تبیان، دستیار زندگی
بر این باوریم كه تفكر مثبت و سازنده نقش مهمی در زندگی انسان ایفا می كند. اندیشه درست مبنای عملكردهای صحیح است و می تواند احساسات فرد را به گونه مناسبی با اعمالش هم سو كند و انتخابها و تصمیم های صحیح را به دنبال داشته باشد .
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

تفکرات ناسالم ما و هشدارهای قرآن!


بر این باوریم كه تفكر مثبت و سازنده نقش مهمی در زندگی انسان ایفا می كند. اندیشه درست مبنای عملكردهای صحیح است و می تواند احساسات فرد را به گونه مناسبی با اعمالش همسو كند و انتخاب ها و تصمیم های صحیح را به دنبال داشته باشد.

تفکر

به همین جهت به سراغ دریای بی‌کران معارف قرآن كریم می رویم و در میان آیات الهی اندیشه‌های صحیح را جستجو می كنیم.

سوره بقره ـ آیه 78: "وَمِنْهُمْ أُمِّیُّونَ لاَ یَعْلَمُونَ الْكِتَابَ إِلاَّ أَمَانِیَّ وَإِنْ هُمْ إِلاَّ یَظُنُّونَ"

«و پاره‏اى از آنان عوامانى هستند كه كتاب خدا را جز یك مشت خیالات و آرزوها نمى‏دانند؛ و تنها به پندارهایشان دل بسته‏اند.»

در این آیه اندیشه ای ناصحیح مطرح شده است كه از طریق آن به اندیشه درست رهنمون می شویم.

خداوند گروهی از دنیاطلبان یهود را معرفی می كند كه قرآن را در حد آرزوهای خود می دانستند و درگیر وهم و گمان خودشان بودند.

طبق این آیه، صاحبان اندیشه ناسالم انسان هایی پندار گرا هستند كه از واقع بینی فاصله گرفته اند، و با آرزوهای ظنّی و گمان هایی كه قابل تحقق نیست زندگی می كنند. این افراد برای خود دنیایی خیالی ساخته‌اند و در آن با تصورات باطل خویش دل خوش اند.

اندیشه صحیح اقتضا می كند تا به واقعیت ها توجه كنیم، به دنبال حقایق باشیم و برای رسیدن به ایده آل هایمان، ابزار و امكاناتی را  كه در اختیار داریم در نظر بگیریم.

اگر در شرایط غیر از این به سر بریم، با گمان ایمان زندگی كنیم و در تخیلاتمان متوقف شویم، دچار تفكر یهودی شده ایم و با اندیشه و باوری اشتباه درگیریم.

سوره بقره ـ آیه 80: " وَقَالُواْ لَن تَمَسَّنَا النَّارُ إِلاَّ أَیَّامًا مَّعْدُودَةً قُلْ أَتَّخَذْتُمْ عِندَ اللّهِ عَهْدًا فَلَن یُخْلِفَ اللّهُ عَهْدَهُ أَمْ تَقُولُونَ عَلَى اللّهِ مَا لاَ تَعْلَمُونَ "

« و گفتند: «هرگز آتش دوزخ، جز چند روزى، به ما نخواهد رسید.» بگو: «آیا پیمانى از خدا گرفته‏اید؟! -و خداوند هرگز از پیمانش تخلف نمى‏ورزد- یا چیزى را كه نمى‏دانید به خدا نسبت مى‏دهید»؟»

این گروه از یهود به دنبال پندارگرایی های باطلشان، ادعایی خلاف را مطرح می كنند. به این باورند كه دوره عذابشان محدود است و گرفتار آتش قهر خدا نمی شوند، مگر چند روز.

اگر انسان گرفتار توهمات و تصورات اشتباه باشد و فرضیه ای نابجا را در ذهنش جای دهد، دچار خودبینی می شود و به دنبال این خودبینی، ادعاهایی نابجا را مطرح می كند.

صاحبان اندیشه ناسالم انسان هایی پندار گرا هستند كه از واقع بینی فاصله گرفته اند، و با آرزوهای ظنّی و گمان هایی كه قابل تحقق نیست زندگی می كنند .این افراد برای خود دنیایی خیالی ساخته‌اند و در آن با تصورات باطل خویش دل خوش اند

به عنوال مثال شخص سیّدی كه تصور كند به خاطر انتسابش به اهل بیت(علیهم السلام) در قبال گناهانش عذاب نمی شود یا دوره عذابی محدود دارد، دچار پنداری غلط شده است. طبق این تفكر، ابولهب هم كه منتسب به هاشم است نباید عذاب شود! در صورتی كه خداوند می فرماید: "تبّت یدا ابی لهب و تب".

در اندیشه صحیح، به میزانی كه خلاف انجام می دهیم، خود را مستحق عقوبت الهی می دانیم، و قائلیم كه بین گناه و عذابمان تلازمی وجود دارد.

این طور نباشد كه تصور كنیم به عنوان محبّ امیرالمومنین(علیه السلام) از امتیازی خاص برخورداریم، و خدای ارحم الراحمین ما را مورد قهر و عذاب قرار نمی دهد!

در اندیشه صحیح باور داریم به میزانی كه خلاف انجام می دهیم مستحق عقوبت هستیم.

از حضرت موسی بن جعفر(علیه السلام) نقل است كه فرمودند: "إنّ القبیح من كل احد قبیح و منك اقبح لمكانك منّا. إنّ الحسن من كل أحد حسن و منك أحسن لمكانك منّا" عمل قبیح از هر كسی زشت است اما از تو زشت تر است به دلیل ارتباطی كه با ما داری، خوبی از هر كسی خوب است اما از تو خوب تر است به دلیل ارتباطی كه با ما داری.

وقتی به عنوان محبّ اهل بیت(علیهم السلام) از ما خطایی سرزند، سزاور عقوبت بیشتری هستیم. باید باور داشته باشیم خدای ارحم الراحمین أشد المعاقبین هم هست. اینكه تنها رحمت خدا را در نظر بگیریم و بگوییم چند صباحی بیشتر مورد عذابش قرار نمی گیریم، تصوری اشتباه است.

در زندگی ممكن است مرتكب خطاهایی بشویم كه در زمانی كوتاه انجام می شود، ولی تا سالیان سال آثار ماندگار دارد. اگر در یك دقیقه پشت سر كسی نمامی كنیم، یك عمر از من رنجیده خاطر است. با عملكردی كه در یك لحظه دارم، می توانم كل زندگی كسی را به آتش بكشم. با یك تصمیم گیری در حداقل زمان، می توانم برای سال ها به جمعی خیر برسانم یا خیر را از آنها سلب كنم.

اگر در این حد برای خود اعتبار قائل باشم، می دانم هر لحظه حیاتم با ارزش و قیمتی است و مراقب تمامی لحظات زندگیم خواهم بود.

اگر ما بینش و طرز تفكر خود را اصلاح كنیم و در برخورد با مسائل و رویدادها و بروز هیجانات و احساسات، راه و روش منطقى و تفكر عاقلانه را در پیش بگیریم، دچار رفتار نامتعادل و نابهنجار نخواهیم شد و اگر به محض بروز علائم این هیجانات، به تفكر و تعقل منطقى بپردازیم، شیوه برخورد صحیح را از ناصحیح، تشخیص خواهیم داد و تنها در این صورت است كه راه و روش دین را پیموده ایم و در زندگى موفق خواهیم شد؛ زیرا: تمام خوبى ها و ارزش ها فقط با تفكر و تعقل به دست مى آیند و كسى كه (در زندگى) تفكر نمى كند، هیچ دینى ندارد.

مهم ترین راه حل در هر مسئله و یا اتفاقى كه براى جوان پدید مى آید، تفكر و تعقل صحیح است كه خود به خود، موجب به دست آوردن مهارت در حل مسئله خواهد شد:

التفكر یدعوا الى البر و العمل به.( الكافى ، ج 2، ص 24)

تفكر، انسان را به سوى نیكى و عمل كردن به آن، فرا مى خواند.

تفكر و تعقل عاقلانه به جوانان كمك مى كند تا احساسات خود را صادقانه تر و صمیمى تر ابراز كنند و با هیجانات نیز، برخوردى سازنده تر داشته باشند. تجارب هیجانى خوب است، ولى هیجان زدگى منفى و مخرب و مبالغه آمیز، به نشاط و شادكامى جوان لطمه مى زند.

فرآوری: محمدی

بخش قرآن تبیان


منابع:

کتاب آنچه یک جوان باید بداند (ویژه جوانان دانشجو) نویسنده :رضافرهادیان

سایت امام رئوف (سلسه درس های خانم زهره بروجردی )

مطالب مرتبط:

بدبینی خود را چگونه ریشه کن کنم؟

چرا میگویید فقط جوانان مقصرند؟!

اولین گام در راه موفقیت