همراه باشد از كیفیت بالاتری برخوردار خواهد بود.
منظور از حداقل تجوید، رعایت مخارج، صفات و احكام مهم حروف است. البته رعایت دقیق تجوید و به كار بستن آن در محفوظات امری شایسته تر است.
با توجه به برنامه رسمی آموزشی دارالقرآن، با فراگیری تجوید و به كار بستن آن در قرائت به این هدف دست خواهید یافت.

4- دقت در واژگان و لغات:
هنگام حفظ آیات قرآن باید علاوه بر به ذهن سپاری مجموع آیات و سوره ها، به تك تك واژه ها و لغات توجه كرد. اگر كم ترین بی توجهی به كلمه و حتی حرف یا حركتی صورت گیرد، موجب اشتباه در حفظ شده و پس از مدتی همین اشتباه در ذهن تثبیت می شود. اصلاح هر اشتباهی در بین محفوظات، به صرف میزان زیادی دقت و وقت نیاز دارد.
حفظ خود را از كجا شروع كنیم؟
اگر برای شروع حفظ قرآن از جایی آغاز كنیم كه آشنایی بیشتری داریم، سرعت در ابتدای حفظ بیشتر و كیفیت بالاتر می رود. این حالت معمولاً در جزء سی ام قرآن وجود دارد. به طور معمول بسیاری از علاقه مندان، روخوانی سوره های این جزء را می دانند و حتی بعضی از آنها را از حفظ دارند. در چنین مواقعی كافی است جزء سی ام را تكمیل كنیم تا هم یك جزء قرآن و هم حدود یك سوم تعداد سوره های قرآن یعنی 37 سوره را حفظ كرده باشیم.
بنا بر این بهتر است با برنامه دارالقرآن هماهنگ باشیم و خود را در آغاز حفظ، همگام با همكلاسی ها پیش ببریم.

پرسش:
1- رابطه بین روخوانی و روان خوانی را ذكر كنید.
2- اهمیت روخوانی صحیح در حفظ قرآن چیست؟
3- آیا در حفظ قرآن لازم است به تك تك واژگان و لغات توجه كنیم؟ چرا؟

مرکز یادگیری سایت تبیان

تنظیم: علی سرمدی

منبع: سایت رشد