طنازیهایِ قاجاری
معرفی دو کتاب طنز با عناوین: طنز در خارستان حکیم و کتاب ما کو تا اونا شیم؟
«طنز در خارستان حکیم»؛ طنزنویسی در دوران قاجار زیر ذرهبین نویسنده کرمانی
«طنز در خارستان حکیم» کتاب جدید محمدعلی علومی است که طنزنویسی در دوران قاجار را مورد بررسی قرار داده است، این اثر به تازگی توسط سوره مهر منتشر شده است.
محمدعلی علومی درباره اثر جدید خود گفت: «طنز در خارستان حکیم» گزیدهای از طنزهای حکیم قاسمی کرمانی یکی از طنز نویسان برجسته کرمان در دوره قاجار است.
وی در ادامه افزود: این طنزنویس دوران قاجار معلم محمدعلیشاه قاجار نیز بوده است و بیشتر طنزهایی که وی مینویسد به نقد جامعه و آداب و رسوم آن میپردازد.
علومی همچنین گفت: حکیم قاسمی در کتاب خارستان گاهی افسانههای رایج در دوره خود را موضوع طنز قرارداده است. چنین رویکردی به فرهنگ مردم در مثنوی و دیگر آثار بزرگ ادبی دیده میشود و موضوع همه حکایتها، مباحث اخلاقی و لزوم رعایت اخلاق است.
وی درباره شیوه طنز نویسی حکیم قاسمی کرمانی گفت: وی برخلاف طنزنویسانی مانند دهخدا که نسل بعد از وی بودند و بیشتر به مضامین سیاسی میپرداختند، به مسائل اجتماعی میپرداخت.
علومی گفت: حکیم قاسمی کرمانی یکی از طنزنویسان اواخر دوره قاجار بود که متاسفانه بعد از انقلاب مشروطه و دوران پهلوی چندان به وی پرداخته نشد. تنها به همت ایرج افشار که بعدها مجموعه آثار وی بدون تعلیقات منتشر شد.
وی درباره شیوه کاری خود در این اثر گفت: در این اثر من گزیدهای از طنزهای حکیم قاسمی کرمانی را جمعآوری کردهام و به همراه توضیح واژهها و عبارت برای چاپ آماده کردهام.
این نویسنده درباره پرداختن به آثار طنز گفت: پیش از این کتاب «طنز پهلوی» را منتشر کردم که بیشتر به شیوههای طنزنویسی و طنزنویسان متفاوتی که در این دوره فعالیت میکردند، پرداختم. «طنز در خارستان حکیم» دومین کتابی است که در حوزه طنز است و در آن به یکی از طنز نویسان مهم کرمانی پرداختهام.
علومی افزود: اگر در ادامه پشتیبانی و کمکهای لازم انجام شود بنا دارم گزیدهای از طنزهای شیخ محمدحسن سیرجانی کرمانی معروف به «پیغمبر دزدان» را همراه با توضیحات آماده انتشار کنم.
شعرهای طنز در «ما کو تا اونا شیم؟»
اکبر اکسیر از انتشار تازهترین مجموعه شعرش با عنوان «ما کو تا اونا شیم؟» خبر داد.
این شاعر طنزپرداز درباره این کتاب، گفت: در مجموعه «ما کو تا اونا شیم؟» 62 قطعه شعر کوتاه، ساده و طنزآمیز از سری شعرهای فرانو به چاپ رسیده است که معضلات اجتماعی و مصائب انسان معاصر را به زبان طنز بیان میکنند.
او در ادامه درباره طنز فرانو اظهار کرد: طنز فرانو در تمام مسائل و رخدادهای اجتماعی کاربرد دارد و چینش مهندسی کلمات و پرداختن عینی و ملموس به اشیا و پدیدههای اطرافمان از قبیل محیط زیست، بیماریها و جنگ میتواند در این قالب به صورت شعر و با طنز خاص خود ارائه شود. به قول آقای بهاءالدین خرمشاهی، گاهی از این نوع طنز به عنوان طنز و تراژدی یاد میشود.
اکسیر درباره وضعیت و موقعیت طنز در جامعه نیز گفت: موقعیت طنز با پخش چند برنامه از سوی صداوسیما امروزه یکی از نیازهای روزانه مردم شده است و اگر مطبوعات ستون طنز خود را دوباره احیا کنند میتوان به وسیله آن به ریاکاریها، پلیدیها و پلشتیهای اجتماعی اشاره کرد.
این شاعر ادامه داد: مهمترین عامل در پرداختن طنز مهارت طنزپرداز است که بتواند با استادی تمام فرق شعر و شعار را رعایت کند و از خط قرمز بگذرد و کارش با ملاحت تمام به کام مخاطب بنشیند.
اکسیر اضافه کرد: آنچه ما فعلا به نام طنز میشنویم اغلب فکاهه شیرین اجتماعی است که یکی از مروجان آن زندهیاد کیومرث صابری بود. اما مسئولان ما باید طنز را جدی بگیرند و صداوسیما در کنار فکاهه و طنز رایج به طنز تلخ بهای بیشتری بدهند تا واقعیتهای اجتماعی به گوش مسئولان برسد.
«ما کو تا اونا شیم؟» ششمین مجموعه شعر این شاعر 62 ساله است. او پیشتر کتابهای «بفرمایید بنشینید صندلی عزیز»، «زنبورهای عسل دیابت گرفتهاند»، «پسته لال سکوت دندانشکن است»، «ملخهای حاصلخیز» و «مالاریا» را منتشر کرده است.
مجموعه شعر طنز «ما کو تا اونا شیم؟» در شمارگان 1000 نسخه با قیمت 6500 تومان در انتشارات مروارید به چاپ رسیده است.
شعری از این مجموعه:
«قندپهلو»
میگویم چای بیاورم؟
ملیحه سکوت میکند
و من نمیدانم سکوت علامت رضاست
یا جواب ابلهان خاموشیست!
منابع: فارس، ایسنا