می خواهید مرگ راحتی داشته باشید؟

یاد مرگ مورد توجه وعنایت روایات است و شاید دلیل عمده آن آثار و برکات تربیتی فراوانی باشد که یاد مرگ دارد. فهرستی از روایات ما را به این سمت سوق می دهد که اگر انسان به یاد مرگ باشد برکات و ثمرات تربیتی فراوانی را بهره مند می شود. این آثار سازنده تربیتی است در آیات قرآن نیز کم و بیش دیده می شود گرچه در روایات روشن تر و صریح تر بیان شده است.

فوائد یاد مرگ

روایاتی که بر تحریص و تشویق یاد مرگ نقل شده با عباراتی مثل: أکثروا ذکر الموت نقل شده است.

امام هادی (علیه السلام) می فرماید: ای انسان به یاد بیاور آن زمانی که در حضور خانواده ات به زمین افتادی و در حال رفتن هستی ، نه طبیبی وجود دارد که به دردت بخورد و برایت فایده داشته باشد و نه دوستی می تواند به تو سودی برساند. آن حالت را به یاد بیاور که این یاد آوردن، خدا می داند چه آثاری دارد؟

در بعضی از روایات گفته شده یاد مرگ باعث می شود که انسان قلبش زنده بشود، مرگ و سفر مرگ برایش آسان بشود و دیگر نگران مرگ نباشد و ناراحتی از آن نداشته باشد و با مرگ مأنوس می شود مأنوس تر از بچه به پستان مادر و همین طور گناهان انسان را پاک می کند و انسان را نسبت به دنیا وزخارف دنیا بی میل می کند.

امام علی (علیه السلام) فرمود: اکثروا ذکر الموت؛ زیاد به یاد مرگ باشید ، و یوم خروجکم من القبور به یاد باشید آن زمان که بناست برای حضور در محضر عدل الهی از قبرها خارج بشوید ، وقیامکم بین یدالله عزّ وجل ، و بروید در مقابل خدای متعال بایستید برای حسابرسی ، اگر چنین شد، تهونوا علیکم المصائب یاد مرگ مشکلات و مصائب را بر شما سهل و آسان می کند.

امام علی(علیه السلام) فرمود: "من أکثر من ذکر الموت رضی من الدنیا و الکفاف " اگر کسی زیاد به یاد مرگ بود از دنیا به اندازه ای که کفایت می کند راضی است و خیلی دنبال جمع آوری برای دیگران نیست.

در روایت دیگری فرمود: " أکثروا ذکر الموت عندما تنازعکم إلیه أنفسکم من الشهوات " وقتی که نفس های شما با شما نزاع می کنند که شما را به سمت گناه و شهوترانی بکشند به یاد مرگ باشید که یاد مرگ کمک می کند در این دعوا و نزاعی که بین شما و نفس واقع می شود شما بر نفستان پیروز بشوید و بعد فرمود: " کفی بالموت و اعظا " مرگ موعظه گر خوبی است و برای موعظه کردن انسان کافی است .

در روایت دیگری امام علی(علیه السلام) فرمود: " اوصیکم بذکر الموت و إغلال الغفلة عنه " من شما را سفارش می کنم به یاد مرگ باشید و از مرگ غافل نباشید و چطور شما از چیزی غفلت می کنید که او از شما غفلت نمی کند و به سمت شما می آید و چطور از کسی غفلت می کنید که به شما مهلت نمی دهد. " فکفی و اعظاً بموتی عاینتموه " برای موعظه و برای نصیحت شما مشاهده کسانی که در بین شما از دنیا می روند کافیست.

"و کان رسول الله (صلی الله علیه واله وسلم) کثیراً ما یوصی أصحابه بذکر الموت" پیامبر اصحابش را فراوان وصیت می کرد که به یاد مرگ باشند و می فرمود: زیاد به یاد مرگی باشید که بین شما و بین شهواتتان حائل می شود و نمی گذارد شما شهوترانی بکنید و لذت جوییها را از بین می برد.

پیغمبر (صلی الله علیه واله وسلم) فرمود: اگر زیاد به یاد مرگ باشید بقیه مشکلاتتان حل می شود یعنی مشکلات با یاد مرگ کمرنگ جلوه می کند.

بر اساس آیات و روایات 10 اثر و فایده از فواید یاد مرگ عبارت است از:

1-  یاد مرگ باعث می شود لذت جویی هایی که انسان را به انحراف می کشاند از بین برود. پس لذت های نامشروع را از بین می برد .

2-  یاد مرگ باعث احیاء قلب انسان می شود و دل انسان را زنده می کند ،آن دل هایی که غمگین هستند یا به هر دلیلی مرده اند اگر می خواهند زنده شوند بر حسب روایت پیامبر عظیم الشأن اسلام (صلی الله علیه واله وسلم) راهش این است که به یاد مرگ باشند.

3-  یاد مرگ باعث می شود که انسان با مرگ مأنوس بشود و این انس ، مرگ را بر انسان آسان می کند.

4 - یاد مرگ به خودی خود باعث پاک کردن گناه می شود. البته یاد مرگ جلوی گناه را می گیرد که آن اثر دیگری است. یعنی ثواب دارد و نتیجه این ثواب و این حسنه این است که گناه پاک می شود.

5  - بی میل شدن نسبت به دنیا که این زهد نسبت به دنیا سر منشأ بسیاری از فضائل اخلاقیست. دلبستگی به دنیاست که انسان ها را به بسیاری از انحرافات و گناهان می کشاند. اگر انسان به یاد مرگ باشد نسبت به دنیا بی میل و زاهد می شود و اثرش این است که خیلی از انحرافات از بین می رود.

6   - اگر انسان در حالیکه خودش را بی نیاز می بیند به یاد مرگ افتاد از طغیان و سرکشی باز می ماند.

7  - اگر انسان بداند که مرگی هست و سرانجامی هست ، در هر مرحله از زندگی که باشد خشنود است ولو اینکه ممکن است امکانات فراوانی هم در اختیارش نباشد اما از زندگیش راضی و خشنود است .

8- یاد مرگ باعث می شود که مصیبت های سخت بر انسان آسان بشود.

این موارد را باید به طور کاربردی از آن استفاده کرد، مثلا زمانی که واقعاً یک مصیبت کوچکی پیش آید ببینیم چقدر ناراحت هستیم؟ ولی وقتی انسان به یاد مرگ خودش می افتد آن مصیبت آن چنان قابل تحمل می شود که خودش باورش نمی شود.

9-  جلوگیری از شهوتها و شهوترانیها

10-  یاد مرگ و خود مرگ بهترین واعظ است. در بعضی از روایات آمده مرگ واعظ خوبی است.

خلاصه سخن

یاد مرگ آثار و برکات فراوانی دارد که در آیات و روایات بطور مفصل به آن اشاره شده است. در یک جمع بندی از این مطالب به ده مورد آن اشاره شد.

بازآوری: دکتر مریم جعفری 

بخش اعتقادات شیعه تبیان

منبع: پاسخ به سوالات اعتقادی استاد محمدی، موجود در سایت رادیو معارف

مطالب مرتبط:

حقیقت مرگ از نگاه قرآن چیست؟

واکنش متفاوت انسان ها با مرگ

یاد مرگ منو به پوچی میرسونه!