افزایش بهره مندی از ماه مبارک رمضان
انسان در این دنیا مأمور به ساختن سیرت خویش است. او آمده است تا با بندگی، صورتی برای آخرتش بیاراید و خود را برای ابدیت آماده کند.
سیرتی كاندر وجودت غالب است هم بر آن تصویر، حشرت واجب است
«إِنَّ لِرَبِّكُمْ فِی أَیَّامِ دَهْرِكُمْ نَفَحَاتٍ أَلَا فَتَعَرَّضُوا لَهَا»[ عوالی اللئالی، ج4، ص118] بهترین فرصت خودسازی و تلاش برای رسیدن به سیرتی زیبا، استفاده از موسم ماه مبارک رمضان است؛ چرا که فرمود: «عَمَلُكُمْ فِیهِ مَقْبُولٌ وَ دُعَاۆُكُمْ فِیهِ مُسْتَجَابٌ»؛[ امالی، شیخ صدوق، ج93] از این رو سالک‌الی الله به تکاپو می‌افتد و خود را به زحمت می‌اندازد و پا روی نفس می‌گذارد و خواسته‌های خدا را بر خواسته‌های خود ترجیح می‌دهد:
هَل الدّینُ إِلاَّ التَّرجیحُ عِنْدَ الدَّوَرانِ؟!؛ آیا دین جز ترجیح [آخرت بر دنیا و یا رضاى خدا بر هواى نفس و شیطان] هنگام دوران امر است؟! دین‌دارى انسان وقتى معلوم مى‌شود كه بر سر دوراهى دنیا و آخرت، و متابعت هواى نفس و شیطان و یا بندگى رحمان قرار گیرد.[ در محضر آیت‌الله بهجت، ج1، ص424]
چشم از ناپاکی‌ها می‌بندد و دست به‌سوی آن دراز نمی‌کند و قلب خود را برای خدا خالی می‌کند و برای قرب به محبوب به مستحبات می‌پردازد و خلاصه آنکه سالک در این ماه رهسپار جاده بندگی می‌شود.
چگونه از رمضان بیشترین بهره مندی را داشته باشیم؟
همان طور که در رابطه با ورود به مکانهای خاص آداب خاص است در ورود به زمانهای خاص نیز آداب خاصی وجود دارد ماه رمضان نیز عید اولیاء الله است لذا هر چه ادب ورود این ماه را بیشتر رعایت کنیم بهره مندی مان از این ماه بیشتر خواهد شد.
اگر ما روی این ماه حساب باز کرده و با توجه وارد این ماه بشویم مسلما از برکاتش نیز بیش از پیش برخوردار خواهیم شد. این ماه مبارک دارای دو قوس می باشد یک قوس، قوس نزول است و یک قوس نیز قوس صعود است ؛ قوس نزول همان نزول قرآن می‌باشد و قوس صعود نیز مربوط به صعود و اوج انسان است.
اولین سفارش در باب ادب ورود
اولین سفارشی که در رابطه با ادب ورود به ماه رمضان توصیه شده است بحث توبه است، زیرا اگر فردی آلوده باشد نمی تواند در این ماه رابطه عبد و رب را ایجاد کند در این ماه رب باید عبد را به رسمیت بشناسد و این زمانی صورت خواهد گرفت که عبد خودش را آماده کند و نوعی پاکی در خود ایجاد کرده باشد.
حق الناس ها را دقت کنیم
از دیگر مواردی که برای وارد شدن به این ماه عظیم بسیار مهم می‌باشد این است که سعی کنیم حق الناسی بر گردن ما نباشد و اگر از کسی امانتی در دست داریم آن را به صاحبش بازگردانیم.
اگر به بخشش خدا امید داری، ببخش
طرفی فراموش نکنیم که اگر می خواهیم خداوند ما را ببخشد و انتظار داریم تا این بخشش بزرگ نصیبمان شود از خطاهای دیگران نیز باید بگذریم.
توکلمان را به خدا زیاد کنیم
از دیگر مواردی که در این ماه سفارش شده است توکل کردن به خداوند است یعنی توکلمان به حضرت حق را باید افزایش دهیم.
دستورالعمل هایی برای بهره مندی از یک فرصت سرنوشت ساز
یکی از اهداف ماه مبارک رمضان، این است که از این فرصت سرنوشت ساز بیشترین بهره را ببریم. اگر بخواهیم به این هدف خود دست یابیم، باید برای لحظه لحظه آن حساب باز کنیم؛ حتی برای ساعاتی که درحال خواب یا استراحت هستیم.
به طور کلی برای بهره برداری از ماه مبارک رمضان، هر کسی باید متناسب با موقعیت شغلی و وضعیت جسمانی و روانی خودش، برنامه ریزی کند.
اگر دانشجو هستیم ، مهمترین تکلیف و کاری که به عهده ما است دانش افزایی، تحصیل و تحقیق می‌باشد. از نظر سنی نیز یک جوان هستیم و از لحاظ جسمانی و روانی نیز از سلامت نسبی برخورداریم، در این صورت باید وقت خود را به چند بخش تقسیم کنیم:
بخش اول. برنامه ریزی برای دانش افزایی و تحصیل
در این قسمت باید ما به عنوان فردی که وظیفه و کار اصلی او تحصیل است، سعی کنیم با جدیت تمام و با تمرکز هر چه بیشتر درسمان را خوب مطالعه کنیم و تکالیف علمی خود را به خوبی انجام دهیم.
بخش دوم. برنامه ریزی برای عبادت
در ماه مبارک رمضان علاوه بر عبادتهای معمول - که در طول سال همیشه باید انجام دهیم مانند نمازهای یومیه - عبادات واجب و مستحب دیگری نیز اضافه شده است؛ مانند خود روزه گرفتن که در سایر ماههای سال بر ما واجب نیست، ولی در این ماه اینچنین است. انجام دادن اعمال مستحبی که در این ماه تأکید فراوانی بر آن شده است؛ مانند تلاوت قرآن، خواندن دعاهای وارده و گفتن ذکر و خواب و استراحت.
بخش سوم. خواب و استراحت
لازمه استفاده بهینه از دو بخش گذشته، این است که خواب و استراحت انسان به مقدار کافی انجام شود. در غیر این صورت در دو بخش اول نیز موفق نخواهید بود.
رعایت نکات زیر به کیفیت استفاده از ماه مبارک رمضان میافزاید:
1. در شبانه روز چند نوبت قرآن تلاوت کنید، مثلا پانزده دقیقه بعد از نماز صبح، پانزده دقیقه بعد از نماز ظهر، پانزده دقیقه شبها بعد از صرف افطاری.
2. ادعیه مأثوره را تقسیم کنید و آنها را نیز در چند نوبت در شبانه روز بخوانید. روزها به همان مقدار دعایی که بین نماز یا بعد از نمازهای یومیه خوانده می‌شود، اکتفا کنید، ولی شبها کمی وقت بیشتری را صرف خواندن دعا کنید. اگر بعضی از دعاها طولانی است لازم نیست هر شب همه آن دعا را بخوانید.
3. برای استفاده بهینه از زمان در هنگام ایاب و ذهاب، ذکر بگویید (البته ذکرهای بدون صدا و آرام تا شائبه ریا به وجود نیاید).
باید سعی کنید از مرحله ذکر زبانی به مرتبه ذکر قلبی و یاد واقعی خداوند برسید؛ به طوری که او را حاضر و ناظر بر خود بدانید.
4. سعی کنید دائم الوضو باشید و حتی قبل از خواب نیز وضو بگیرید و به بستر خواب بروید؛ زیرا در ماه مبارک رمضان خواب نیز عبادت است و نفس کشیدن نیز تسبیح به حساب میآید.
5. از شب زنده داری و احیاء - به ویژه در شب هایی که فردای آن تعطیل هستند - غفلت نکنید. شاید یکی از مهمترین اعمال در ماه مبارک، شب زندهداری، تهجد، استغفار و نماز شب در نیمه شبها است.
6. حتما در یکی از مجالس بیان احکام و معارف دینی و موعظه در مساجد یا حسینیهها شرکت کنید.
بسیاری از علما و مجتهدان نیز مقید هستند به موعظه و ذکر مصیبتهای گویندگان گوش فرا دهند تا دل و جان آدمی به واسطه شنیدن معارف دینی متذکر و نورانی گردد.
به طور کلی شرکت در مجالس مذهبی، خود را در معرض نفحات و نسیمهای رحمت الهی قرار دادن است که نقش مهمی در حفظ دین و معنویت انسان دارد.
7. از انجام دادن ورزشهای سنگین در طول ماه رمضان اجتناب کنید و در این ماه سعی کنید ورزشهای سبک و آرام (مانند پیاده روی یا نرمش) انجام دهید.
8. مواد مغذی به ویژه غذاهای قندی و پروتئین دار را در رژیم غذایی خود بیشتر استفاده کنید؛ مانند خرما، لبنیات.
9. از پرخوری هنگام افطار و سحری جدا پرهیز کنید؛ زیرا علاوه براینکه چرخه خواب شما را به هم خواهد زد، از سایر برنامههای عبادی و درسی نیز بهره وافی را نخواهید برد.
10. از هدر دادن انرژی بیجا و بی مورد اجتناب کنید؛ به ویژه در روزها مثلا از حرف زدنهای بی مورد و تماشای برنامههای تلویزیونی غیرضروری اجتناب کنید.
به عبارت دیگر با سکوت بیشتر و فیلتر گذاری روی گوشها و کنترل سایر حواس، از هدر دادن انرژی جلوگیری کنید. به تمرکز خود بیفزایید و فرصتهای جدیدی برای انجام دادن کارهای مهمتر ایجاد کنید.
فرآوری: زهرا اجلال
بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان
منابع:
پرسمان
حوزه
سایت شفقنا؛ بیانات آیت الله حسینی بوشهری
سایت آیت الله بهجت
مطالب مرتبط:
