اشتباه می کنی در دنیا دنبال آرامشی!

اگر خواهان شناخت فردی باشیم باید به اثر و عمل او نگاه كنیم. یكی از طرق شناختن خدای متعال، قرائت قرآن كریم و تدبیر در آن می باشد. برای معرفت یافتن به اهل بیت علیهم السلام به سخنان و سیره عملی ایشان توجه می نمائیم. در مورد حضرت علی علیه السلام، این یگانه دهر، هرچه بخوانیم و بگوییم كم است و حق ایشان را ادا ننموده ایم. مولا را چگونه معرفی نمائیم، حال آنكه او را نشناخته ایم. یكی از راه های شناخت مولی الموحدین، مطالعه سخنان ایشان می باشد كه اكثر فرموده های این امام همام در نهج البلاغه جمع آوری شده است. بر آن شدیم كه برای شناساندن ایشان نمی از یِم نهج البلاغه برگرفته و به كام عطشان عاشقان امام بنشانیم. در نهج البلاغه موضوعات بسیاری یافت می شود كه ما موضوع "وصف دنیا" را انتخاب نموده و امید داریم كه تذكری برای همه شیعیان امام باشد تا از غفلت نجات یابیم:

ارزش دنیا در چشم امام

حضرت علی آنگاه که مردم برای بیعت کردن به منزل او هجوم می آورند، می فرمایند: اگر اکنون زمام خلافت را به دست می گیریم و می پذیریم که خلیفه پیامبر باشم، این به جهت تمام شدن حجّت بر من است؛ چون خداوند از علما و دانشمندان پیمان گرفته است که در برابر ستم ستمگران و گرسنگی ستمدیدگان بی اعتنا نباشند. و الا این کار را از روی دنیا دوستی نمی کنم؛ چرا که همه می دانید که این دنیای شما، با همه زینت هایش، در نظر من از آب بینی ماده بزی که عطسه کند، بی ارزش تر است.
ـ گروهی به امیرالمومنین مراجعه می کنند تا آن حضرت از بیت المال به آنها بیشتر از سهمی که دارند بپردازند و برایشان امتیاز بیشتری قائل شود و حتی رشوه ای هم با عنوان هدیه نزد آن حضرت می آورند. آن حضرت بسیار ناراحت می شوند و به آنان می فرمایند: آیا دیوانه شده اید یا هذیان می گویید که این گونه پیشنهادها را به من می کنید؟ آن گاه برای رفع توهم آنها می فرمایند: به خدا سوگند اگر هفت اقلیم را با همه چیزهای که در آن هست به من بدهند تا پوست جوی را به ناحق از دهان مورچه ای بگیرم این کار را نخواهم کرد. این دنیا با تمام زیبایی هایش، نزد من از برگی که در دهان ملخی جویده شده باشد، بی ارزش تر است.
ـ حضرت علی برای تفهیم بی ارزش بودن دنیا از مثال های زیادی استفاده کرده اند تا ماهیت دنیا را بهتر به اشخاص بشناسانند و از غرق شدن شان در دنیا و زخارف آن جلوگیری کنند. آن حضرت می فرمایند: به خدا سوگند، این دنیای شما در نظرم از استخوان خوکی که در دست یک جذامی باشد، بی ارزش تر و پست تر است.

دنیا محل آرامش نیست

دنیا خانه نیست، شدن است و رنج بردن و دگرگونی پذیرفتن، و عبرت گرفتن. نشان نابود شدن، اینك روزگار، كمان خود را به زه كرده است، تیرش به خطا نرود، و زخمش به نشود؛ بر زنده تیرمرگ ببارد، و تندرست را به بیماری از پا در آرد، و نجات یافته را در ناتوانی و ماندگی دارد. خورنده ای است كه روی سیری نبیند، نوشنده ای است كه تشنگی اش فرو ننشیند. و نشان رنج دنیا، اینكه: آدمی فراهم می كند آنچه نمی خورد، و می سازد آنچه در آن نمی نشیند؛ پس به سوی خدا می رود، نه مالی برداشته و نه خانه ای با خود داشته و نشان دگرگونی آن، اینكه: كسی را كه بدو رحمت آرند بینی كه –روزی – حسرت وی خورند، و حسرت خورده را بینی كه بر او رحمت برند؛ و این نیست جز به خاطر نعمتی كه رخت بر بسته، و یا نقمتی كه فرود آمده و بار گسسته. و نشان عبرت دنیا، اینكه: آدمی بدانچه آرزو دارد، نزدیك می شود و رسیدن اجل رشته آرزوی او را می برد. نه آنچه آرزو داشت به دست آمده، و نه آن كه مرگ، چشم بدو دوخته، واگذارده است. پاك و منزه است خدا! شادی دنیا چه فریبنده است؛ و سیرآبی آن چه تشنگی آورنده؛ و سایه آن چه گرم وسوزنده. نه آینده مرگ را ردّ توان كرد، و نه گذشته را باز توان آورد. پاك و منزه است خدا، چه نزدیك است زنده به مرده، به خاطر پیوستن بدان، و چه دور است مرده از زنده، به خاطر بریدن وی از آن!

پایان دنیا مرگ است

دنیا خانه ای است فرا گرفته بلا، شناخته به بی وفایی، نه به یك حال پایدار است، و نه مردم آن از سلامت برخوردار. دگرگونی پذیرد، رنگی دهد و رنگ دیگر گیرد. زندگی در آن ناباب است، و ایمنی در آن نایاب و مردم دنیا نشانه هایند، كه آماجشان سازد. تیرهای خود به آنان افكند و به كام مرگشان در اندازد.

و بندگان خدا! بدانید كه شما و آنچه درآنید ( دنیا)، به راه آنان كه پیش از شما بودند روانید كه زندگانی شما از شما درازتر بود، و خانه هاشان بسازتر و یادگارهاشان دیربازتر( دراز مدت). كنون آواهاشان نهفته شد، و بادهاشان فروخفته.
تن هاشان فرسوده گردید، خانه هاشان تهی، و نشان هاشان ناپدید. كاخ های افراشته و بالش های انباشته را به جا نهادند، و زیر سنگ ها و درون گورهای به هم چسبیده فتادند، جایی كه آستانه اش را ویرانی پایه است، و استواری بنایش را خاك، مایه. جای آن نزدیك است، و باشنده ی آن دور و به كنار، میان مردم محله ای ترسان، به ظاهر آرام و در نهان گرفتار. نه در جایی كه وطن گرفته اند، انس گیرند و نه چون همسایگان یكدیگر را پذیرند. با آن كه نزدیك به هم آرمیده اند، خانه هم را ندیده اند و چسان یكدیگر را دیدار كنند كه فرسودگی شان خرد كرده است، و سنگ و خاك آنان را در كام فرو برده.
گویی شما هم به جایی رفته اید كه آنان رفته اند، و آن خوابگاه به گورتان برداشته و آن امانت جای شما را در كنار خود داشته. پس چگونه خواهید بود اگر كار شما به سرآید و گورها گشاید؟" آن هنگام آزموده می شود هر كس بدانچه پیشاپیش فرستاده، و باز گردانیده می شوند به سوی خدا كه مولای راستین آنهاست و به كارشان نیاید آنچه به دروغ برمی بافتند. (یونس /30)
چه ستایم خانه ای را كه آغاز آن رنج بردن است، و پایان آن مردن. در حال آن حساب است و در حرام آن عقاب. آن كه در آن بی نیاز است، گرفتار است؛ و آن كه مستمند است، اندوهبار. آن كه در پی آن كوشید بدان نرسید، و آن كه به دنبال آن نرفت، او رام وی گردید. آن كه بدان نگریست، حقیقت را به وی نمود، و آن كه در آن نگریست، دیده اش را بر هم دوخت.

منابع:
دنیا در نهج البلاغه، نویسنده : میرصادق سیدنژاد
وصف دنیا در نهج البلاغه، سید جعفر شهیدی
سایت راسخون

مطالب مرتبط:

دنیای مذموم؛ کدام دنیا است؟

از دنیا خسته شدم! چطور رها شوم؟

فرزند دنیا و یا فرزند آخرت هستیم؟