تبیان، دستیار زندگی
23 اسفندماه 1366 علاوه بر اینکه یادآور عملیات بیت المقدس 3 به فتح سلسله ارتفاعات گوجار، ارتفاعات 2080، ملکان و ارتفاعات سه گانه هلگان، روستاهای گواراده و سومر، قطع پل ارتباطی گوجار به اولاغلو به دست رزمندگان اسلام انجامید شاهد آغاز مجدد جنایات صدام در شهر
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

آتش شکست بر سر شهرها



23 اسفندماه 1366 علاوه بر اینکه یادآور عملیات بیت‌المقدس 3 به فتح سلسله ارتفاعات گوجار، ارتفاعات 2080، ملکان و ارتفاعات سه‌گانه هلگان، روستاهای گواراده و سومر، قطع پل ارتباطی گوجار به اولاغلو به دست رزمندگان اسلام انجامید شاهد آغاز مجدد جنایات صدام در شهرها بود.

عملیات

عملیات بیت‌المقدس 3
عملیات بیت‌المقدس 3 در ساعت یک بامداد تاریخ 66/12/24 با رمز مقدس «یاموسی‌بن‌جعفر (ع)» و باهدف آزادسازی ارتفاعات شمال سلیمانیه و پاسخ به شرارت‌های عراق در بمباران مناطق مسکونی، در منطقه عمومی استان سلیمانیه عراق آغاز می‌شود. رزمندگان نیروی زمینی سپاه پاسداران تحت امر قرارگاه نجف با حمایت موثر هوانیروز از محور شمال به سمت جنوب و در عمق 65 کیلومتری خاک عراق به نیروهای دشمن هجوم می‌برند و با درهم‌کوبیدن پایگاه‌ها و محل استقرار دشمن، موفق می‌شوند در نخستین ساعات عملیات، ارتفاعات اصلی گوجار و هلگان را به تصرف درآورند. رزمندگان اسلام در این حمله موفق، پس از کشته و زخمی کردن صدها تن از نیروهای عراقی روستاهای گواراده را آزاد می‌کنند و همچنین موفق می‌شوند پس از عبور از رودخانه‌های کاناگوری، کان‌خان، گواراده، کانی‌داوود و ملکان، در 20 کیلومتری شهر سلیمانیه استقرار یابند. در این تهاجم، علاوه بر انهدام مقادیر قابل‌توجهی ادوات سنگین و نیمه سنگین دشمن، تعداد 1000 تن از نفرات دشمن کشته و زخمی می‌شوند و تعداد 60 تن از آن‌ها به اسارت درمی‌آیند. همچنین تیپ 604 پیاده عراق از سپاه یکم منهدم و یک فروند هواپیما هدف قرارگرفته و سرنگون می‌شود.

مرحله دوم عملیات
رزمندگان نیروی زمینی سپاه پاسداران در مرحله دوم این عملیات با تاریک شدن هوا، هجوم گسترده خود را علیه نیروهای دشمن آغاز می‌کنند و طی نبردی بی‌امان، ارتفاعات 1460، 1490، 1526، 1680، 1787 را آزاد و پل ارتباطی ارتفاعات اولاغلو و سلسله جبال گوجار را تحت کنترل درمی‌آورند. واحدهای توپخانه، ضد زره و خط‌شکنان سپاه اسلام، طی این مرحله از عملیات تعداد دیگری از نیروهای دشمن را به هلاکت می‌رسانند و تعدادی را نیز اسیر می‌کنند. حجم آتشباری قوای اسلام به‌قدری است که دشمن نمی‌تواند نیروهای پراکنده خود را برای تحرکات و اقدامات بعدی جمع‌آوری کند.

عراق از حمله به شهرهای ایران دو هدف «جبران شکست نظامی در جبهه‌های نبرد» و «فشار روحی روانی به مردم ایران» را دنبال می‌کرد

شرح عملیات
تجارب حاصل از سلسله عملیات انجام‌شده در منطقه شمال غرب به‌ویژه عملیات بیت‌المقدس 2، مبین وجود نوعی تناقض بود. بدین معنا به دلیل وجود دورنمای روشن نسبت به آینده، در صورت پیشروی در عمق خاک عراق و غافلگیر شدن دشمن نسبت به نیات و اهداف اساسی ایران در این منطقه، هرگونه «سرعت عمل» در شناسایی، طرح‌ریزی و اجرای عملیات می‌توانست مقدمات کسب پیروزی را با به دست آوردن موقعیت‌های مناسب فراهم سازد.

نتایج به‌دست‌آمده عملیات:
سلسله ارتفاعات گوجار، ارتفاعات 2080، ملکان و ارتفاعات سه‌گانه هلگان، روستاهای گواراده و سومر، قطع پل ارتباطی گوجار به اولاغلو به دست رزمندگان اسلام افتاد. تیپ 604 پیاده سپاه یکم عراق در عملیات منهدم شد.

وقتی آتش شکست شهرها را می‌سوزاند!
عراق از حمله به شهرهای ایران دو هدف «جبران شکست نظامی در جبهه‌های نبرد» و «فشار روحی روانی به مردم ایران» را دنبال می‌کرد. چنین نگرش و اقدامی از سوی عراق، درواقع نشان‌دهنده ضعف عراق در جبهه‌های جنگ بود.
شهرهای ایران درمجموع 4 هزار و 769 بار در طول هشت سال جنگ هشت مرحله مورد هجوم عراق قرار گرفتند. آمار حملات سالیانه به شهرهای ایران به این شرح است: 413 بار در شش ماه آغازین تهاجم سراسری عراق به ایران، در سال 1359، 571 بار در سال 1360، 476 بار در سال 1361، 260 بار در سال 1362، 246 بار در سال 1363، 790 بار در سال 1364، 962 بار در سال 1365، 745 بار در سال 1366 و 306 بار در پنج ماه پایانی جنگ در سال 1367.

هفتمین دور از جنگ شهرها از تاریخ 23 اسفندماه 1366 آغاز شد و تا یازدهم فروردین‌ماه 1367 ادامه یافت

مرحله اول جنگ شهرها
 اولین دور از جنگ شهرها دقیقاً از زمانی توسط عراق علیه ایران شروع شد که نیروهای ایران در جبهه‌های جنگ عملیات بدر را به انجام رسانده بودند. در آغازین مرحله جنگ شهرها که از تاریخ 13 اسفند 1363 آغاز و تا 17 فروردین 1364 ادامه یافت، 29 شهر و چندین روستای ایران 118 بار مورد حملات موشکی، هوایی و توپخانه ارتش عراق قرار گرفتند. در اثر این حملات عراق، 1227 نفر از مردم ایران شهید و 4682 تن مجروح شدند. در مقابل، ایران نیز «مقابله‌به‌مثل» را اتخاذ کرد و در همین راستا، 12 فروند موشک زمین به زمین به‌طرف بغداد شلیک کرد.
 

عملیات

مرحله هفتم جنگ شهرها
 هفتمین دور از جنگ شهرها از تاریخ 23 اسفندماه 1366 آغاز شد و تا یازدهم فروردین‌ماه 1367 ادامه یافت. دراثنای این دوره و در دوم فروردین‌ماه، عراق اعلام کرد 106 موشک علیه شهرهای ایران شلیک کرده است. در هفتم فروردین‌ماه نیز ایران اعلام کرد که عراق اخیراً از موشک‌های جدیدی استفاده کرده است. اعلام این خبر موجب تقویت اخباری شد که از استفاده عراق از موشک‌های «ای‌اس‌ـ 12» حکایت داشت.
 
به‌هرحال در 15 فروردین‌ماه 1367، دبیر کل سازمان ملل متحد از ایران و عراق خواست که از ادامهٔ جنگ شهرها خودداری کنند. بااین‌وجود، قطع حمله به شهرهای ایران از سوی عراق، با سفر نخست‌وزیر ترکیه به بغداد صورت گرفت.
اما هشتمین و آخرین مرحله از جنگ شهرها در تاریخ 21 فروردین‌ماه 1367 از سوی عراق شروع شد و تا تاریخ 31 فروردین‌ماه ادامه یافت. در این دوره از جنگ شهرها، بیشترین حملات موشکی عراق به تهران، قم و اصفهان صورت گرفت و تا روز حمله ارتش عراق به فاو، حمله به مناطق مسکونی ادامه یافت. پس از تصرف فاو از سوی عراق، این کشور اعلام کرد که از نیمه‌شب روز چهارشنبه 31 فروردین 1367 به جنگ شهرها پایان می‌دهد.
 

فرآوری: سامیه امینی

بخش فرهنگ پایداری تبیان


منابع: پایگاه تحلیلی تبینی برهان پایگاه مقاومت بسیج حوزه ریاست صداوسیما
مطالب مرتبط:
تهران شهر سنگرها می‌شود

انفجار دبستان و شهادت پروانه‌ها

شهر موشک‌ها