دختری که زبان ربات ها را می فهمد

در بین تیم‌های حاضر در این مسابقات، تیم ربات پرنده دانشگاه آزاد اسلامی قزوین از معدود تیم‌هایی بود که تمام قسمت‌های ربات خود را توسط دانشجویان طراحی کرده بود و این در حالی است که بیشتر تیم‌ها از بردهای آماده برای ربات‌ها استفاده می‌کنند.

در همین راستا به سراغ زهراسادات مرتضوی، سرپرست بخش نرم افزار تیم ربات پرنده mrl دانشگاه آزاد اسلامی قزوین رفتیم تا با او درباره دنیای جذاب روبات ها گفتگو کنیم.

تبیان: چه شد که به سمت روباتیک کشیده شدید؟

**در مقطع کار‌شناسی من دررشته مهندسی کامپیو‌تر تحصیل کرده‌ام و در ترم های پایانی بود که به لطف یکی از اساتید دانشگاه، جذب دنیای ربات‌ها شدم. اینکه امروزه تلاش بر این است تا تفاوت بین یک ربات و یک انسان را کمرنگ کنند جذابیت رباتیک را برای من دوچندان کرد. در مقطع کار‌شناسی ارشد در رشته مکاترونیک ادامه تحصیل دادم که باعث شد دنیای تئوری ربات‌ها به یک دنیای تجربی تبدیل شود. در سال 2011 جذب مرکز تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی قزوین شدم و فعالیت در این مرکز علاقه من به رشته تحصیلیم و دنیای ربات‌ها را بسیار افزایش داد.

تبیان: یک تیم رباتیک مثل تیم شما از چه افرادی و با چه تخصص‌هایی تشکیل شده است؟

**تیم‌های رباتیک ما از دانشجویان مکانیک گرایش رباتیک و الکترونیک گرایش کنترل و کامپیو‌تر گرایش سخت افزار و نرم افزار در مقاطع تحصیلی کار‌شناسی و کار‌شناسی ارشد تشکیل شده است.

تبیان: شما و تیمتان تا به حال چه موفقیت‌هایی کسب کرده‌اید؟

** در سال 2011 و 2012 مقام اول را در مسابقات بین المللیIran Open دانشگاه آزاد اسلامی و در سال 2013 مقام سوم را دراین مسابقات کسب کردیم. در مسابقات رباتیک بین المللی دانشگاه امیرکبیر در سال 2013 با همکاری ربات امدادگر دانشگاه آزاد قزوین در لیگ ربات‌های امدادگر هوایی و زمینی مقام اول را کسب کردیم و امسال هم در مسابقات بین المللی رباتیک دانشگاه آزاد اسلامی مقام دوم را بدست آوردیم.

تبیان: ربات شما چه نوع رباتی است و اسم و رسمش چیست؟

** ربات پرنده ما که به آن ربات عمود پرواز چهار ملخ((quadrotor گفته می‌شود در واقع پایه و اساس طراحی بالگرد‌های بدون سرنشین است.

این رباتهای پرنده به دلیل پایداری و قدرت مانور بسیار بالا درهنگام پروازدرمحیط‌های بسته و کوچک دارای قابلیت حمل دوربین، ارسال تصاویر فیلمبرداری به صورت بی‌سیم، ناچیز بودن هزینه ساخت نسبت به کارایی، هزینه بسیار پایین پرواز و امکان پروازهای سریع بدون نیاز به آمادگی پیشین هستند که باعث شده تا گزینه مناسبی برای پروازهای کوتاه مدت برای شناسایی، فیلم برداری با کیفیت بالا، جستجو ونجات باشند.

تبیان: با این حساب ربات شما در زندگی روزمره یا صنعت هم کاربرد دارد و صرفا مخصوص مسابقات نیست.

** بله دقیقا! این ربات برخلاف ربات‌های فوتبالیست و انسان نما‌ها که تنها جنبه مسابقاتی دارند در دستهء ربات‌های صنعتی قرار می‌گیرد. رباتهای پرنده برای کاربردهای چند منظوره مانند شناسایی، مشاهده فجایعی مانند آتش سوزی، زمین لرزه سیل و... ساخته شده و به علت پایداری بسیار بالای آن در تصویر برداری‌های حرفه‌ای کاربرد ویژه‌ای دارد. یکی دیگر از کاربردهای این ربات مطالعه زندگی حیوانات (مانند نهنگ‌ها وپرندگان) و بررسی خرابی‌های دور از دسترس مانند تشخیص زنگ زدگی دکل‌های برق و یا بررسی اولیه هرگونه خرابی در نقاط غیرقابل دسترس مانند برج‌های پالایشگاه و نیروگاه‌ها.

تبیان:  شرکت‌های داخلی و کلا سازمان‌های مرتبط با فعالیت شما چقدر به استفاده از این گونه ربات‌ها روی خوش نشان می‌دهند؟

** در یک سال اخیر تلاش دانشگاه آزاد اسلامی قزوین در جهت هر چه صنعتی کردن این ربات‌ها بوده که در خصوص ربات پرنده منجر به عقد قرار داد‌هایی در زمینه نقشه برداری و فیلم برداری عراضی شده است ولی هنوز درخواست برای پروژه‌های سنگین و همکاری‌های طولانی مدت از سوی سازمان‌ها دریافت نشده است.

تبیان:  درباره مسابقه اخیری که در آن شرکت کردید و مراحل و قسمت‌های مختلف آن توضیح بدید؟

** امسال از 20 تا 23 فروردین سال 93 مسابقات بین الملل روبوکاپ آزاد ایران در محل نمایشگاه بین المللی تهران برگزار شد که تیم ما توانست در لیگ ربات‌های پرنده مقام دوم و در لیگ همکاری با ربات امدادگر مقام نخست را کسب کند. ربات باید از یک پنجره بر روی دیوار عبور کرده و خط مستطیل شکل دور زمین را به مدت سه دور دنبال کند و سپس تصاویر و حروف نصب شده بر روی زمین و دیوار را شناسایی کند و از داخل چند تونل تعبیه شده در زمین مسابقه عبور کند. در پایان ربات باید قادر باشد تا نقشه‌ای از محیط زمین مسابقه تهیه کند که محل نصب شکل‌ها و علایم و حروف مشخص شده باشد. این مسابقات در لیگ ربات پرنده در سه سطح کنترل ربات با دید مستقیم و کنترل ربات با دید غیر مستقیم و کاملا اتوماتیک برگزار شد.

تبیان: اگر بخواهید مقایسه‌ای میان تیم‌های ایرانی و بین المللی شرکت کننده در مسابقات داشته باشید به چه نکاتی اشاره می‌کنید؟

** تیم‌های ایرانی از دانشجویان نیمه متخصص تشکیل شده‌اند که هنوز در حال آموزش و کسب تخصص هستند ولی با این حال بسیار قوی‌تر از بسیاری از تیم‌های بین المللی عمل می‌کنند. در کشورهای دیگر دانشگاه و صنعت رابطه بسیار نزدیکی با هم دارند و با هم همکاری می‌کنند اما متاسفانه این بستر برای دانشجویان ما فراهم نیست و دانشجویان تنها بر حسب علاقه شخصی در تیم فعالیت می‌کنند.

تبیان: برنامه آینده شما و تیمتان برای مسابقات و نمایشگاه‌های آتی چیست؟

** با توجه به سابقه موفقیت پیشین تیم در مسابقات داخلی، امید است تا در مسابقات داخلی ربوکاپ آزاد ایران 2014 و مسابقات بین المللی ربوکاپ جهانی 2014 که در کشور برزیل برگزار می‌شود و همچنین در مسابقات IMAV2014 در کشور فرانسه به نحو چشمگیری شرکت کرده و باعث کسب افتخار برای کشورمان، ایران شود. از اهداف کلی تیم نیز می‌توان تجاری سازی و ورود به بخش صنعتی را نام برد.

تبیان:  تیم شما با چه مشکلاتی مواجه است؟

** دانشجویانی که در تیم با ما همکاری می‌کنند به صورت موقت هستند و جایگزین کردن آن‌ها با نیروی متخصص دیگر بسیار مشکل است. به دلیل اینکه دانشجویان بابت فعالیت در تیم به صورت رسمی حقوقی دریافت نمی‌کنند بعد از کسب تخصص و تجربه، بعد از اتمام تحصیل جذب نیروی کار شده و تیم را ترک می‌کنند. معمولا مشکلات درسی دانشجویان فعالیت مفید آن‌ها در تیم را کاهش می‌دهد.

تبیان: از امکاناتی که مسئولین در اختیارتان قرار می‌دهند راضی هستید؟ مثلا از جایزه مسابقات راضی هستید؟

** امکانات بسیار خوب است و به لطف ریاست محترم دانشگاه دکتر موسی خانی مشکلی از نظر بودجه تحقیقاتی نداریم. جایزه مسابقات بیشتر معنوی است و جنبه مادی آن بسیار ضعیف است.

تبیان:  و در آخر

** ضمن قدردانی از دکتر فخاریان که به عنوان سرپرست و مهندس چگینی که کمک‌های شایانی به تیم ربات پرنده دانشگاه آزاد اسلامی قزوین داشته و دارند، از دکتر موسی‌خانی و دکتر قلی‌پور به خاطر حمایت‌ها و کمک‌های خود و اینکه نقش بسیار مهمی در موفقیت‌ها و دست‌آوردهای ما داشتند و از تمامی اعضای تیم بخصوص در بخش کنترل ویژن از مهندس محمدرضا هاشمیان و همچنین مهندس محمدرضا مهران‌پور تشکر می‌کنم.