تبیان، دستیار زندگی
درست است که بیماریهای ما می توانند برای ما خیر باشند اما این دلیل نمی شود کسی از خدا سلامتی نخواهد یا طلب بیماری کند، زیرا پروردگار ما کریم است و به هر که بخواهد بدون حساب بالاترین اجر و پاداش را می دهد. پس باید به فضل خدا امید داشت و از او خواست خیر دنیا
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

از این به بعد همیشه دعا کنم مریض باشم؟!

بیمار خاص

همه ما تجربه بیماری را داریم. برخی بیماری ها به سرعت بهبود می یابند و برخی مدت ها انسان را آزار می دهند و برخی ممکن است منجر به مرگ شوند، اما آنچه که در هر نوع بیماری مهم است میزان صبر ما در برابر آن است و اینکه دنیا را سرمنزل مقصود خود ندانیم و باور داشته باشیم زندگی واقعی و جاودانه ما بعد از مرگ تازه آغاز می شود در این صورت تلخی بیماریها مثل تلخی دارو قابل تحمل می شود. خدای ما حکیم و مهربان است و صحت بدن ما به دست اوست پس حتماً مریضی ما اتفاقی عارض نشده بلکه اسراری در آن نهفته است.

عیادت امیرالمومنین علی(علیه السلام) از یکی از یارانش

یکی از یاران امام علی (علیه السلام) بیمار شد.امام از او عیادت و احوالپرسی کرد و به او فرمود:" جَعَلَ اللَّهُ مَا كَانَ مِنْ شَكْوَاكَ حَطًّا لِسَیِّئَاتِكَ- فَإِنَّ الْمَرَضَ لَا أَجْرَ فِیهِ- وَ لَكِنَّهُ یَحُطُّ السَّیِّئَاتِ وَ یَحُتُّهَا حَتَّ الْأَوْرَاقِ- وَ إِنَّمَا الْأَجْرُ فِی الْقَوْلِ بِاللِّسَانِ- وَ الْعَمَلِ بِالْأَیْدِی وَ الْأَقْدَامِ- وَ إِنَّ اللَّهَ سُبْحَانَهُ یُدْخِلُ بِصِدْقِ النِّیَّةِ- وَ السَّرِیرَةِ الصَّالِحَةِ مَنْ یَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ الْجَنَّةَ"(1)

«خداوند، رنج تو را باعث برطرف شدن گناهانت قرار داده، البته بیمارى پاداشى ندارد، امّا گناهان را از بین مى‏برد، و آنها را مانند برگ درختان مى‏ریزد، بلكه پاداش در گروى گفتار زبان و كردار دست و پاهاست، خداوند پاك- هر كه را از بندگانش بخواهد- به دلیل شایستگى و پاكدلى وارد بهشت مى‏سازد».

از این سخن استفاده می شود که بیماری، اقتضای آن را دارد که گناهان سابق را نابود کند که از آن به اصطلاح کلامی «تکفیر» می گویند، اما نه این که بیماری، ذاتاً این خاصیت را داشته باشد، بلکه این خاصیت در صورت راضی بودن به خشنودی خدا و توکل و شکایت نکردن است و از این رو امام فرمود پاداش مربوط به کردار نیک و گفتار نیک است.

سید رضى- خدایش رحمت كند- مى‏گوید: «مقصود امام (علیه السلام) این است كه بیمارى خود پاداشى ندارد، زیرا بیمارى از قبیل چیزهایى است كه سزاوار عوض دادن است، از آن رو كه فعل خداى متعال از بیمارى و درد و نظیر اینها نسبت به بنده عوض دارد، اما مزد و پاداش تنها در برابر كارى است كه بنده انجام مى‏دهد، بنا بر این امام (علیه السلام) فرق بین عوض و پاداش را بر اساس علم فراوان و اندیشه رساى خود بیان كرده است». امام (علیه السلام)، براى صحابى خود، بدانچه امكان داشت دعا فرموده است، كه همان از بین رفتن گناهان به وسیله بیمارى است، اما براى او اجر و مزد نخواسته است، با این استدلال كه بیمارى پاداش ندارد. راز مطلب این است كه اجر و پاداش در گرو كارهایى است كه باید انجام گیرد، همان طورى كه امام (علیه السلام) با این بیان اشاره فرموده است: براستى كه پاداش در گفتار و... پاهاست. امام (علیه السلام) عبارت: اقدام (پاها) را از اقدام به عبادت، و همین طور، هر ترك عادتى كه مانند روزه گرفتن و امثال آن به منزله انجام كارى مى‏باشد، كنایه آورده است. و لیكن بیمارى نه كار بنده است و نه ترك عملى كه معمولا انجام مى‏گیرد.

امام باقر (علیه السلام) نقل می کند که رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم ) فرمود: «خداوند می فرماید: کسی که سه روز بیمار گردد، و در این سه روز به هیچ کس از عیادت کنندگانش شکایت نکند، خداوند گوشتی بهتر از گوشت بدن او و خونی بهتر از خون بدن او به او می دهد، اگر او را شفا دادم، خوب شده در حالی که گناهی ندارد و اگر او را قبض روح کردم، در این صورت او را به سوی رحمت خود برده ام»

امام باقر (علیه السلام) نقل می کند که رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم ) فرمود: «خداوند می فرماید: کسی که سه روز بیمار گردد، و در این سه روز به هیچ کس از عیادت کنندگانش شکایت نکند، خداوند گوشتی بهتر از گوشت بدن او و خونی بهتر از خون بدن او به او می دهد، اگر او را شفا دادم، خوب شده در حالی که گناهی ندارد و اگر او را قبض روح کردم، در این صورت او را به سوی رحمت خود برده ام».(2)

دلایل نابودی گناهان توسط بیماری

امّا این كه بیمارى، گناهان را از بین مى‏برد به دو جهت است:

1- براستى نیروى شهوت و غضب بیمار، كه ریشه تمام گناهان و مفاسد است. شكسته و سست مى‏شود.

2- اقتضاى بیمارى این است كه انسان، در آن حال، با توبه و پشیمانى از گناه به طرف پروردگارش باز مى‏گردد و تصمیم بر ترك آن قبیل كارها مى‏گیرد، همان طورى كه خداى تعالى فرموده است: "وَ إِذا مَسَّ الْإِنْسانَ الضُّرُّ دَعانا لِجَنْبِهِ أَوْ قاعِداً أَوْ قائِماً فَلَمَّا كَشَفْنا عَنْهُ ضُرَّهُ مَرَّ كَأَنْ لَمْ یَدْعُنا إِلى‏ ضُرٍّ مَسَّهُ كَذلِكَ زُیِّنَ لِلْمُسْرِفینَ ما كانُوا یَعْمَلُون؛ هنگامى كه به انسان زیان(و ناراحتى) رسد، ما را(در هر حال:) در حالى كه به پهلو خوابیده، یا نشسته، یا ایستاده است، مى‏خواند؛ امّا هنگامى كه ناراحتى را از او برطرف ساختیم، چنان مى‏رود كه گویى هرگز ما را براى حل مشكلى كه به او رسیده بود، نخوانده است! این گونه براى اسرافكاران، اعمالشان زینت داده شده است (كه زشتى این عمل را درك نمى‏كنند)!"‏(3). به این ترتیب آن گناهانى كه در حقیقت نفس جایگزین نشده‏اند، بزودى از بین مى‏روند، و گناهانى كه به صورت ملكه در آمده‏اند، بسا كه در طول‏ بیمارى، با ادامه پشیمانى و بازگشت به جانب خدا، برطرف مى‏گردند. امام (علیه السلام) كلمه حطّ: نابودى را براى نابودى گناهان استعاره آورده از باب تشبیه- در قدرت نابودسازى و زدودن- به محو كردن اوراق كتاب. آن گاه امام (علیه السلام) با عبارت: انّ اللّه... بر این نكته توجه داده است كه هرگاه بنده خدا- با صدق نیّت و با قلبى پاك- رنج بیمارى خود را به حساب خدا بگذارد، این خود، زمینه رسیدن اجر و پاداش بر او شده و باعث ورود او به بهشت مى‏گردد. و از بین بردن ملكاتى كه با قصد قربت به خدا همراهند نیز وارد در این قسمتند.

درست است که بیماریهای ما می توانند برای ما خیر باشند اما این دلیل نمی شود کسی از خدا سلامتی نخواهد یا طلب بیماری کند، زیرا پروردگار ما کریم است و به هر که بخواهد بدون حساب بالاترین اجر و پاداش را می دهد. پس باید به فضل خدا امید داشت و از او خواست خیر دنیا و آخرت را برای ما جمع کند منتها اگر خواست خدا این بود که ما بیمار شویم باید تسلیم خواست او باشیم و راضی به رضای او. و الا رسم بندگی را به جا نیاورده ایم!

امام صادق(علیه السلام) فرمودند:"إِنَّ فِی الْجَنَّةِ مَنْزِلَةً لَا یَبْلُغُهَا عَبْدٌ إِلَّا بِالِابْتِلَاءِ فِی جَسَدِه"(4)در بهشت جایگاهی هست که هیچ بنده ای به آن نمی رسد مگر در اثر مبتلا شدن بدنش (به بیماری).

بدیهی است کسی به چنین جایگاهی می رسد که در بیماری خود صبر کرده باشد و زبان به کفران نعمت نگشوده باشد زیرا طبق همین کلام امیرالمومنین (علیه السلام) که مورد بحث ماست خود بیماری فی نفسه اجر و ثوابی ندارد بلکه صبر در بیماری اجر دارد.پس بسیار مهم است که در هنگام مواجهه با مریضیها مأیوس نشویم بلکه با یاد خدا و توبه و صبر سعادت ابدی را برای خود رقم بزنیم.

نکته دیگر اینکه درست است که بیماریهای ما می توانند برای ما خیر باشند اما این دلیل نمی شود کسی از خدا سلامتی نخواهد یا طلب بیماری کند، زیرا پروردگار ما کریم است و به هر که بخواهد بدون حساب بالاترین اجر و پاداش را می دهد. پس باید به فضل خدا امید داشت و از او خواست خیر دنیا و آخرت را برای ما جمع کند منتها اگر خواست خدا این بود که ما بیمار شویم باید تسلیم خواست او باشیم و راضی به رضای او. و الا رسم بندگی را به جا نیاورده ایم!

کلام آخر:

آنچه از کلام امام علی(علیه السلام) می رسد اینست که بیمار به جهت صبر بر درد و توکل برخداوند، گناهانش آمرزیده می شود؛ وگرنه خود بیماری فی نفسه اجر و پاداشی در پی ندارد.

پی نوشتها:

1ـ نهج البلاغه، حکمت 42.

2ـ نور الثقلین، ج4، ص56.

3ـ یونس/12.

4ـ وسائل‏الشیعة، ج 3، ص 258.

فرآوری: زهرا انصاری نسب

بخش نهج البلاغه تبیان    


منبع:

سایت اندیشه قم

سایت اسلام شناسی

سایت ابوتراب

مطالب مرتبط:

«بیماری»، نمک زندگی!

بیماری و پیامدهای شایسته آن

با بیماری گناهان پاک می شود!

مشاوره
مشاوره
در رابطه با این محتوا تجربیات خود را در پرسان به اشتراک بگذارید.