بیان و انتزاع در گالری ملت

ارائه بیش از 50 نقاشى از دوره‌هاى درخشان نقاشى آبستره ایران از 29 هنرمند شاخص که چهار نسل هنر کشورمان را نمایندگى مى‌کنند و به انتخاب فرناز محمدى در این نمایشگاه گردهم آمده‌اند، این رویداد را یک فرصت ذی‌قیمت مطالعاتى براى مرور این گونهء پررهرو در تاریخ نقاشى بدل کرده است.

در این مجموعه در کنار آثار زنده‌یادان حسین کاظمى و فریده لاشایى آثار پویا آریانپور، شیرین اتحادیه، شهریار احمدى، ایرج اسکندرى، بابک اطمینانی، رضا افسری، رضا بهاروند، حمید پازوکی، همایون تک، محمد ابراهیم جعفری، هادى جمالى، مهدى حسینى، وحید حکیم، رضا خدادادى، مصطفی دشتی، روشنا رستمی، آزاده رزاق دوست، همایون سلیمی، مسعود عربشاهی، نیکزاد عربشاهی، محسن عزیزی، پری یوش گنجی، سیراک ملکونیان، علیرضا معصومی، احمد نصراللهی، بیتا وکیلی و هادی هزاوهای به روى دیوار رفته است.

پیوند نسل نو با گذشتگان

پرویز کلانتری نقاش و تصویرگر با سابقه در خصوص مجموعه ارائه شده در این نمایشگاه اظهار کرد: بیان و انتزاع نمایشگاهی است که در سطحی حرفه‌ای برگزار شده و به نظر می‌رسد شهرداری در زمینه فعالیت‌هایی که ارگان‌های دولتی باید در عرصه هنرهای تجسمی انجام بدهند از دیگران جلو‌تر است، اگرچه در مقایسه با فعالیت‌های بخش خصوصی شهرداری هم چندان توانا نبوده است. آنچه که برای من مهم است این است که در این نمایشگاه امکانی فراهم شده که نسل امروز ببینند که هنرمندانی مثل حسین کاظمی پیش از این چه تجربه‌هایی را در هنر انتزاعی شروع کرده بودند. در شرایطی که این پیوند با گذشته قطع شده، نمایشگاه "بیان و انتزاع" حداقل این لطف را دارد که این ارتباط را برقرار می‌کند و فرصتی فراهم می‌آورد که نسل‌های جوان‌تر الگوهای قدیمی‌تر آثار انتزاعی را ببینند یا لااقل نام این هنرمندان به گوش‌شان بخورد.

این هنرمند درباره ضرورت به نمایش درآمدن چنین مجموعه‌هایی گفت: من خیلی سفر کرده‌ام. مثلا در اسپانیا هروقت که می‌خواستم به موزه پرادو مادرید بروم یک مشکل خیلی جدی این بود که صفی بسیار طولانی از دانش آموزان مدارس برای بازدید از موزه تشکیل شده بود و برای ورود به آنجا باید زمانی طولانی در انتظار می‌ماندم. این مسئله را در موزه‌های دیگر کشور‌ها هم بسیار دیدم. به این ترتیب است که کودکان اسپانیایی همه پیکاسو و خوان میرو را می‌شناسند. این‌ها میراث فرهنگی آن کشور هستند که نقش خیلی مهمی در تاریخ هنر معاصر دارد. اما من در ایران هیچ وقت ندیده‌ام چنین اتفاقی بیفتد. هروقت ما در کشورمان دیدیم که بچه‌های مدرسه را به بازدید از آثار فرهنگی و هنری ببرند این یک اتفاق خیلی مهم در شناخت هنرمندان و گرایش‌های برجسته هنری کشور نبوده است.

تعادل عناصر بصری برای بیان زیبایی

محمد ابراهیم جعفری نقاش و مدرس دانشگاه نیز درباره مجموعه "بیان و انتزاع" گفت: گستره این عنوان برای به نمایش درآوردن یک مجموعه تا آن اندازه است که حتی اگر فضایی بسیار بزرگ‌تر از گالری پردیس ملت و مثلا موزه هنرهای معاصر را هم به آن اختصاص بدهیم در نگاه اول ممکن است کمی‌ها و کاستی‌هایی به چشم بیاید. به هر حال دشواری‌هایی که در خصوص جمع آوری چنین مجموعه‌هایی وجود دارد و میزان دسترسی به آثار هنرمندان هم خود مسئله‌ای است که گردآوردن همه آثار و هنرمندان یک گرایش خاص در نقاشی را عملا بسیار دشوار می‌سازد.

او در ادامه تاکید کرد: مهم این است که چنین حرکت‌هایی شروع شود و تداوم پیدا کند تا عموم مردم بتوانند با آثار تجسمی به ویژه در مجموعه‌های این چنینی آشنا شوند. اصولا در دیگر کشور‌ها هم نمایشگاه‌ها با همین اهداف برپا می‌شوند و این طور نیست که فقط هنرمندان یا دانشجویان هنر مخاطب آن‌ها باشند چرا که هنرهای تصویری از هنرهای مادر است و همه انسان‌ها می‌توانند مخاطب آن باشند.

جعفری با اشاره به وجوه مثبت برگزاری چنین نمایشگاهی بیان کرد: اگر به تاریخ هنر نگاه کنیم می‌بینیم که هنرمندانی آگاهانه یا به صورت ناخودآگاه متوجه شده‌اند که زیبایی طبیعت در شکل ظاهری آن نیست بلکه به رابطه بین عناصر طبیعت بر می‌گردد. موریس دنی می‌گوید "یک تابلو قبل از اینکه هر موضوعی باشد سطحی است که با عناصر تصویری به تعادل رسیده است". اگر ما با این دید به نقاشی نگاه کنیم از این لحاظ می‌توانیم به نقطه قوت این نمایشگاه که تلاش کرده تا مجموعه‌ای از آثار با رویکرد انتزاعی را یکجا جمع کند تاکید کنیم. نکته قابل تامل دیگر در این نمایشگاه آن است که تعدادی اثر از دوره‌های اولیه انتزاع‌گری در هنر ایران را هم به نمایش درآورده و نسل‌های مختلف نقاشان انتزاعی را در کنار هم معرفی می‌کند.

رویکرد به جریان عمده‌ای از هنر ایران

مهدی حسینی نقاش و مولف هنری نیز در خصوص مجموعه آثار ارائه شده در نمایشگاه "بیان و انتزاع" گفت: در مجموع می‌شود گفت آثاری که در این نمایشگاه ارائه شده در شکل مطلوبی گزینش شده اما مواردی هم هست که شخصا با آن‌ها زیاد موافق نبودم. در مواردی آثار با سبک و شیوه دیگر کار‌ها هماهنگ نیست یا اینکه بعضی از آثار این مجموعه دقیقا در تعریف انتزاعی قرار نمی‌گیرند و بیشتر فیگوراتیو اند و گرایش‌هایی دیگر را دنبال می‌کنند. در صورتی که دقت بیشتری صورت می‌گرفت و کار‌ها یکدست‌تر بود به نظر من شاهد نمایشگاه موفق‌تری می‌بودیم. در بعضی موارد هم می‌بینیم که تنها یک اثر از برخی هنرمندان مثل حسین کاظمی و سیراک ملکونیان به نمایش درآمده بود که با توجه به شایستگی و تاثیرگذاریشان در جریان هنر انتزاعی ایران بهتر بود آثار بیشتری از این هنرمندان در نمایشگاه گنجانده می‌شد.

حسینی در پایان سخنانش اظهار کرد: برگزاری نمایشگاه‌هایی که رویکرد خاصی را در ارائه آثار هنری دنبال می‌کنند در تمام دنیا امری مرسوم و جاافتاده است و موزه‌دار‌ها یا نمایشگاه‌گردان‌ها معمولا آثار طیفی از هنرمندان یا گرایش‌هایی خاص در هنرهای تجسمی را برای ارائه گزینش می‌کنند. برگزاری چنین نمایشگاه‌هایی جنبه‌های مثبت زیادی دارد و می‌تواند با پرداختن به رویکرد‌ها و جریان هنری عمده در هنر ایران همچون گرایش "فیگوراتیو" یا "کالیگرافی" ادامه پیدا کند.

گفتنی است؛ نمایشگاه "بیان و انتزاع " تا 16 اردیبهشت ماه ادامه دارد و علاقمندان همه روزه از ساعت 11 تا 21 می توانند از این نمایشگاه دیدن کنند.