تبیان، دستیار زندگی
بسیاری از خوراکی هایی که ما مصرف می کنیم، به حالت مخلوط استفاده می شوند. محلول به دو گروه محلول یکنواخت، و محلول غیریکنواخت تقسیم می شود. ...
عکس نویسنده
عکس نویسنده
نویسنده : نسیم گوهری
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

مخلوط ها

محلول و مخلوط

چکیده

بسیاری از خوراکی هایی که ما مصرف می کنیم، به حالت مخلوط استفاده می شوند. محلول به دو گروه محلول یکنواخت و محلول غیر یکنواخت تقسیم می شود.

اهدف

  • آشنایی با انواع مخلوط ها و محلول ها
  • توانایی تفکیک محلول و مخلوط
  • توانایی نام بردن مخلوط ها در محیط زندگی

وقتی دو یا چند ماده، که می توانند جامد، مایع و گاز باشند را با یکدیگر می آمیزیم، یک مخلوط درست می شود. برای مثال آجیل یک نوع مخلوط است که از چند نوع مغز تشکیل شده است و یا هوای اطراف ما مخلوطی از چند نوع گاز از جمله گاز اکسیژن و ازت است. در مخلوط ها، معمولا هر ماده خاصیت خود را حفظ می کند. اجزای برخی مخلوط ها را می توان به راحتی از یکدیگر جداکرد. مثلا شما می تواند اجزای آجیل یا سالاد را از هم جدا کنید. همان طور که گفته شد، مواد موجود در مخلوط تغییر هویت نمی دهند، یعنی ساختار و خاصیت شیمیایی آن ها تغییر نمی کند، هرچند که ممکن است از نظر فیزیکی و ظاهری تغییر کنند. در مخلوط ممکن است همه مواد جامد، مایع یا گاز باشند، یا این که یکی از مواد جامد باشد و یکی مایع، مانند مخلوط آب نمک.

فعالیت

به اطراف خود نگاه کنید. موادی را که از یک ماده و موادی که از چند ماده تشکیل شده اند، یعنی مخلوط هستند را در جدولی مانند جدول زیر بنویسید.

محلول و مخلوط

به طور کلی مخلوط را می توان به دو گونه یکنواخت (همگن ) و معلق (ناهمگن ) نام گذاری کرد.


1- مخلوط های یکنواخت (محلول یا همگن):

در مخلوط همگن، همه ی مواد به صورت یکسان با هم ترکیب می شوند و مخلوطی یکدست و غیر قابل تشخیص به دست می آید، منظور از غیرقابل تشخیص یعنی این که به صورت چشمی به راحتی از هم قابل تشخیص نمی باشند. وقتی یک حبه قند را در یک لیوان آب می اندازید، مشاهده می کنید که ذرات آن از هم جدا می شوند و در آب حل می شوند. میزان ترکیب مواد مختلف در مخلوط ها مقدار ثابتی نیست، مثلا اگر یک قاشق شکر را در یک لیوان بزرگ آب حل کنید، محلول بدست می آید، و اگر یک قاشق شکر را در یک فنجان کوچک نیز حل کنید، باز هم محلول بدست می آید.

خوب است بداینم هر محلول از دو بخش تشکیل شده است:

 1- حل شونده:

ماده ای است که در حلال حل می شود، مثلا قند یا نمک که در آب حل می شوند حل شونده هستند.


2- حلال:

ماده ای که مواد در آن حل می شوند. مانند آب.


محلول و مخلوط

در شکل زیر نمونه هایی از مخلوط همگن یا محلول را می توانید ببینید.

محلول و مخلوط محلول و مخلوط

2- در مخلوط ناهمگن یا غیریکنواخت یا معلق نوع مواد و ترکیباتی که در آن استفاده شده است را به راحتی می توان مشخص کرد و در آن، مواد به صورت کامل با یکدیگر مخلوط نشده اند، و به صورت چشمی قابل تشخیص می باشند. مخلوط سالاد، آجیل، مخلوط روغن و سرکه همگی مخلوط های ناهمگن هستند، زیرا اجزای آن ها را می توان از هم جدا کرد و به راحتی دیده می شوند. در مخلوط روغن و سرکه، روغن به علت سبک تر بودن رو می ایستد و سرکه به علت سنگینی زیر قرار می گیرد. شکل زیر نمونه ای از مخلوط معلق یا ناهمگن است.

در جدول زیر انواع محلول ها و مخلوط ها همراه با مثال آورده شده است.

مشاهده کنید

مقداری شن، آب نخودچی و کشمش تهیه کنید. نخودچی و کشمش را با هم و آب و شن را با یکدگیر مخلوط کنید، در ظرفی دیگر آب و کمی نمک را با هم مخلوط کنید. حال سعی کنید مواد موجود در این مخلوط ها را از هم جداکنید. کدام مخلوط قابل تفکیک و کدام غیرقابل تفکیک بود؟ آیا می توانید بگویید کدام مخلوط همگن و کدام مخلوط ناهمگن بود؟ در جدولی مانند جدول زیر نام مخلوط و موادی که در آن به کار رفته است را یادداشت کنید.


مرکز یادگیری سایت تبیان - تهیه: نسیم گوهری
تنظیم: مریم فروزان کیا