كدام قیام در نماز ركن محسوب می‌شود؟
قیام در موقع گفتن تكبیرةالاحرام و قیام پیش از ركوع كه آن را قیام متصل به ركوع می‌گویند ركن است ولی قیام در موقع خواندن حمد و سوره و قیام بعد از ركوع ركن نیست و اگر كسی آن را از روی فراموشی ترك كند، نمازش صحیح است.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
عدول از نماز جماعت به فرادی با داشتن عذر، در هر جای نماز، جایز است، ولی اگر این امر در حال اختیار و بدون عذر باشد نظر مراجع تقلید درباره‌ی آن، متفاوت است:
1. عده‌ای عدول را جایز دانسته، ولی اگر از ابتدا قصد عدول داشته باشد، آن را خلاف احتیاط استحبابی می‌دانند.[1]
2. گروهی نیز می‌گویند اگر از ابتدا قصد عدول نداشته باشد اشکالی ندارد، ولی اگر در ابتدای نماز قصد عدول کند، بنابر احتیاط، جایز نیست.[2]
3. برخی هم عدول از نماز جماعت به فرادا را بنا بر احتیاط، مطلقاً (خواه از اوّل تصمیم بر این کار داشته باشد یا در اثنای نماز) جایز ندانسته‌اند.[3]
شایان ذکر است، بر فرض عدم جواز عدول، اگر کسی نیت فرادا کند، نماز جماعت وی باطل شده است، ولی اگر به وظیفه شخصی که نماز فرادا می‌خواند عمل کرده باشد، نماز او به فرادا صحیح است.[4]
جواب: قیام در موقع گفتن تكبیرةالاحرام و قیام پیش از ركوع كه آن را قیام متصل به ركوع می‌گویند ركن است ولی قیام در موقع خواندن حمد و سوره و قیام بعد از ركوع ركن نیست و اگر كسی آن را از روی فراموشی ترك كند، نمازش صحیح است. (توضیح المسائل دوازده مرجع, ج1, م958)
جواب: باید بایستد و به ركوع رود و اگر بدون اینكه بایستد، به حالت خمیدگی به ركوع برگردد چون قیام متصل به ركوع را به جا نیاورده، نماز او باطل است. (توضیح المسائل دوازده مرجع, ج1, م960)
به طور کلی مراجع تقلید، دربارۀ حرکتهای ضمن نماز می‌گویند، در صورتى که فعل کثیر (فعل کثیر عبارتست از کارى که انسان با انجام آن عرفاً از صورت نمازگزار بودن، خارج مى‌‌شود [مانند پریدن، جست و خیز کردن و یا اینکه نماز گزار مرتب سر را بجنباند و ...]؛ محمدى خراسانى، على، شرح تبصرة المتعلمین، ج1، ص 131) نباشد، جایز است و نماز را باطل نمی‌کند. (موسوى گلپایگانى، سید محمد رضا، مجمع المسائل، ج4، ص 112، م 225 و 308) لذا اگر این کار، فعل کثیر شمرده شود، مثل اینکه چند متر جا به جایی داشته باشد، نماز باطل است اما اگر آیفون نزدیک باشد که با حرکتی کوچک بتوان در را باز کرد و در عرف به آن «راه رفتن» نگویند، اشکال ندارد.
پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سوال، چنین است:
حضرت آیة الله العظمی خامنه‌ای (مد ظله العالی):
در فرض سوال نماز باطل است.
حضرت آیة الله العظمی مکارم شیرازی (مد ظله العالی):
چنانچه صدق راه رفتن کند و صورت نماز به هم بخورد نماز باطل است.
حضرت آیة الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی):
در فرض سوال چنانچه مستلزم حرکت کثیر باشد، موجب قطع نماز است.
حضرت آیة الله العظمی صافی گلپایگانی (مد ظله العالی):
اگر فعل کثیر محسوب شود مثل اینکه چند متر جا به جایی داشته باشید، نماز باطل است اما اگر درب باز کن نزدیک باشد که با قدمی بتوانید در را باز کنید اشکال ندارد.
جواب: باید از حالت نشسته به ركوع رود. (استفتائات جدید امام خمینی(ره), ج1, ص153, س92)
جواب: اشكالی ندارد. (استفتائات امام خمینی(ره), ج1, ص154, س93)
جواب: نماز او صحیح است و اگر در حال حركت ذكری گفته است در آرامش بدن آن را تكرار نماید. (استفتائات امام خمینی(ره), ج1, ص154, س96)
جواب: كسی كه می‌توانددرست بایستد اگر پاها را خیلی را گشاد بگذارد كه به حالت ایستادن معمولی نباشد نمازش باطل است. . (توضیح المسائل دوازده مرجع, ج1, م964)
پی نوشتها:
[1]. آیات عظام امام خمینی، اراکی، خامنه‌ای، شبیری، فاضل، نوری، بهجت؛ ر.ک: امام خمینی، توضیح المسائل (محشّی)، گردآورنده: بنی‌هاشمی خمینی، سید محمدحسین، ج1، ص 777؛ امام خمینى، سید روح اللّٰه، نجاة العباد، ص 145
[2]. آیات عظام خویی، تبریزی، وحید خراسانی؛ تبریزى، جواد، استفتائات جدید، ج2، ص 103 ؛ وحید خراسانى، حسین، توضیح المسائل، ص 281، م 1431 ؛ امام خمینی، توضیح المسائل، ج1، ص 777.
[3]. آیات عظام گلپایگانى، صافى، سیستانی و مکارم؛ البته آیة الله مکارم شیرازی دام ظله در این باره فتوا به عدم جواز می‌دهند.
[4]. امام خمینی، توضیح المسائل، ج1، ص 777، ذیل مسئله 1423.
بخش احکام اسلامی تبیان
منابع:
سایت اسلام کوئیست
سایت اندیشه قم
توضیح المسائل دوازده مرجع, ج1
استفتائات امام خمینی(ره), ج1
مطالب مرتبط:
