هنرهای تجسمی در بهار 94

برگزاری نزدیک به 200 نمایشگاه و رخداد تجسمی در سه ماه فصل بهار در کنار شاخصه‌های کیفی، تصویری کلی از فعالیت‌های این عرصه را پیش رو می‌گذارد.

بهار امسال هم به سر آمده و برآوردی غیررسمی، برابر داده‌هایی از فعالیت گالری‌ها و مراکز هنری تهران در سه ماه گذشته، برگزاری نزدیک به 200 نمایشگاه تجسمی است که البته با اذعان به بی‌خبری ما از بعضی رویداد‌ها این برآورد تنها باید کف اتفاقات هنری در گالری‌های پایتخت محسوب شود.

در نگاهی دقیق‌تر، از مجموع 200 نمایشگاه برگزار شده در بهار امسال، بیشتر از 150 نمایش، انفرادی و 40 نمایش به‌صورت گروهی برگزار شده‌اند، رتبه‌بندی تعداد نمایش شاخه‌های مختلف هنرهای هم به ترتیب به رشته نقاشی با حدود 120 و عکاسی با نزدیک به 30 عنوان نمایش تعلق می‌گیرد؛ همچنین مجسمه‌سازی و نمایش‌های هنر جدید هر دو با نزدیک به 15 عنوان رتبه‌های بعدی را به خود اختصاص داده‌اند. اما دیگر شاخه‌های تجسمی چون طراحی، کاریکاتور، تصویرسازی و خوشنویسی با فاصله بسیار نسبت به موارد یادشده، نمایش‌هایی معدود و انگشت‌شمار را در بهار 94 تجربه کرده‌اند.

تا اینجای کار و در مقایسه با برآورد بهار گالری‌ها و مراکز هنری پایتخت در سال گذشته، تشابه عملکرد کمی، نخستین داده‌ای است که توجه را به خود جلب می‌کند و برگزاری کمی بیش از 200 نمایشگاه تجسمی در بهار 93 و عددی بسیار نزدیک به این میزان در بهار امسال، نشان از نوعی برابری فعالیت‌ها در سه ماه آغاز در دو سال پیاپی دارد. بااین‌حال مرور فعالیت‌های مراکز هنری پایتخت در سه‌ماهه گذشته شاخصه‌های کیفی متفاوتی را هم پیش رو می‌گذارد که در ارزیابی عملکرد این مراکز نمی‌توان از کنارشان گذشت.

شاید از مهم‌ترین این شاخصه‌ها تداوم حضور هنرمندان اغلب ساکن خارج از کشور و نمایش آثارشان، همانند ماه‌های گذشته باشد که حقیقتاً فرصت‌های یگانه‌ای را پیش روی علاقه‌مندان به هنرهای تجسمی می‌گذارد. از این میان پیش از هر چیز باید به نمایشی استثنایی از نقاشی و مجسمه‌های بهمن محصص با عنوان "۶۰ قطعه از یک جسم گمشده" با کیوریتوری مراد منتظمی کارشناس هنری تیت لندن اشاره کرد که از 1 تا 22 خرداد در گالری‌های آب‌انبار و آریا و برپا شد. حضور مراد منتظمی در تهران و برگزاری دو برنامه سخنرانی و نشست تخصصی پیرامون آثار محصص از سوی او و همزمان با برپایی این نمایش نیز بدون تردید یکی از کیفی‌ترین رخدادهای تجسمی سال‌های اخیر را رقم زد و با استقبال خوب علاقه‌مندان روبه‌رو شد.

نمایش 60 اثر از دیگر هنرمند پیشرو نسل اول مدرنیست‌های ایران یعنی ناصر اویسی از 4 تا 15 شهریور در آرت سنتر هم یکی دیگر از جلوه‌های هنر معاصر ایران را رقم زد. ابوالقاسم سعیدی، هنرمند ساکن فرانسه پس از 60 سال بالاخره نمایشگاهی از آثارش را در گالری تازه تأسیس "شهریور" به نمایش درآورد و بالاخره هادی هزاوه ای ساکن آمریکا هم چیدمانی با عنوان " آجر و آجر با آجر" را در گالری شیرین ارائه کرد.

شاخص دیگر فعالیت‌های عرصه هنرهای تجسمی در تهران را باید حضور نسبتاً پررنگ هنرمندان دیگر کشورها در رویدادهای هنری پایتخت عنوان کرد که در مقایسه با سال گذشته به نظر می‌رسد روند روبه رشدی را می‌گذراند. نمایشی از آثار هنرمندان ایتالیا در گالری هفت ثمر، نمایشی از مارک لکنور در گالری جرجانی، نمایش هنرمندان اتریش و آلمان در گالری ویستا، حضور طراحانی از ژاپن در گالری طراحان آزاد و بالاخره نمایش آثار رودی باور و کن کاتو، گرافیست‌هایی از فرانسه و استرالیا در موزه هنرهای معاصر تهران بر اساس اطلاعات منعکس شده در رسانه‌ها عمده فعالیت‌های بینافرهنگی بهار امسال را شکل داده است.

برگزاری هفته طراحی برای دومین سال پیاپی در گالری هما و به‌عنوان تنها رویدادی که منحصراً به ارائه آثار طراحی اختصاص دارد هم از اتفاقات ویژه تجسمی بهار امسال است که لازم است به آن توجه کافی شود.

و در خاتمه گزارش، اتفاقی که شاید تنها بتوان به حسن تصادف و خوش‌اقبالی هنردوستان نسبتش داد، اما فرصتی کم‌نظیر را در نمایش آثار هنری رقم زد. همزمان با نمایش آثار بهمن محصص در گالری‌های آب‌انبار و آریا، نمایشگاه خوشنویسی اساتید صاحب‌نام و پیشگامان نقاشی‌خط مجموعه‌ای دیگر از گنجینه هنر معاصر را در نگارخانه ˝آشیان نقش و مهر˝ به تماشا گذاشت و در بخشی از این نمایشگاه آثار نقاشی‌خط پیشگامان این شاخه همچون رضا مافی‌، فرامرز پیل آرام‌، نصرالله افجه‌ای‌ و محمد احصایی‌ در کنار آثار هنرمندانی از نسل‌های بعدی این شاخه به نمایش درآمد.

با تمام این‌ها ناچاریم پایان این گزارش اجمالی را لااقل با دو دریغ بااهمیت همراه کنیم؛ اول آنکه معدود مجموعه‌های به معنی واقعی نمایشگاه گردانی شده را باید فقدانی بزرگ در عرصه تجسمی به‌حساب آورد و دوم از یاد بردن اهمیت نشست‌های تخصصی مرتبط با نمایشگاه‌های تجسمی که کم‌کم دارد منسوخ می‌شود؛ خلاء‌هایی که ضرورت نگرشی جدی‌تر و تحلیل گرایانه در ارتباط با فعالیت‌های نمایشگاهی در عرصه هنرهای تجسمی را بار دیگر به ما گوشزد می‌کند.

منبع: هنرآنلاین