شیعه کیست؟
امام صادق علیه السلام فرمودند: شیعیان سه قسمند: عده اى از نام آن استفاده مى كنند، عده اى با خوبی هاى ما خود را زیبا جلوه مى دهند، و عده اى دیگر از ما و با ما هستند با امنیت ما درمان و با خوف ما هراسان مى باشند و آنچه گفته شده، از بین نمى برند و ضایع نمى كنند.
شیعه در لغت
شیعه از ماده شیع است به معناى منتشر شدن، تقویت نمودن، در نتیجه شیعه به كسى كه به وسیله آن انسان تقویت مى شود گفته مى شود، از این رو به انسان شجاع گفته مى شود «مُشَیِّعٌ» و هم چنین شیعه به معناى پیرو آمده است.
شیعه در اصطلاح
براى اولین بار شیعه به پیروان على(علیه السلام) (اولین پیشوا از پیشوایان اهل بیت(علیهم السلام)) گفته شد. لذا سلمان و ابوذر و مقداد و عمّار با این اسم مشهور شدند، ولى در این زمان به كسانى گفته مى شود كه جانشینى پیغمبر اكرم را حق اختصاصى خانواده رسالت مى دانند و در معارف اسلام، پیرو مكتب اهل بیت مى باشند. هر چند به زیدیه و اسماعیلیّه شیعه گفته مى شود، ولى شیعه مطلق، همان شیعه اثنى عشرى و دوازده امامى است. چنان كه سلطان الواعظین از قاموس اللغه چنین نقل نموده است: «و قد غلب هذا الامم على مَن یتولى علیّاً و اهلبیته...»
اسم شیعه غالباً به دوستداران على(علیه السلام)و اهل بیت(علیهم السلام) گفته مى شود تا آنجا كه كم كم اسم خاص آنها شده است.
فضائل شیعه
در روایات به فضائل عدیده اى براى شیعیان بر مى خوریم كه فقط به عناوین آنها اشاره مى شود: بهشت جایگاه شیعیان، شیعیان رستگاران روز قیامت، شیعه از طینت ائمه آفریده شده، و داراى عقل بالایى مى باشند، شیعیان اصحاب یمین و طعن بر آنها طعن بر خداوند است.
اوصاف شیعه از دو راه 1_ راه قرآن 2ـ از راه روایات.
الف) از طریق قرآن:
با توجه به اینكه تفكر خالص شیعى كه از طریق اهل بیت(علیهم السلام) نشر یافته بیانگر اسلام ناب و صراط مستقیم مى باشد. به دو صورت بیان مى شود:
1- به صورت كلى; تمام اوصاف نیكویى كه در قرآن براى مۆمنین ذكر شده است مى تواند اوصاف شیعه با ایمان هم باشد و بر شیعیان واقعى منطبق شود، مانند خاشع بودن در نماز، روی گردانى از لغویّات، اهل زكات بودن، امانت دارى، به یاد خدا بودن، ایمان به خدا و رسالت و قیامت داشتن. و هم چنین اوصافى كه براى متقین در قرآن آمده مى تواند بر شیعیان واقعى منطبق باشد.
2- به صورت خاص، آیات عدیده اى درباره شیعیان و اوصاف آن در قرآن آمده است كه به عنوان نمونه به یك آیه كه مورد اتفاق سنى و شیعه مى باشد اشاره مى شود. قرآن مى فرماید: (انّ الذین آمَنُوا و عملوُا الصالحات اولئك هُمْ خیر البریّه...) (بیّنه: 7 ـ 8) «كسانى كه ایمان آوردند، و اعمال صالح انجام دادند بهترین مخلوقات (خدا) هستند، پاداش آنها نزد پروردگارشان باغ هاى بهشت جاویدان است كه نهرها از زیر درختانش جارى است، همیشه در آن مى مانند. هم خدا از آنها خشنود است و هم آنها از خدا خشنودند، و این (مقام والا) براى كسى است كه از پروردگارش بترسد.»
از آیه مباركه فوق چهار صفت برجسته براى شیعه استفاده مى شود:
1- ایمان (به خدا) داشتن، 2- انجام عمل صالح، 3- مورد رضایت و خشنودى خدا بودن، و هم چنین از خدا خشنود بودن، 4- خشیت و خوف خدا را در دل داشتن.
اما اینكه آیه مربوط به شیعیان مى باشد، دلیلش این است كه در روایات فراوانى كه از طرق اهل سنت و منابع معروف شیعه نقل شده است آیه فوق به على(علیه السلام) و شیعیانش تفسیر شده است. حاكم حسكانى از دانشمندان معروف اهل سنت در قرن پنجم هجرى، این روایات را در كتاب معروفش شواهد التنزیل با اسناد مختلف نقل مى كند و تعداد آن بیش از بیست روایت است. در نتیجه تمام آیاتى كه در قرآن به صورت «الذین آمنوا و عملوا الصالحات و...» آمده مى توانند بیانگر اوصاف شیعیان واقعى باشند.
ب) از طریق روایات:
در روایات هم اوصاف شیعه به دو صورت بیان شده است:
1- به صورت كلى: تحت عنوان مۆمن و مۆمنون: كه به این اوصاف بر مى خوریم، صبر و پایدارى، راستى، راز دارى، یقین و مردم دارى، قناعت و سپاسگذارى، مردم از دست آنها در آسایش، و در موقع عصبانیت سخن باطل نمى گویند، داراى توكل و تسلیم و رضا بر قضاى الهى مى باشند.
2- به صورت خاص: اوصافى به عنوان شیعه یا شیعیان نسبت داده شده است كه به بعضى از آنها اشاره مى شود:
الف) از نظر اعتقادى: داراى محبت اهل بیت(علیهم السلام) و بغض و دشمنى با دشمنان آنها.
ب) از نظر رفتارى: مطیع امر خداوند، محزون در مصائب اهل بیت(علیهم السلام) و شاد در شادى آنها، ترس و امیدشان فقط به خداوند مى باشد. و هم چنین تسلیم دستورات اهل بیت، عمل كننده به سخنان آنها، مخالفت با دشمنان آنها و داراى تقوا مى باشند.]
ج) از نظر عبادى: برپا دارنده نماز، پرداخت كننده زكاه، انجام دهنده حج خانه خدا و روزه داران ماه خدا مى باشند. و حافظ اوقات نماز مى باشند.
خلاصه سخن اینکه
شیعه واقعى كسى است كه از تمام جهات داراى جامعیت باشد، از نظر رفتار و اخلاق، اعتقاد و عبادت و...
فرآوری: آمنه اسفندیاری
بخش اعتقادات شیعه تبیان
منابع: سایت اندیشه قم
مطالب مرتبط:
