تبیان، دستیار زندگی
همان گونه که می دانید همه ی ماهی ها خونسرد هستند؛ وتا حدود یک هفته ی پیش تصور براین بود که همه ی ماهی ها خونسرد بوده و هیچ ماهی خون گرمی وجود ندارد؛ اما یافته های جدید پژوهشگران نشان می دهد که این تصور چندان هم صحیح نیست!
عکس نویسنده
عکس نویسنده
نویسنده : سمیه جولایی
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

دانشمندان اولین ماهی خون گرم را یافتند!


همان گونه که می دانید همه ی ماهی ها خونسرد هستند؛ وتا حدود یک هفته ی پیش تصور براین بود که همه ی ماهی ها خونسرد بوده و هیچ ماهی خون گرمی وجود ندارد؛ اما یافته های جدید پژوهشگران نشان می دهد که این تصور چندان هم صحیح نیست!


ماهی خونگرم

پژوهشگران پس از صید و بررسی ماهی که به تازگی آزمایش های دقیق تری روی آن انجام شده، اعلام کرده اند که اولین ماهی خون گرم جهان را یافته اند؛ این ماهی با نام علمی اوپا Opah  باعث شد که دانشمندان به این فکر بیافتند که شاید اولین و اساسی ترین و البته گسترده ترین ایده ها و یافته های پایه ای علمی زیست شناسی مورد تردید بوده و لازم  است مورد بازبینی قرار بگیرند؛ در حالی که بسیاری از این مطالب علمی را در مدارس ابتدایی و یا حتی در مهدکودک ها به کودکان مان آموزش می دهیم.
اوپا، که به نام ماه ماهی (moonfish) نیز شهرت دارد؛_ به نظر می رسد که نام این ماهی تاحدی نیز حالت کمیک دارد؛ _  صیاد ماهری است که در آب های سرد، و تاریک در عمق هزار فوتی از سطح اقیانوس زندگی می کند. اگر چه این نوع ماهی، ارزش تجاری چندانی ندارد، اما اغلب به صورت تصادفی در تورهای ماهیگیری می افتد. مردم بومی هاوایی، اوپا را نماد شانس و خوش اقبالی صیاد می دانند، و پس از صید، آن را با آرزوی سعادت دوباره به آب باز می گردانند. نکته جالب توجه در مورد این ماهی این است که اوپا مدتها دانشمندان را سردرگم کرده بود. اکثر ماهی هایی که در این عمق از سطح اقیانوس به سر می برند آرام حرکت می کنند و معمولاً صبر می کنند تا غذا به سوی آن ها حرکت کند تا این که خود شروع به جستجو و دنبال کردن غذا کنند. اما اوپاها صیادانی ماهرند که در عمیق ترین آب ها به سرعت حرکت کرده و اقدام به شکار می کنند.
هنگامی که نیکلاس واگنر ، پژوهشگر موسسه ملی اتمسفر و اقیانوسی، به بررسی و آزمایش نمونه گوشت این ماهی پرداخت، فهمید که مساله از این هم عجیب تر است!. همه ی ماهی ها دارای دو نوع  رگ هستند: یک مجموعه از رگ ها برای انتقال خون کثیف و آلوده از بدن برای رسیدن به اکسیژن؛ و دیگری برای انتقال خون حاوی اکسیژن به اعضای بدن . در این مورد هم اوپا دانشمندان را به شگفتی واداشت؛ زیرا خونی که در رگ های اوپا جریان دارد و در میان اعضای بدن ماهی در حرکت است، گرم بوده و گرما  را از طریق تکان دادن شدید باله های خود هنگام شنا تامین می کند. این کار ضمن گرم نمودن، به ماهی در سرعت بخشیدن به متابولیسم کمک می کند.

اوپا، که به نام ماه ماهی (moonfish) نیز شهرت دارد؛صیاد ماهری است که در آب های سرد، و تاریک در عمق هزار فوتی از سطح اقیانوس زندگی می کند.


 همچنین وگنر دریافت رگ هایی که خون گرم را به سوی رگ های حامل خون سرد حمل می کنند، اکسیژن را به بافت های بدن ماهی می رسانند.  این سیستم بی همتا  و خاصی که در بدن ماهی وجود دارد دمای درونی خون را پیش از حرکت آن به سوی اعضای بدن و ماهیچه ها بالا می برد. این مرحله را مرحله ی تبادل حرارت ماهی می نامند. مشابه این نوع کارکرد را در رادیاتور موتور خودرو  می توان مشاهده کرد؛ با این تفاوت که در رادیاتور عکس این مراحل رخ می دهد. ماهی اوپا با داشتن چنین سیستم گرمایشی، می تواند دمای بدن خود را در حدود چهل و یک درجه ی فارنهایت بیش تر از دمای آبی که در آن شنا می کند نگه دارد.
یک امتیاز بزرگ!
سایر ماهی های صیاد برجسته، مانند ماهی تن یا کوسه ماهی ها، سیستم قلبی- عروقی خاص خود را برای گرم نگه داشتن اعضای بدن دارند؛ نمونه ای از این سیستم ها را در چشم ها و یا ماهیچه های  مخصوص شنا ی این ماهی ها می توان دید، اما آن چه این نوع ماهی ها را از اوپا متمایز می کند این  است که آن ها هنگامی که در آب های سرد در حال شنا هستند، حرارت از دست می دهند. در نتیجه، به طور مداوم نیاز به این دارند که بدن خود را بارها و بارها گرم کنند؛ خصوصا ً زمانی که در آب های گرم تر یعنی آب های سطحی اقیانوس شنا می کنند.
از آن جا که اوپا سیستم حرارتی دارد که در ماهیچه هایش فعال می شود؛ نیازی به اتلاف وقت برای جستجوی آب های گرم تر ندارد. بنابراین می تواند همین زمان را صرف شکار در آب های سرد کنند؛ همچنین، سیستم گرمایشی خاصی که در درون دارند؛ دید عالی و سرعت بسیار زیادی را برای آن ها به ارمغان می آورد.
ممکن است میلیون ها ماهی در دریاها وجود داشته باشند اما  _ تا آن جایی که ما می دانیم _ هیچ کدام ویژگی های اوپا را ندارند.

مترجم : دکتر سمیه جولایی / دکترای علم اطلاعات و دانش شناسی

بخش  دانش و زندگی تبیان