بلژیک بالاتر از آلمان، ایران بالاتر از سوئد!

تیم ملی ایران در حالی به صدرنشینی بلامنازع خود در آسیا ادامه می دهد که فیفا در بیانیه معروف 2001 خود به این نکته اشاره کرده که نتایج تیم های ملی، نمره به استادیوم ها، موفقیت داوران، مربیان، تعداد لژیونرها، تاسیس و عملکرد مدارس فوتبال همه و همه در این رنکینگ تاثیر دارند و با توجه به این معیارها مسلما صدرنشینی ایران در آسیا به اندازه قرار گرفتن بلژیک در رتبه اول رنکینگ جهانی عجیب به نظر می رسد. در جدیدترین رنکینگ فیفا بلژیک توانسته بالاتر از تیم هایی مثل آلمان،آرژانتین و پرتغال در رتبه اول جهان بایستد و جالب این جا ست که انگلیس، بهترین تیم مرحله انتخابی یورو 2016 جایگاهی بهتر از نهمی را در این رنکینگ ندارد.
تیم ملی تنها یک بار بعد از جام جهانی، صدرنشینی آسیا را به ژاپن داد و 60 روز بعد باز هم بدون برگزاری بازی به صدر جدول بازگشت و بعد از آن دیگر هیچ گاه این رده با پرستیژ را از دست نداد. ایران در 22 ماه اخیر حتی با وجود عملکردی نه چندان خوب در جام ملت های آسیا تقریبا صدرنشین ثابت آسیا بوده و فقط یک بار جای خود را به ژاپن داده است. اما آیا تیم ملی ایران در این 2 سال اخیر بهترین تیم قاره کهن بوده؟ مسلما اگر بخواهیم با در نظر گرفتن فاکتورهایی مثل کیفیت استادیوم ها، موفقیت داوران، مربیان، تعداد لژیونرها، تاسیس و عملکرد مدارس فوتبال، واقع بینانه به این سوال پاسخ دهیم، فوتبال کشورمان برای رقابت با ژاپن، کره جنوبی، استرالیا و حتی امارات و قطر شانسی نخواهد داشت و در خوش بینانه ترین حالت در جایگاه ششم آسیا جای خواهد گرفت.
حال اگر بیانیه معروف 2001 فیفا را نمایشی و تبلیغاتی بدانیم و نتایج بازی های تیم های ملی را به عنوان تنها معیار رنکینگ فیفا در نظر بگیریم، می توانیم اول بودن تیم ملی کشورمان در آسیا را منصفانه قلمداد کنیم؟ در سال 2015 حسرت قهرمانی ایران در جام ملت های آسیا پا را فراتر از 4 دهه گذاشت. تیم ملی کشورمان در 3 دوره اخیر جام ملت های آسیا نتوانسته به نیمه نهایی برسد و در هر 3 دوره اخیر در مرحله یک چهارم نهایی از دور رقابت ها کنار رفته و این در حالی است که کره جنوبی در هر 3 دوره اخیر یکی از تیم های ثابت در نیمه نهایی بوده و ژاپن و استرالیا هم در این 3 دوره، 2 بار در نیمه نهایی حاضر بوده اند و پر واضح است که به طور کلی عملکرد تیم های مذکور در تورنمنت های رسمی به مراتب بهتر از تیم ملی کشورمان بوده است. اما چیزی که جایگاه تیم ها را در رنکینگ فیفا تعیین می کند عملکرد کلی تیم ها در تورنمنت های بزرگ نیست و در بسیاری از مواقع یک بازی دوستانه ساده هم می تواند صعود چند پله ای یک تیم را به دنبال داشته باشد. با توجه به سیستم امتیازدهی فیفا مسلما حضور تیم کی روش در رده 43 جهان و اول آسیا قطعا نشانه پیشرفت مقطعی ما پس از تساوی یک - یک در خانه ترکمنستان و یا برد مقابل تیم های هند و گوام نیست.

به طور کلی رنکینگ فیفا، تابع سیستم امتیازدهی خاصی است که در آن ضرایب تورنمنت ها و حتی بازی های دوستانه تعیین کننده است. به عنوان مثال ادغام دور مقدماتی جام جهانی و جام ملت های آسیا باعث شده تا ضریب ارزش برد در این بازی ها برای تیم های آسیایی چندین برابر شود و ایران با برد مقابل گوام و هند بتواند امتیازات لازم برای سبقت از سوئد و پاراگوئه را جمع آوری کند. برای سبقت از تیم های آسیایی هم پیروزی در بازی های دوستانه با تیم هایی نه چندان مطرح می تواند روش مناسبی باشد. اگر بازی با سوئد و شیلی را کنار بگذاریم، تیم ملی کشورمان در سال های اخیر نتوانسته مقابل تیم های بزرگ دنیای فوتبال محک بخورد. در این شرایط کی روش و تیمش به بازی های دوستانه مقابل تیم هایی مثل عراق، ترینیداد و توباگو، آنگولا، مونته نگرو، بلاروس و گینه بسنده کرده اند و برد در هر کدام از این بازی ها در کنار بازی های رسمی آسان مثل بازی مقابل هند، گوام و ترکمنستان می تواند امتیازات زیادی را به حساب تیم ملی کشورمان واریز کند.
این در حالی است که تیم ملی ژاپن پیش از جام جهانی 2014 تا به امروز در بازی های دوستانه خود به مصاف تیم هایی مثل اروگوئه، غنا، هلند، بلژیک و صربستان رفته و مسلما توقف مقابل این تیم های مطرح باعث شده تا در سیستم امتیازدهی فیفا امتیازی نصیب سامورایی هایی نشود. کره جنوبی هم شرایط مشابهی داشته و تیم هایی مثل پاراگوئه، اروگوئه، غنا، آمریکا، مکزیک، پرو، روسیه، برزیل و سوئد را به عنوان رقبای تدارکاتی خود انتخاب کرده است. بنابراین طبیعی است که کار ایران در مقایسه با رقبای آسیایی برای امتیاز گرفتن از فیفا به مراتب آسان تر بوده و همین مسئله هم باعث شده تا تیم ملی کشورمان به صدرنشین ثابت قاره کهن در رنکینگ فیفا تبدیل شود. با این تفاسیر  نمی توان رنکینگ را مبنای واقعیت قرار داد چون قطعا بلژیک در این مقطع بهترین تیم جهان نیست و ولز هم هرگز استانداردهای لازم برای قرار گرفتن در جمع برترین های جهان را ندارد و ایران هم از لحاظ امکانات، لژیونر، موفقیت های باشگاهی و عملکرد کلی در تورنمنت های مهم، برترین تیم آسیا نیست. بنابر این به کار بردن واژه صدرنشینی در آسیا برای تیم ملی کشورمان فاصله زیادی با واقعیت و منطق دارد و شاید بهتر باشد تا ما هم مثل خیلی از کشورها رنکینگ فیفا را زیاد جدی نگیریم و به آن به چشم یک جدول نمایشی و تبلیغاتی نگاه کنیم.