ترفند عجیب شیطان!!‌

ابلیس می‌گوید: من با «گناه» بندگان خدا را هلاک می‌کنم و به جهنّم می‌برم، اما آنها توبه می‌کنند و حال من را می‌گیرند و من را هلاک می‌کنند. بعد من آنها را به هوای نفس-یعنی به چیزهایی که دوست دارند ولی گناه نیست- وادار می‌کنم.....

آیات فراوانی در قرآن کریم به رابطه دشمنی بین انسان و شیطان اشاره دارد و انسان‌ها را به جهت همین رابطه خصمانه از پیروی شیطان بر حذر می‌دارد. خداوند در قرآن کریم می‌فرماید: «در حقیقت، شیطان دشمن شماست، شما [نیز] او را دشمن گیرید»(فاطر، 6)، یا در آیه دیگر می‌فرماید:«اى فرزندان آدم! مگر با شما عهد نکرده بودم که شیطان را مپرستید، زیرا وى دشمن آشکار شماست».(یس ، 60)

علامه طباطبایی نیز در این زمینه فرمودند: "موضوع ابلیس، نزد ما پیش پا افتاده شده، بنابراین به آن اعتنایی نداریم، جز اینکه روزی چند بار او را لعنت کرده و از شرّش به خدا پناه می‌بریم. اما این موضوع، موضوعی بسیار قابل تامل، دقت و بحث است و متاسفانه تا کنون در صدد برنیامده‌ایم، ببینیم قرآن درباره این موجود عجیب که در عین اینکه از حواس ما غایب است، اما تصرفات عجیبی در عالم انسانیت دارد‌، چه می‌گوید؟
چرا نباید در صدد شناختن این دشمن درونی و خانگی خود برآئیم؟ چرا به این امر بی‌اعتنائیم؟ دشمنی که از روز پیدایش بشر تا مرگ و حتی پس از مردنش نیز دست از سر او بر نمی‌دارد و تا آدمی را در عذاب جاودانه دوزخ نیندازد، آرام نمی‌گیرد."

ترفند شیطان برای گمراهی ما

قال رسول الله(صلی الله علیه و آله):إنّ إبلیسَ قالَ: أهلَکتُهُم بِالذُّنوبِ فأهلَکونی بالاستِغفارِ، فلَمّا رأیتُ ذلکَ أهلَکتُهُم بالأهواءِ، فهُم یَحسَبونَ أنّهُم مُهتَدونَ فلا یَستَغفِرونَ؛ (میزان الحکمه/٢١٣٨٩)
ابلیس می‌گوید: من با «گناه» بندگان خدا را هلاک می‌کنم و به جهنّم می‌برم، اما آنها توبه می‌کنند و حال من را می‌گیرند و من را هلاک می‌کنند. بعد من آنها را به هوای نفس-یعنی به چیزهایی که دوست دارند ولی گناه نیست- وادار می‌کنم، و اینها می‌گویند: ما که گناه نکردیم، و خیال می‌کنند که راهشان درست است، بعد انتهای این مسیرشان می‌روند به جهنّم، اما چون نمی‌فهمند که دارند به سوی جهنّم می‌روند، دیگر توبه هم نمی‌کنند.
...اگر مبارزه با هوای نفس نکنیم، ممکن است تمام مهربانی‌ها و خوبی‌های ما در خدمت هوای نفس ما قرار گیرد؛ در واقع «نفس امارۀ بالسوء» سوار ماست و دارد از همۀ خوبی‌های ما به نفع خودش استفاده می‌کند. مثلاً نفس‌مان به ما می‌گوید: «تو آدم بخشنده‌ای هستی، اینجا یک بخشش از خودت نشان بده تا لذتی ببرم و اعتباری پیدا بکنم!» یعنی در جهت هوای نفس خودمان بخشش می‌کنیم نه در جهت مخالفت با نفس!

خـداوند عز و جل مى‏فرماید : بـه عـزّت و جلالم سوگند ... هیچ بنده‏اى دلخواه خود را بر دلخواه من مقدّم ندارد ، مگر این كه كار او را پریشان سازم و دنیایش را بر وى نابسامان كنم و دلش را به آن مشغول گردانم و از دنیا به او ندهم ، مگر همان‏چه برایش مقدّر كرده‏ام

‌ ...شاید بشود گفت اغلب متدینین، با نفس‌شان دشمن نیستند و حتی نفس‌شان را دشمن خودشان هم نمی‌دانند؛ و این یک خطر بزرگ است! کسی که با نفس خود دشمن است، هر روز در حال مراقبه، مبارزه و جنگ و جهاد با نفس خود است.

هوای نفس به هر عمل و رفتار، ظاهری و باطنی گفته میشود که در جهت مخالف خواسته و اراده خداوند متعال باشد. ما یک خواسته هایی داریم و خداوند هم خواسته هایی. اگر خواسته ما مطابق خواسته خدا نباشد می شود هوای نفس و خواسته های نفسانی.

غفلت ازیاد خدا، فراموش کردن نعمت ها، نیکی ها، حکومت واقتدار الهی و پیروی از شیطان و شیطان صفتان، افراد و تفریط در اعمال و رفتار، برخی از مصادیق پیروی از هوای نفس می باشد. خداوند متعال در سوره کهف با اشاره به این نکته می فرماید: «وَ لا تُطِعْ مَنْ اَغْفَلْنا قَلْبَهُ عَنْ ذِکْرِنا وَ اتّبَعَ هَواهُ وَ کانَ اَمْرُهُ فُرُطاً» ای رسول ما! از کسانی که قلبشان را از یاد خود غافل ساختیم اطاعت مکن ؛ همانها که از هوای نفس پیروی میکردند و کارهایشان از روی افراط و تفریط است. (بهاء الدین خرمشاهی، دانشنامه قرآن، انتشارات دوستان، ج 2، ص 2358)
لذا در قرآن پیروی از هوی نفس مورد نکوهش و مذمت قرار گرفته است و کسانی که از هوی و هوس پیروی نمی کنند
مورد ستایش و تشویق پروردگار متعال قرار گرفته اند: «وَ أَمّا مَنْ خافَ مَقامَ رَبِّهِ وَ نَهَى النَّفْسَ عَنِ الْهَوى‏* فَإِنَّ الْجَنَّةَ هِیَ الْمَأْوى‏؛ و اما كسى كه از ایستادن در برابر پروردگارش هراسید و نفس خود را از هوس باز داشت. پس جایگاه او همان بهشت است». (سوره نازعات، آیه 41)
پیامبر خدا صلى‏ الله ‏علیه و ‏آله و سلّم فرمود: «یقولُ اللّه‏ عز و جل: وَعِزَّتی وجَلالی ... لا یُوثِرُ عَبدٌ هَواهُ على هَوایَ إلاّشَتَّتُّ علَیهِ أمرَهُ ، ولَبَّستُ علَیهِ دُنیاهُ، وشَغَلتُ قَلبَهُ بها، ولَم اُوْتِهِ مِنها إلاّ ما قَدَّرتُ لَهُ.»؛ خـداوند عز و جل مى‏فرماید: بـه عـزّت و جلالم سوگند ... هیچ بنده‏اى دلخواه خود را بر دلخواه من مقدّم ندارد، مگر این كه كار او را پریشان سازم و دنیایش را بر وى نابسامان كنم و دلش را به آن مشغول گردانم و از دنیا به او ندهم، مگر همان‏چه برایش مقدّر كرده‏ام.

(الكافی: 2 / 335/2 منتخب میزان الحكمة: 588 )

شیطان دشمن قسم خورده ماست، لحظه ای از ما غافل نیست، پس چقدر خوب است ما هم با توسل و توکل به خداوند متعال، ‌هر لحظه مراقب حملات شیطان با وسوسه های مختلف باشیم، حریف ما خیلی کار بلد است روی نقاط ضعف ما کار می کند، اگر ما در هر شرایطی، خواست و رضایت خداوند متعال را در نظر بگیریم و اراده او را بر آنچه نفس سرکش می طلبد ترجیح بدهیم، در نبرد با شیطان پیروز، ما خواهیم بود

چگونه باید از هوس هایمان بر حذر باشیم؟

الإمامُ الصّادقُ علیه‏السلام: اِحذَروا أهواءكُم‏كما تَحذَرونَ أعداءكُم، فلَیسَ شَیءٌ أعدى لِلرِّجالِ مِن اتِّباعِ أهوائهِم، وحَصائدِ ألسِنَتِهِم؛‌ همان گونه كه از دشمنان خود حذر مى‏كنید، از هوس‏هایتان حذر كنید؛ زیرا براى مردان دشمنى بدتر از پیروى از هوس‏هایشان و درویده‏ هاى زبان‏هایشان (سخنان بیهوده و یاوه) نیست.(الكافی : 2 / 335 / 1 منتخب میزان الحكمة: 586 )

راه مبارزه با هوای نفس

الإمامُ الكاظمُ علیه‏السلام: «إذا مَرَّ بكَ أمرانِ لا تَدری أیُّهُما خَیرٌ وأصوَبُ، فانظُرْ أیُّهُما أقرَبُ إلى هواكَ فخالِفْهُ ؛ فإنَّ كَثیرَ الصَّوابِ فی مُخالَفَةِ هَواكَ.»‌ هرگاه دو كار برایت پیش آمد كه ندانستى كدام یك بهتر و درست‏تر است، بنگر كه كدام یک از آنها به هوس تو نزدیكتر است، با همان مخالفت كن؛ زیرا در مخالفت كردن با هواى نَفْست، صواب بسیار نهفته است. (تحف العقول: 398 منتخب میزان الحكمة : 586 )