آیا اصل سرمایه و سود آن خمس دارد؟

سوال: کسانى که تاکنون خمس نداده اند آیا تنها پول نقد آنها محاسبه مى شود یا ضروریات زندگى نیز محاسبه مى شود و یا باید مصالحه شود؟ پاسخ: تمام اموالشان را باید حساب کنند و نسبت به ضروریات و وسایل زندگى با حاکم شرع مصالحه نمایند. (آیة الله مکارم شیرازی دام ظله)

در صورتی که آن پول از درآمد کسب تهیه شده است و سال خمسی بر آن گذشته است دیدگاه همه مراجع این چنین است: چنان چه سر سال خمسى دریافت آن (بدون زحمت) ممکن باشد، باید خمس آن را بپردازد و در غیر این صورت هر زمان دریافت کرد، باید فورى خمس آن را بدهد. (امام، استفتاءات، ج 1، س 96 آیة‏الله فاضل، جامع‏المسائل، ج 1، س 833 آیة الله مکارم شیرازی، استفتاءات، ج 1، س 319 آیة ‏الله بهجت ره، توضیح‏المسائل، م 1379 آیة ‏الله سیستانى، منهاج الصالحین، ج 1، م 1251 آیة ‏الله نورى، استفتاءات، ج 2، س 372 آیة ‏الله تبریزى، استفتاءات، س 946 آیة ‏الله خامنه‏اى، اجوبة الاستفتاءات، س 870 آیة ‏الله صافى، جامع‏الاحکام، ج 1، س 621 دفتر آیة ‏الله وحید خراسانی دام ظله)

ولی اگر خود شما نیاز مبرم به آن پول داشته باشید می توانید با مرجع تقلید خود یا نماینده او دستگردان کرده و برای پرداخت خمس از آنان مهلت بگیرید تا در زمان مناسبی که توانایی پرداخت را داشتید، خمس مال خود را بپردازید.

چند سوال از محضر آیة الله مجتبی تهرانی ره:

جواب: پس‏انداز پول در صورتی که از درآمد باشد و سال بر آن بگذرد متعلّق خمس است.

جواب: در صورتی که از درآمد باشد و سال بر آن بگذرد، متعلّق خمس است.

جواب: نسبت به مایحتاج خمس تعلّق نمی‏گیرد و مالی که یک‏بار خمس آن داده شده دیگر متعلّق خمس نیست.

چند سوال از آیة الله شاهرودی دام ظله:

جواب: چنان چه چیزى استفاده كرد و در حوائج صرف نكرد و تا یك سال ماند خمس واجب مى شود و چنان چه اموال زكوى دارد و به حد نصاب مى رسد زكات واجب است، باب خمس و زكات و شرایط آن را در رساله عملیه ملاحظه كنید.

جواب: چنان چه ضرورى اوست به طورى كه اگر یكى باشد بر او عار و ننگ است و موجب هتك اوست خمس ندارد وگرنه خمس دارد.

جواب: در فرض سوال اگر به منزل یا ماشین احتیاج شخصى و موونه اى داشته بعد از فروش بلافاصله خمس تعلق نمى گیرد، ولى چنان چه منزل و ماشین مورد احتیاج او نبودند به آنها خمس تعلق مى گیرد حتى اگر نفروشد.

جواب: در مفروض مسئله چنان چه باقیمانده خرید ماشین را در همان سال فروش تهیه نموده خمس ندارد و راجع به تراكتور اگر بدون تراكتور در مضیقه و سلب آسایش متعارف از حیث اعاشه مى شد حتى اگر به نحو شركت مى بود نیز در عسر واقع مى شد، در این صورت خمس ندارد.

جواب: وسیله نقلیه اى كه شما جهت استفاده شخصى چند سال قبل خریده بودید اگر آن موقع به پول آن خمس تعلق نگرفته بود، الآن كه بعد از چند سال فروخته اید به پول آن خمس تعلق نمى گیرد، فقط استفاده و درآمد آن پول اگر از مخارج موونه سال اضافه بماند به آن مقدار خمس تعلق مى گیرد.

جواب: در مفروض سوال كه یخچال خریده در آخر سال و بین سال كارش نزده چنان چه وجهى كه با آن یخچال خریده بوده از ابتداى حصول آن تا یك سال نگذشته باشد و تصرف در آن نموده باشد خمس تعلق نمى گیرد و چنان چه وجهى كه با آن خریده بوده سال گذشته و تصرف در آن ننموده باید خمس آن را بدهد.

چند سوال از آیة الله خامنه ای دام ظله:

جواب: اگر به مقدارى باشد که با پرداخت خمس آن، درآمد کسب با بقیه کافى به هزینه‌‌ى زندگى او نیست و یا اینکه کسب با بقیه مناسب با شأن عرفى او نباشد، خمس ندارد.

جواب: اگر از منفعت کسب مستأجر باشد، بر او واجب است که بعد از گرفتن آن از موجر، خمس آن را بپردازد، و خمس آن بر عهده موجر که آن مال را به عنوان قرض مى‏‌گیرد، واجب نیست.

جواب: خمس آن بلافاصله باید پرداخت گردد ولى اگر به این پول براى اجاره‌‌ى منزل نیاز دارد مى‌تواند با کسب اجازه پس از رفع نیاز پرداخت نماید.

فرآوری: آمنه اسفندیاری 

بخش احکام اسلامی تبیان

منابع:

سایت اسلام کوئیست

پایگاه اطلاع رسانی آیة الله مجتبی تهرانی ره

پایگاه اطلاع رسانی آیة الله شاهرودی دام ظله

پایگاه اطلاع رسانی آیة الله خامنه ای دام ظله

مطالب مرتبط:

مصرف خمس به تشخیص کیست؟

آیا جهیزیه خمس دارد؟

نحوه محاسبه خمس سرمایه