4قدم محکم برای ریشه کنی رذایل!
چگونه برای برطرف کردن رذایل اخلاقی برنامهریزی روزانه کنیم؟
پاسخ: عمل به برنامه زیر در این زمینه موثّر است:
1. اهمیّت به واجبات مخصوصاً نماز اوّل وقت با جماعت.
«و كسى كه خدا و پیامبرش را اطاعت كند، (در روز رستاخیز) همنشین كسانى خواهد بود كه خدا، نعمت خود را بر آنان تمام كرده از پیامبران و صدّیقان و شهدا و صالحان و آنها رفیق هاى خوبى هستند».[1]
این آیه در بیان مرتبه ی كامل از اهل ایمان و تقوى است كسانی كه در مقام اطاعت پروردگار و پیروى از حكم و فرمان پیامبر اسلام برآیند و در عقیده و خوى پسندیده استقامت داشته و شائبه تخلّف در آنان نباشد در اثر سعى و كوشش به مرتبه كامل از ایمان نائل شده و ملحق به پیامبران خواهند بود.[2]
«و هر كس اطاعت خدا و رسولش كند، به رستگارى (و پیروزى) عظیمى دست یافته است!»[3]
این جمله وعدهاى است به كسانى كه همه اعمال صالح را بجا آورند و از همه گناهان اجتناب كنند؛ چون فوز عظیم را مترتب بر طاعت خدا و رسول كرده است. مساله اطاعت خدا و رسول، كلام جامعى است كه همه احكام سابق از واجبات و محرمات را شامل مىشود.[4]
2. اهمیّت به مستحبّات مخصوصاً انس با قرآن و نماز شب و خدمت به خلق خدا.
در چه حالتی به انجام مستحبات بپردازیم؟ رسولُ اللّه صلى الله علیه و آله و سلّم:
إنّ لِلقُلوبِ إقبالاً وإدبارا، فـإذا أقبَلَـت فتَنَـفَّلـوا، وإذا أدبَـرَت فعلَیـكُـم بالفَریضَةِ .
این جمله وعدهاى است به كسانى كه همه اعمال صالح را بجا آورند و از همه گناهان اجتناب كنند؛ چون فوز عظیم را مترتب بر طاعت خدا و رسول كرده است. مساله اطاعت خدا و رسول، كلام جامعى است كه همه احكام سابق از واجبات و محرمات را شامل مىشود
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و سلّم:
همانا دلها را روى آوردن و رویگرداندنى است. پس هرگاه روى آوردند مستحبّات به جا آورید و هرگاه روى گرداندند به گزاردن واجبات اكتفا كنید.(الكافی: 3 / 454 / 16 منتخب میزان الحكمة: 570)
3. اجتناب از گناه مخصوصاً حقّالنّاس نظیر غیبت، تهمت، شایعه و نمّامی.
4. عذرخواهی از خداوند و توبه و مداومت بر ذکر یونسیه: «لااِلهَ اِلّا أَنت سُبحانِکَ اِنّی کُنتُ مِنَ الظّالِمین.»
پی نوشت:
[1]. نساء/69.
[2]. حسینى همدانى، سید محمدحسین؛ انوار درخشان، تحقیق محمد باقر بهبودی، تهران، انتشارات كتابفروشى لطفى، 1404ق، چ اول، ج4، ص110.
[3]. احزاب/71.
[4]. طباطبایی، سیدمحمدحسین؛ تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمد باقر موسوى همدانى، قم، انتشارات جامعهى مدرسین حوز:ه علمیه، 1374ش، چ پنجم، ج16، ص523-524.
بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان
منبع:
رهروان ولایت
پرسمان