آرتور شاه؛ شخصیتی تاریخی یا اسطوره ای

تا اوایل قرن 12 میلادی، داستان شاه آرتور تا اندازه ی زیادی در میان اساطیر شفاهی نفوذ پیدا کرده بود. اما جای خالی شاه آرتور در آثار مکتوب بالاخره با جفری آف مونموث جبران شد.

روایت آرتور شاه از دیرباز تاکنون وجهه ای معمایی در ادبیات دارد. آن طور که نقل شده است آرتور شاه همراه با شوالیه های نجیبش در برابر حمله ی انگلوساکسون ها که در اواخر قرن پنجم و ابتدای قرن ششم میلادی صورت گرفته است مقاوت کردند و هرچند این مقاومت به سرانجام نرسید اما جای خالی مقاومتی دلیرانه را در تاریخ ادبیات انگلستان پر کرد.
بید، پدر تاریخ نویسی انگلستان، از برکناری رومن ها و روی کار آمدن اقوام ژرمن می نویسد. او در اثر خود از شهامت هایی که در قالب مقاومت صورت گرفتند سخن گفته است اما نام آرتور شاه را در کتاب خود نیاورده است. گیلداس، راهبی بریتانیایی در قرن ششم میلادی بود. او نیز در صومعه تاریخ نگاری می کرد. از نگاه او حمله ی اقوام ژرمن به انگلستان عذابی الهی قلمداد می شد که مردم خطاکار انگلستان را هدف قرار می داد. این نگاه در قرون وسطا بسیار شایع بود. کلیسا مسبب اصلی طاعون، زلزله و جنگ را گناه مردم جامعه تعبیر می کرد. گیلداس نیز در اثر خود نامی از شاه آرتور به میان نیاورده است. جای خالی داستان شاه آرتور در این دو اثر تاریخی که از نظر زمانی فاصله ی زیادی نداشتند هرچند در ابتدا ممکن است ما را از یافتن ریشه های تاریخی منصرف کند اما دلایل کامل  برای اسطوره ای بودن او را نیز ارائه نمی دهد. 
در مقیاسی بزرگ تر نیاز برای یافتن ریشه های تاریخی زندگی شاه آرتور از نیاز جوامع بشری برای تعریف کردن یک قهرمان ملی در میان خودشان نشأت می گیرد. قهرمانی که بتواند تحت تأثیر مدیریت و رهبری خود، همگان را در مقابل دشمنان بشوراند. از دیرباز اعتقاد به این که فرد می تواند در برابر ناملایمات و مشکلات ایستادگی کند و سرخم نکند همواره ستودنی بوده است. شخصیتی که بتواند همگان را از مسائل اقتصادی و اجتماعی دردناک جامعه منحرف کند و متوجه خود سازد. شخیصتی که در برابر چرخ های ستبر تاریخ زانو نزند و ایستادگی کند.

وینستون چرچیل در کتاب تاریخ مردم انگلیسی زبان که بیشتر در حول محور آنچه که باید در تاریخ اتفاق بیافتد می چرخد تا اینکه از وقایعی بگوید که به واقع روی داده اند، این طور در باب نیاز به واقعی بودن شاه آرتور می نویسد:
«...و هرگاه آدمی  در برابر بربریت، استبداد و کشتار با توجه به ارزش آزادی، قانون و عزت و شرف ایستادگی می کند و می جنگد، باید بداند که آوازه ی این عملش، حتی اگر خود به کلی نابود شود، (باقی می ماند و) تا زمانی که دنیا دنیاست ارج نهاده می شود. پس بگذارید اعتراف کنیم که شاه آرتور و شوالیه های نجیبش که آتش مقدس مسیحیت را حفظ کردند و با دلیری، قدرت بدنی زیاد و اسب های توانا و جوشن و زره تعداد بی شماری از سپاه ناپاک بربرها را کشتند، نجابت آدمی را به عنوان الگویی در سراسر تاریخ قرار دادند.»

بنابراین شاه آرتور جدای از اینکه ریشه ای تاریخی دارد یا نه، لازم بوده است که ابداع شود تا جای خالی موجود در تاریخ را پر کند و نیاز برای داشتن یک قهرمان ملی را پاسخ گو باشد.
جفری آف مونموث
تا اوایل قرن 12 میلادی، داستان شاه آرتور تا اندازه ی زیادی در میان اساطیر شفاهی نفوذ پیدا کرده بود. اما جای خالی شاه آرتور در آثار مکتوب بالاخره با جفری آف مونموث جبران شد. جفری آف مونموث در بین سالهای 1130 و 1136 در کتاب تاریخ شاهان بریتانیا که یکی از تأثیرگذارترین کتاب هایی است که تاکنون نوشته شده است، داستان شاه آرتور را تحت عنوان یک واقعیت مسلم مطرح می کند. کتاب تاریخ او نه تنها منبع اصلی داستان تاریخی شاه آرتور محسوب می شود بلکه تنها منبع داستان هایی از قبیل شاه لیر و سیمبلین است. داستان هایی که بعد ها در نمایشنامه های تأثیرگذار شکسپیر استفاده شدند.
جفری از آثار گیلداس، بید و نِنِئیس برای نوشتن کتاب تاریخی خود استفاده کرد. او تنها به آثار مکتوب اکتفا نکرد و از دیگر داستان های شفاهی که در میان اهالی شهر ویلز رواج داشت نیز بهره برد. تلاش او برای مطرح کردن قهرمانی هم چون شاه آرتور به زحمات ویرژیل در کتاب انه اید و فردوسی در اثر ارزشمند شاهنامه می ماند. به عبارت دیگر به نظر می آید همان طور که رومیان و ایرانیان در دو کتاب انه اید و شاهنامه هویت و فرهنگ خود را جستجو می کنند، جفری نیز سعی کرده است با به تصویر کشیدن شخصیت های نمادینی همچون شاه آرتور نیاز ملی مردم انگلستان به قهرمان سازی را پاسخ گو باشد. شاه آرتور همان شخصیتی است که ملت انگلستان به عنوان سمبل و نماد به آن نظر دارد.