بسازیم و نسوزیم ؟!
کم نیستند افرادی که با نگارنده (به عنوان مشاور خانواده) تماس گرفته و مرتب تکرار می کنند که هر چه خوبی کنیم، بعضی قدر نمی دانند و در برابر خوبی های ما بدی می کنند.
با این گروه از افراد فامیل، دوستان و آشنایان چه کنیم؟ آیا ما هم در برابر خوبی آنان خوبی و بدی آنان را با بدی پاسخ دهیم؟ بی اعتنا باشیم؟ قطع رابطه کنیم؟ بسوزیم و بسازیم؟ پاسخ مجمل این است که بسازیم و نسوزیم.
پاسخ به این سؤال را در محورهای ذیل خلاصه می کنیم:
1- بدانیم و یقین داشته باشیم که او از موهبت محبت و آرامش و مهربانی برخوردار نخواهد بود. کسی که سعادت برخورد پسندیده با دیگران را ندارد. قبل از هر کس روح و روان و حتی جسم خود را فرسوده، ناتوان و بیمار می سازد. کسی که بدی می کند، بدی می بیند.
چو بد کردی مباش ایمن ز آفات که واجب شد طبیعت را مکافات
سپهر آیینه عدلست و شاید که هرچ آن از تو بیند وا نماید
سرای آفرینش، سرسری نیست زمین و آسمان بی داوری نیست
2- برایش نامه بنویس، روز تولد، روز ازدواج، جشن تکلیف فرزندش و خرید خانه و با هر موفقیت ش را تبریک بگو.
3- برای خود نامه بنویس، با تأکید بر این جملات: من مقابله به مثل نمی کنم. من مسئول رفتار بد دیگران نیستم. من در قبال بدی، بدی نمی کنم. مطمئن باش پیروز نهایی خواهی بود.
4- اگر با همسرت مشکل داری، نامه ای برایش بنویس، با عطر دلخواهش معطرش کن با جملات و مطالب آمیخته به عاطفه و محبت و با فهرست کردن صفات برجسته و نیز موفقیت هایش. نامه را به دستش نده در جیب لباسش بگذار. ممکن است بگوید: "چی شده پول می خوایی؟ خودتو لوس نکن و..."
دلسرد نشو، کار خود را ادامه بده او چنین اقداماتی از تو ندیده لذا ممکن است تعجب کند. امّا به مرور رفتار و نوشتار پر مهر تو اثرش را خواهد گذاشت.
5- ظرف وقتی کوچک باشد، آب داخل آن زودتر جوش می آید. ظرفیت خود را بالا ببریم تا زود جوش نیاوریم. راستی چرا یک حوض با دو تا هندوانه سرریز می کند امّا دریا با صد تا فیل هم سرریز نمی کند؟ جز این است که ظرفیت بالاست. دریا دل باشیم و بدی دیگران را در دریای خوبی ها غرق کنیم جسد یک موش، حوض کوچک را می گنداند، امّا جسد ده ها نهنگ در دریا از جنس دریا می شوند و قدرت به تعفن کشانیدن دریا را ندارند.
آن یهودی بی ادب به سلمان فارسی گفت: سلمان ریش تو بهتر است یا دم آن سگ؟!! سلمان با آرامی و متانت گفت: هر كدام كه از پل صراط بگذرد. اگر از پل صراط نگذرد، دم سگ بهتر است، و اگر توانستم جواب خداوند را بدهم ریش من بهتر است.این یعنی غرق کردن بدی های دیگران در دریای خوبی ها خود.
6- اگر آگاهی داشته باشیم کسی که به ما بدی می کند، در واقع دارد به خودش بد می کند کمتر ناراحت خواهیم شد ، او نتیجه این بدی را خواهد دید ، خداوند متعال در قرآن می فرماید : «فَمَنْ یَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّةٍ خَیْراً یَرَهُ وَ مَنْ یَعْمَلْ مِثْقالَ ذَرَّةٍ شَرًّا یَرَهُ» (زلزال آیه 8) ؛ و هر كس هموزن ذرّهاى بدى كند [نتیجه] آن را خواهد دید.
7- یکی از صفات خوبی که کودکان از آن برخوردارند و ما بزرگتر ها هم خوب است که آن را داشته باشیم. نداشتن کینه است. تا یک ساعت پیش با هم اختلاف داشتند و حالا با هم بازی می کنند.
این صفت یکی از اصلی ترین تقویت کننده های ارتباط موثر توأم با بخشندگی و صفا و صمیمیت است.
اشاره به آیات آسمانی در این خصوص
سوره فضلت آیه 34: «بدی ها را با خوبی ها دفع کنید.»
سوره انعام آیه 108: «به آنان که خدای شما را قبول ندارند اساعه ادب نکنید، بد نگوئید که آنان نیز از روی جهل و ناآگاهی به خدای شما بد خواهند گفت.»
سوره طه آیه 44: «حتی با فرعون نیز با قول و بیانی ملایم سخن بگویید شاید که متذکر شوند و یا خاشع گردند. »
در سوره هود آیه 116 می فرماید: «بدی ها را با خوبی ها دفن کنید.»
و در جای دیگر می فرماید: «وَعِبَادُ الرَّحْمَنِ الَّذِینَ یَمْشُونَ عَلَى الْأَرْضِوَ إِذَا خَاطَبَهُمُ الْجَاهِلُونَ قَالُوا سَلَامًا» (سوره فرقان آیه 63) و بندگان خداى رحمان كسانىاند كه روى زمین با تواضع راه می روند و آنگاه که به افراد بی ادب و جاهل می رسند سلام می دهند [می گذارند و می گذرند]
9- تمرکز بر عیوب خود و غفلت از عیوب دیگران و توجه و تأمل بر صفات مثبت دیگران علاوه بر بالا بردن آستانه تحمل ما، فرآیند کاسته شدن و مهار عیوب ما را تشدید خواهد کرد. مانع غیبت و تهمت و کینه و کدورت خواهد شد. به جای تخریب دیگران به اصلاح خود و دیگران خواهیم پرداخت.
10- مثبت اندیشی و اصل را بر خوبی دوستان و آشنایان و معاشران گذاشتن، ریشه بسیاری از تعاملات توأم با تنش و کینه را خواهد سوزاند.
تمرکز ذهنی و زبانی بر نقاط ضعف دیگران، حساسیت و دقت بر مسائل روزمره و سطحی، افکار آدمی را آلوده و ذهن را مجروح نموده و آستانه تحمل را به شدت کاهش خواهد داد.
بنابراین نداشتن ذهنیت منفی و نادیده گرفتن خطای دیگران از لوازم قطعی آرامش و شادابی در تعاملات و ارتباطات به شمار می آید که نباید مورد غفلت واقع شود.
احمد رزاقی
بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان
مطالب مرتبط:
