سوگواری در کنار قامت بر افراشته دنا

آیین های محرم در ایران

کهگیلویه و بویراحمد با مرکزیت یاسوج، سرزمینی نسبتا مرتفع و کوهستانی است.اصلی ترین مشخصه های فرهنگی و اجتماعی مردم این منطقه این است که در گذشته عشایری بوده و تاکنون نیز تا حدودی این بافت را حفظ کرده اند.

آب و جارو کردن، غبارروبی و سیاهپوش کردن مساجد و حسینه ها، آماده کردن و شستن دیگ های بزرگ جهت پخت نذری، خریدن و آماده کردن لباس های مشکی، نوشتن جملات و نوشته های مربوط به عاشورا و امام حسین علیه السلام  بر روی خودروها از جمله کارهایی است که مردم این استان جهت عزاداری های ماه محرم و صفر انجام می دهند.

صدای سنج و طبل عزا در شهرها و روستاها، شیون و زاری مردان و زنان عزادار حسینی، شور و اشتیاق پیران و جوانان عاشق اهل بیت، همگی نشان از غم و اندوه شیفتگان امام حسین علیه السلام  در کهکیلویه و بویراحمد دارد. نماد هایی از کربلا و قبر شش گوش حضرت علی اکبر علیه السلام  ساخته شده از آلومینیوم و چوب و نصب لامپ هایی با رنگ های مختلف ، زیبایی خاصی به مراسم این شهر می بخشد. این سمبل های مذهبی بر روی پایه های فلزی ، در شهر یاسوج گردانده می شود و سیاه چادرهایی که با پارچه های سبز و سیاه پوشیده شده و در آیین های عزاداری ابا عبدالله الحسین علیه السلام  هر شب در این سیاه چادرها، خار و خاشاک به آتش کشیده می شود، بیانگر گوشه هایی از صحنه کربلا و اسارت حضرت زینب (س) و امام سجاد علیه السلام  است. برگزاری نمایش هایی از صحنه های کربلا بویژه شهادت امام حسین علیه السلام  و یارانش از دیگر برنامه های عزادارای در این منطقه است.

در استان کهگیلویه و بویراحمد، همزمان با فرارسیدن ماه محرم، آئین های عزاداری مختلفی برگزار می شود که می توان از مراسم استقبال از ماه محرم در روستای امامزاده علی علیه السلام ، مراسم نذری روستای دشت رز بویراحمد، دمام زنی حسینیه حضرت قاسم علیه السلام  گچساران، مویه خوانی و آئین شام غریبان کهگیلویه، آئین تعزیه خوانی سنتی لنده و آئین تعزیه خوانی سنتی سوق نام برد که در فهرست آثار معنوی ملی ثبت شده است.
آئین تعزیه خوانی سنتی سوق یکی از آئین های فاخر ماه محرم در کهگیلویه و بویراحمد است که چند سالی است به همت گروه فرهنگی و هنری تعزیه خوانی پرچمداران کربلای سوق و با حمایت مالی و معنوی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان در شهر دهدشت برگزار می شود.

همچنین از رسومات به جا مانده از سال های گذشته تا کنون تهیه حلیم یا آش گندم در صبح روز عاشورا است که در زبان محلی به آن «هَریسَه» می گویند.

درشب یازدهم ماه محرم به مناسبت شام غریبان خاندان امام حسین علیه السلام، عزاداری و سینه زنی برقرار است. در ماه محرم این استان مراسم پرده خوانی نیز اجرا می شود.

عشایر استان نیز همزمان با فرا رسیدن ماه محرم با برپا کردن علم و پایه، نصب یک چراغ بالای آن و جارو زدن اطراف این علم توسط زنان و دختران، آماده کردن دستگاه های صوتی جهت اجرای روضه و نوحه خوانی به استقبال این ماه می روند. شب ها نیز زنان قالی پهن کرده و دورتر از مکان سینه زنی نشسته و هیئت را می بینند.

از دیگر رسم های ماه محرم این است که که همه خانواده ها بعد از عزاداری ظهر عاشورا و اقامه نماز برای نهار به محل عزاداری رفته و کسانی که غذای نذری دارند، آن را آورده و بین عزاداران تقسیم می کنند.
امروزه مراسم سینه زنی در این استان شبیه به استان های جنوبی مانند خوزستان بوده که بیشتر افراد کمر همدیگر را گرفته و دایره ای می چرخند.
نذری دادن و سفره انداختن برای حضرت ابوالفضل علیه السلام  نیز از نذرهای شایعی است که خانواده های استان آن را انجام داده و از علمدار و قمر بنی هاشم طلب حاجت می کنند.
نمادهایی از کربلا، بر پا کردن حجله حضرت قاسم علیه السلام و نصب لامپ با رنگ های مختلف در آن، گهواره حضرت علی اصغر علیه السلام که با پارچه سبز پوشیده شده و روی دست می چرخد و برگزاری نمایش هایی از صحنه های کربلا به ویژه شهادت امام حسین علیه السلام و اسارت حضرت زینب (س) و امام سجاد علیه السلام از دیگر آئین ها و مراسماتی است که در این استان اجرا می شود.