هفتمین نشست راهكارهای عملی تولید تئاتر برگزار شد
با حضور بهزاد فراهانی، حسین كیانی و جمعی از دست‌اندركاران و هنرمندان تئاتر
هفتمین جلسه از راهكارهای عملی تولید تئاتر و چگونگی تشكیل گروه‌های تئاتری با حضور بهزاد فراهانی و حسین كیانی در سالن اجتماعات خانه تئاتر برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی خانه تئاتر، در ابتدای این جلسه كه به همت انجمن كارگردانان برگزار می‌شد و در آن جمعی از هنرمندان تئاتر همچون دكتر كمال‌الدین شفیعی، افسانه ماهیان، عباد كریمی، ایرج راد و... حضور داشتند، سهراب سلیمی رئیس انجمن كارگردانان خانه تئاتر در سخنانی ضمن سپاسگزاری از حضور كارگردانان تئاتر ایران در سلسله نشست‌های خانه تئاتر گفت:«یكی از اهداف مهم انجمن كارگردانان برگزاری همین جلسات است كه باورش داریم و این باور از طریق دوستان ارزشمند و با داشته‌های فراوان، چه در گذشته و چه در حال برای كتاب‌هایی كه به هر حال آیندگان درباره آن داوری خواهند كرد در حال جمع‌آوری است و به نظر من این رابطه‌ای كه بین این دو نسل(فعلی و گذشته) از هم گسسته است، ما را ملزم می‌سازد به این كه با این گونه برنامه‌ها برای پیوست آن در مسیری حركت كنیم كه نتیجه بخش باشد.»
بنا به این گزارش، در ادامه جلسه، بهزاد فراهانی كارگردان و نمایشنامه‌نویس تئاتر درباره گروه‌های تئاتری گفت:«فكر می‌كنم در تئاتر ایران جزء نادر كسانی باشم كه تجربه گروه‌های متفاوت تئاتر را داشته‌ام. از اواخر دهه 30 یعنی همكاری با گروه زنده یاد بیژن مفید و زنده یاد سركیسیان، آوانسیان بعد سیروس ابراهیم‌زاده، سپس عضویت در انجمن ملی و بعد عضویت در گروه برنامه دوم تئاتر رادیویی و بعد از آن تشكیل"گروه تئاتر كوچ" كه تا امروز توانستیم به هر حال آن را ادامه دهیم. خوشبختانه اینك در جایی هستیم كه می‌توانیم با افتخار به نسل جوان بگوییم ما فراز و نشیب‌های زیادی دیده‌ایم.»
فراهانی در ادامه سخنانش درباره كار گروهی گفت:«كار گروهی درست است عاشقانه‌گی می‌طلبد و لازمه گسترش تئاتر كشوری است كه ادعای فرهنگ سازی می‌كند، ولی كار گروهی بسیار چیزهای دیگر را نیاز دارد. تا زمانی كه تمامی تفكرات و اندیشه‌ها و گروه‌ها نتوانند به آزادی حرف دلشان را بزنند، ما كاری نمی‌توانیم بكنیم.»
در ادامه این نشست، حسین كیانی گفت:« چیزی كه می‌خواهم بگویم این است كه اگر الآن تئاتری وجود دارد كه به عقیده من وجود دارد و منكرش نمی‌شوم، تماماً حاصل كوشش و رنج نسل پیشین است. هر چه ما داریم از آن نسل بوده و بر شانه‌های آن‌ها ایستادیم و می‌خواهم به آن‌ها تبریك بگویم كه این امكان را برای ما فراهم كردند.»
وی خاطر نشان كرد:«آن چه كه اكنون نسل من را می‌آزارد در واقع تلاش دیوانه‌وار جامعه در پی پول است و خب طبیعی است كه تئاتر، چیزی جدا از جامعه خودش نیست. اگر اتفاقی در جامعه بیفتد در تئاتر هم خواهد افتاد. این كه ما بیاییم تئاتر را جدا كنیم از اتفاقات جامعه، كار عبث و بیهوده‌ای است. از سال 1376 ما آن تحول نصف و نیمه را دیدیم و باعث شد تئاتر ما رونق بگیرد و نسل جوان مثل من از سال 76 خوش درخشیدند. من شرایط تئاتر را به شرایط جامعه به صورت زیاد وابسته و متأثر از آن می‌دانم و می‌شود از شرایط تئاتر، شرایط جامعه را دریافت.»
وی درباره نقش گروه در تئاتر افزود:«می‌توانم بگویم در پیشبرد تئاتر، گروه بسیار مهم است؛ چون تئاتر ذاتاً هنری فردی است نه گروهی. آسیب شناسی گروه بسیار مفصل است كه به نظر من مهم‌ترین دلیل آن عدم شناخت تئاتر به عنوان یك ضرورت فرهنگی است. یعنی مسؤولان ما اصلاً تئاتر نمی‌شناسند تا آن را به عنوان یك ضرورت فرهنگی قبول داشته باشند. این مقوله برایشان مبهم است. متأسفانه نمی‌دانم راهكار اصلاح نگاه غلط به تئاتری‌ها چیست؟ من فكر می‌كنم تا آن نگاه، اصلاح نشود شاید تلاش‌های ما ثمر موضعی داشته باشد، ولی در نهایت راهكار بلند مدت نخواهد بود.
حسین كیانی ادامه داد:«علاوه بر نگاه موجود، یك بیماری هم در ما تئاتری‌ها وجود دارد كه باید كشف شود. نمی‌دانم این مطالبات غیر منطقی از كجا ریشه می‌گیرد كه تیشه بر ریشه هستی تئاتر می‌زند؟ جز همان تلاش دیوانه‌وار جامعه برای به دست آوردن رفاه نسبی، دلیل دیگری نمی‌تواند داشته باشد. دلیل دیگر نیز رشد بی رویه فارغ التحصیلان است كه بدون در نظر گرفتن بازار كار، دانشجو بیرون می‌فرستند.»
كیانی در ادامه، درباره راهكارهای تولید تئاتر گفت:«به نظر من تولید تئاتر و راهكارهای آن یك معادله چند مجهولی است. خیلی سخت است پاسخ دادن به این پرسش كه چگونه می‌توانیم با این امكانات موجود تئاتر كار كنیم و به نظر من تنها یك ریاضیدان قهار می‌تواند این معادله را حل كند. من می‌توانم بگویم كه چگونه یك تئاتر با كیفیت تولید كنیم، یعنی كیفیت تئاتر را در نظر بگیریم تا خود تئاتر و خب طبیعی است كه كیفیت تئاتر متأسفانه در یكی دو سال اخیر دچار نقصان شده است.»
وی افزود:«بسیاری از كارها را مناسبتی می‌بینم و خیلی دیگر را فرمایشی و بقیه كارها هم كه تبدیل به جگر زلیخا شده‌اند.»
گزارش روز یكشنبه روابط عمومی خانه تئاتر حاكی است، سهراب سلیمی نیز درادامه سخنان كیانی و فراهانی گفت:«واقعاً حل این معادله چند مجهولی لاینحل است. به هر حال چه بخواهیم چه نخواهیم در این مسیر در حال حركت هستیم و می‌خواهیم به این برسیم كه آیا خواست، خواست تئاتری است یا خواست خواست فرهنگی است؟ به عبارت دیگر می‌توان گفت كه این حباب، زندگی نیمه جان این گونه خود را ادامه بدهد و پس از مدت زمانی خسته شده و از گردونه خارج شود.»
فراهانی درباره راهكارهای تولید تئاتر اظهار كرد:«ما در دو بخش می‌توانیم این كار را انجام دهیم. اول در بخش آكادمیك تئاتر كه در دانشكده‌های ما چنین امكانی وجود ندارد. به دلیل این كه دانشگاه‌های ما خوب نیستند. تئاتر حرفه‌ای بدون اقتصاد و امنیت شغلی امكان پذیر نیست. ولی در گذشته دور، بر مدار یك قانون‌مندی كلاسیك بود. هنر حرفه‌ای امنیت شغلی می‌خواهد و لازمه امنیت شغلی بر مدار قانون حركت كردن است. ما مشكلمان سلیقه‌ای است، امنیت شغلی نداریم و منبع تولید نداریم. اما راهكارش این است: ببینید! هم اكنون 90 سالن غیر استفاده در این شهر داریم. 90 سالن حرفه‌ای وجود دارد؛ این سالن‌ها چه شده‌اند؟ همه سر جایشان هستند. بیاییم گروه‌ها را تقسیم كنیم، معیار داشته باشیم، اصول داشته باشیم، گروه‌ها را همسو و طبقه بندی كنیم و بعد بودجه هر سالن را بسنجیم و آن گروه هیأت امنا را تشخیص بدهد و تصمیم‌گیری شورایی بشود.»
بهزاد فراهانی در خاتمه سخنانش گفت:«آخرین چیزی كه مهم است، می‌گویند بزرگترین پدیده برای هر هنرمند"اخلاق هنری" است كه اخلاق هنری به من می‌گوید كه تو را دوست داشته باشم؛ جای تو را نگیرم و بداندیشی نكنم.»
حسین كیانی نیز در بخش پایانی سخنانش تصریح كرد:«اگر ما واقعاً 90 سالن سر حال داشته باشیم، فكر می‌كنم بشود مثلاً فهرستی تهیه كرد و اسامی سالن‌ها اعلام شود و فهرستی هم از گروه‌ها تهیه شود و این سالن‌ها دسته بندی شوند. منتها سؤالی كه از خودم دارم این است وقتی این كارها انجام شد ضامن اجرایی كیست؟ چه ضمانت اجرایی پشت این است؟»
فراهانی در جواب پرسش كیانی گفت:«قرارداد تیپ كه ما آن را تدوین كردیم و 4 سال رویش كار كردیم و آن را به تئاتر كشور هدیه نمودیم. ما كارمان تمام شد حالا شما ضامن اجرایی را پیدا كنید.»
كیانی در پایان خاطر نشان كرد:«خانه تئاتر می‌تواند با انجمن‌هایی كه در اختیار دارد و تشكل‌هایی كه هست، آگاهی بهتر و بیشتری به این تشكل‌ها بدهد. شاید یكی از وظایف خانه تئاتر این است كه برای ایجاد همدلی بیشتر میان صنف‌های خودش بیشتر اهمیت قائل شود. اگر این تشكل‌ها همدل شوند، به نظر من می‌توانند بهترین ضامن اجرایی باشند.»
