روز بهزیستی 25 تیر

درحوزه بهزیستی اولین یتیم خانه شبانه روزی در تهران ( محل انبار گندم سابق) و در دوران ناصرالدین شاه ایجاد شد. از آن زمان به بعد مؤسسه های مختلف مردمی و دولتی برای حمایت از نابینایان و ناشنوایان ، معلولین ذهنی و جسمی و همچنین نیازمندان و بی سرپرستان به وجود آمده  كه عموماً جنبه رفاهی و آموزشی داشته است.

تا پیش از پیروزی انقلاب ، تشكیلات متمركزی برای ارائه خدمات بهزیستی وجود نداشت و خدمات به صورت پراكنده و بعضاً مشابه ارائه می شود.

پس از پیروزی انقلاب ، سازمان بهزیستی كشور در بیست و چهارم خرداد ماه 1359 بر اساس مصوبه شورای عالی انقلاب اسلامی تشكیل شد.

شهید دكتر محمد علی فیاض بخش ، پس از آن كه به پراكندگی سازمان های رفاهی و توانبخشی كشور و عدم هماهنگی لازم بین آنها پی برد، با كمك و همفكری شهید دكترسید محمد باقر لواسانی و دیگران، لایحه تشكیل سازمان بهزیستی را به شورای انقلاب پیشنهاد كرد و پس از تصویب آن با كار پیگیر و مستمر به سازماندهی تشكیلات و برنامه ریزی برای فعالیت نوین سازمان بهزیستی پرداخت و در مدت كوتاهی توانست ارگان دولتی و كارآمدی برای خدمت به محرومان و مستضعفان كشور ایجاد كند. درتاریخ 29/9/59 سازمان تربیتی شهرداری تهران نیز به بهزیستی واگذار شد و در تاریخ 16/10/1363 بر پایه مصوبه مجلس، بار دیگر سازمان بهزیستی در شمار سازمان های وابسته به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی قرار گرفت.

این سازمان به منظور نیل به اهداف خود، با اتخاذ تدابیرلازم و حمایت های گوناگون از كودكان نیازمند، زنان و كودكان بی سرپرست، ابن السبیل(1) و نیز ارائه خدمات توانبخشی به معلولان جسمی و ذهنی، مبتلایان به بیماریهای صعب العلاج، معتادان و ناسازگاران اجتماعی و در جهت  پیشگیری از معلولیت ها و آسیب های اجتماعی و ... ، با توجه به حفظ ارزش ها و كرامات والای انسانی و تكیه بر تعاون و همیاری مردم نیكوكار و همكاریهای نزدیك روحانیون متعهد و سایر اقشار دلسوز كشور تلاش می كند.

بی تردید، سلامت جسم و جان و روان، زیر بنایی ترین عامل پیشرفت و تكامل یك جامعه است و امروزه برای دستیابی به این هدف ، با اجرای برنامه های پیشرفته بهداشتی و بهزیستی در بسیاری از كشورهای توسعه یافته، افراد جامعه از دوران شیرخوارگی تا پایان زندگی ، تحت مراقبت قرار دارند و سازمان های ذیربط با دقت در مواد غذایی و تغذیه، سالم سازی محیط زندگی ، توسعه برنامه های مختلف ، پیشگیری و ...  ، مانع بروز بسیاری از امراض و معلولیت ها می شوند تا سلامت مردم تأمین شود. امیرالمؤمنین حضرت علی علیه السلام در نهج البلاغه می فرمایند :  " آگاه باشید كه از جمله بلاها فقرونادانی است و سخت تر از نادانی بیماری تن ، و سخت تر از بیماری تن بیماری قلبی است . "  (2)

و در اهمیت تندرستی ، همین بس كه رسول اكرم صلی الله علیه و آله در پاسخ این كه اگر شب قدر را درك كردیم چه چیزی از خدای خود طلب نماییم؟ پاسخ فرمود: عافیت را.(3)

بنابراین با توجه به احادیث و روایات ، لازم است برنامه پیشگیری از بیماریهای جسمی و اخلاقی وآسیب های اجتماعی ،  حفظ و تأمین بهداشت جسمی و روانی جامعه ، از دوران شیرخوارگی آغاز شود. با در نظر گرفتن آیه شریفه " و مَنْ اَحْیاها فَكَأنّما اَحْیا النّاسَ جَمیعاً."(4) ( و هر كه نفسی را حیات بخشد مثل آنست كه تمام مردم را حیات بخشیده ) می توان به اهمیت واقعی پیشگیری پی برد و زندگی انسان ها را قبل از این كه دچار گرفتاری شوند سرلوحه برنامه های خود قرار داد.

روش های موجود برای ارائه خدمات بهزیستی

خدمات بهزیستی در سه بخش به نیازمندان و مدد جویان عرضه می شود:

1- امور فرهنگی و پیشگیری :

در این بخش دو دفتر فعالیت می كنند.الف) دفتر آموزش و پژوهش

ب) دفتر پیشگیری از معلولیت ها و آسیب های اجتماعی .

2- امور اجتماعی

: در این بخش ، كار از پیچیدگی برخوردار است. بازآموزی و بازپروری گروههایی چون معتادان، متكدیان، زنان ویژه ، فرزندان و زنان بی سرپرست و مانند اینها نیازمند مشاركت عمومی و یاری همه جانبه است.به این منظور باید مربیان، روانشناسان و مددكاران اجتماعی ورزیده به كار گرفته شوند.

در بخش امور اجتماعی ، خدمات لازم از طریق سه دفتر ارائه می شود:

الف) دفتر امور كودكان و نوجوانان.

ب) دفتر امورخانواده های بی سرپرست و نیازمند.

ج) دفتر امور آسیب دیدگان اجتماعی

3-  خدمات امور توانبخشی

: از طریق دفاتر توانبخشی و امور اجتماعی معلولین، توانبخشی حرفه ای و دفتر توانپزشكی، پیراپزشكی و وسایل توانبخشی به معلولین جسمی و ذهنی، خدمات توانبخشی ارائه می شود.دریافت كنندگان خدمات از این بخش، نابینانیان ، ناشنوایان و معلولان جسمی – حركتی هستند . افراد دارای معلولیت ذهنی با توجه به بهره هوشی به سه گروه عمیق ( ایزوله) تربیت بدنی و آموزش پذیر تقسیم می شوند. همچنین معلولین جسمی و ذهنی توام كه از بدترین نوع معلولیت ها است، زیر پوشش این بخش هستند.

پی نوشتها:

1- در راه مانده یا كودكان سر راهی

2- كلمات قصار ، حكمت 388.

3- كلیات مفاتیح الجنان، اعمال شب قدر

4- مائده /32.