تشخیص و درمان حاملگی خارج از رحم
بارداری خارج از رحمی زمانی ایجاد می شود که سلول تخم تشکیل شده (پس از لقاح تخمک زن با اسپرم مرد) به جای رحم در لوله های فالوپ (لوله رحمی)، تخمدان و گردن رحم و یا دیگر اندام های واقع در ناحیه شکمی لانه گزینی کند.
بارداری خارج از رحمی عوارض خطرناکی را برای فرد در پی دارد و به نوعی تهدید کننده زندگی او محسوب می شود.
با بررسی گام های زیر می توان نسبت به تشخیص بارداری خارج از رحمی اقدام کرد.
عوامل افزایش دهنده بارداری خارج از رحمی
- عمل جراحی لوله های رحمی قبل از بارداری
- سابقه بارداری خارج از رحمی در قبل
- سابقه عفونت دستگاه تناسلی
- ناباروری
- مصرف دخانیات
- درد و خونریزی واژینال
تذکر: اگر قصد باردار شدن دارید و عوامل خطر ذکر شده در بالا را داشتید، حتما قبل از بارداری به پزشک زنان و زایمان مراجعه کنید.
راه های تشخیص
1- معاینات بالینی: اگر در معاینات بالینی فردی علایم زیر مشاهده شود، به طور قابل توجهی احتمال حاملگی خارج رحمی فرد وجود دارد. علایمی مانند: رحم کمی بزرگ شده، خونریزی از واژن، درد لگن هنگام دستکاری دهانه رحم.
درد قابل توجه هنگام لمس کردن ناحیه شکم می تواند پاره شدن یکی از عضوها در اثر بارداری خارج رحمی را نشان دهد. به خصوص اگر بیمار با افت فشار خون مراجعه کند، نشانه خونریزی داخلی در فرد است.
2- آزمایش خون: پزشک برای شما آزمایش خون تجویز می کند تا سطح هورمون های حاملگی شما را بررسی کند، مثل هورمون گنادوتروپین جفتی یا hcg که توسط جفت ترشح می شود و در خون مادر هم وجود دارد. معمولا سطح این هورمون در افرادی که بارداری خارج از رحمی دارند و یا سقط جنین داشته اند، پایین تر از سطح طبیعی است.
3- سونوگرافی ترانس واژینال: این نوع سونوگرافی راه تشخیصی بسیار مناسبی برای بارداری خارج از رحمی محسوب می شود. در سونوگرافی ترانس واژینال از امواج با فرکانس بالا برای ایجاد تصویری از دستگاه تناسلی و بررسی مکان جنین استفاده می کنند. وسیله ای به نام پروب را وارد واژن فرد می کنند و اطراف رحم مادر و خود رحم را بررسی می کنند. در این حالت معمولا محل بارداری خارج از رحمی مشخص می شود و در صورت وجود بارداری خارج از رحمی، سریعا اقدامات لازم صورت می گیرد.
4- لاپاروسکوپی: اگر توسط آزمایش های ذکر شده در بالا، باز هم وجود بارداری خارج از رحمی تایید نشده باشد، به تشخیص و صلاحدید پزشک، لاپاروسکوپی انجام می گیرد.
در این روش فرد کاملا بیهوش می شود. سپس برشی کوچک در نزدیک ناف فرد ایجاد می کنند و لاپاروسکوپ (لوله ای کوچک) را وارد آن می کنند. از طریق دوربینی که به سر لاپاراسکوپی متصل می باشد، وجود بارداری خارج از رحمی بررسی می شود.
تذکر: اگر این مشکل زود تشخیص داده شود و هیچ گونه علامتی از خونریزی در لوله فالوپ وجود نداشته باشد، می توان با صلاح دید پزشک از داروی متوتروکسات استفاده کرد. اگر سطح هورمون hcg فرد پس از یک هفته افت پیدا نکند، می تواند با صلاحدید پزشک دوز دیگری از داروی متوترکسات را در یافت کند.
تذکر: اگر پس از جراحی هنوز سطح هورمون hcg بالا باشد، نیاز به استفاده از دوز دارو می باشد، زیرا منجر به توقف رشد سلول های جنینی که به طور کامل در طی عمل جراحی برداشته نشده اند می شود.
نکته
استفاده از داروی متوتروکسات با صلاحدید پزشک، موفق ترین راه درمان در طول شش هفته اول بارداری محسوب می شود.
اگر بارداری خارج از رحمی، علائم سقط جنین را نشان دهد، نیازی به انجام پروسه درمانی نمی باشد. اگرچه بررسی و کنترل هورمون hcg لازم می باشد و باید مطمئن بود که این هورمون رو به پایین آمدن می باشد.
اگر وجود حاملگی در لوله های فالوپ فرد تشخیص داده شود، سریعا باید فرد در بخش اورژانس بستری شود و تحت جراحی قرار گیرد و جنین ایجاد شده سریعا خارج شود تا منجر به پاره شدن لوله های فالوپ در فرد نشود. حتی در برخی موارد مشاهده می شود که به علت آسیب تخمدان و لوله های فالوپ، جراح چاره ای جز برداشتن آنها ندارد.
استفاده از دارو زمانی مناسب است که هیچ گونه آسیبی به لوله های رحمی و تخمدان ها وارد نشود و بارداری خارج رحمی در روزهای اول خود قرار داشته باشد.
باردار شدن مجدد پس از بارداری خارج رحمی چگونه می باشد؟
خوشبختانه اکثر زنانی که سابقه باراری خارج رحمی داشته اند توانسته اند در آینده بارداری موفقی را تجربه کنند، حتی آن دسته از بارداری خارج رحمی که منجر به جراحی و برداشتن یکی از لوله ها و یا تخمدان های فرد شده است.
فرد معمولا با وجود سلامتی یکی از لوله های فالوپ می تواند به فرزند دار شدن امیدوار باشد. تنها چیزی که مهم و ضروری به نظر می رسد این است که این عده از افراد باید قبل از اقدام برای بارداری مجدد، با پزشک خود مشورت کنند.
معمولا پزشکان محدوده زمانی سه تا شش ماه را برای تلاش مجدد برای فرزندآوری پس از بارداری خارج رحمی را پیشنهاد می کنند.
تذکر: خانم ها باید در نظر داشته باشند که پس از پشت سر گداشتن حاملگی خارج رحمی به فکر ترمیم نیروی از دست رفته خود باشند و تنها به این فکر کنند که حتما در آینده و با رعایت کامل موارد بهداشتی و تحت نظر پزشک زنان، باردای موفقی را تجربه خواهند کرد.
پس باید به جای سرزنش کردن خود پس از این اتفاق، با مشاور خوب و در حضور همسر خود مشورت کنید و یا از افرادی که تجربه این گونه بارداری را داشته اند و هم اکنون صاحب فرزند هستند بخواهید تا شما را در این امر کمک کنند.
زهره لطیفی
بخش سلامت تبیان
مطالب مرتبط:
عفونت رحم، خطر ناباروری را به همراه دارد
چرا بعضی زنان از آی‌یودی می‌ترسند؟
