نقش گرانی در اخلاق و رفتار مردم
با وجود اینكه هنوز چند روزی به تحویل سال جدید زمان باقی است، اما با عبور از خیابان ها و میادین اصلی شهر متوجه شلوغی مغازه ها و شور و اشتیاق مردم برای خرید های نوروزی هستیم، مغازه ها مملو از جمعیت است و همه در صدد تهیه مایحتاج خود برای برگزاری یك عید با شكوه هستند .
اما این شلوغی ها و علاقه شدید نباید سبب شود كه از دو نكته مهم غافل شویم، یكی خانواده های بی بضاعتی كه فقط با حسرت به شلوغی خیابان ها نگاه می كنند و توان خرید چیزی را ندارند و گاهی برای اینكه خود را مثل بقیه مردم نشان بدهند از فروشنده ها فقط قیمت ها را می پرسند، اما از خرید شب عید خبری نیست، اصلا نوروز و یا غیر نوروز برای آنها فرقی نمی كند ، در فكر این هستند كه امسال چه بهانه های برای فرزندان خود جور كنند تا آنها را از خریدكفش و لباس و .... منصرف كنند.
و مساله مهمتری كه در درجه اول مسئولین و در مرحله دوم مردم نباید از آن غافل باشند، گرانی اجناس و مایحتاج مردم است كه با شلوغی و علاقه شدید مردم به خرید توسط برخی از سود جوان و دلالان و فروشنده ها دو چندان شده است، چرا كه هیچ نهادی بر قیمت ها نظارت كافی ندارد و در نتیجه عرصه برای سوء استفاده برخی از افراد كاملا مهیا است.
آنچه در این مقاله به آن پرداخته می شود، توجه به مساله گرانی در بازار مخصوصا در روزهای پایانی سال است كه نكاتی را باتوجه به توصیه هایی كه از جانب ائمه اطهار بیان شده است هم به مسئولین و هم به كسانی كه مشغول داد و ستد هستند بیان می كنیم:
دو توصیه مهم به مسئولین:
1)نقش گرانی در اخلاق و رفتار مردم
یكی از وظایف اصلی مسئولین در جامعه اسلامی توجه به بعد اخلاق و فرهنگ مردم در جامعه است كه با ارائه برنامه های متنوع از طریق رسانه های مختلف باید در صدد افزایش كیفیت و سطح فرهنگ و اصول اخلاقی جامعه اسلامی باشد ،اما در این میان رشد چند برابری اجناس و مایحتاج مردم مخصوصا در روزهای پایانی سال یكی از عواملی است كه حكومت اسلامی باید به عنوان داعیه دار فرهنگ و اصول اخلاقی با آن به شدت مبارزه و آن را ریشه كن كند چرا كه طبق فرمایش امام صادق علیه السلام یكی از مهمترین تاثیرات گرانی بر اخلاق و رفتار مردم است:
(غَلَاءُ السِّعْرِ یُسِی ءُ الْخُلُقَ وَ یُذْهِبُ الْأَمَانَةَ وَ یُضْجِرُ الْمَرْءَ الْمُسْلِمَ : به این معنا که «گرانی قیمت ها اخلاق و رفتار مردم را بد می کند. امانت داری را از بین می برد و مردم مسلمان را در فشار و سختی به ستوه می آورد)( فروع کافی ، جلد 5 ، ح 164)
2)لزوم واردات كالای اساسی به بازار
مسلما یكی از راه های كاهش قیمت ها و در نتیجه راحتی و آسایش مردم در خرید های نوروزی واردات كالاهای اساسی به كشور است كه در برهه های مختلف زمانی این مساله به اثبات رسیده است كه واردات كالای اساسی می تواند تاثیرات بسزایی در كاهش قیمت ها داشته باشد و در مقابل جلوگیری از عرضه كالا ،قیمت ها را چند برابر می كند ،به همین جهت است كه پیامبر اكرم صلی الله علیه و اله واردات كالای اساسی توسط مسئولین را مانند جهاد و نبرد در راه خداوند متعال معرفی می كند و می فرماید:
(الجالبُ اِلى سُوقِنا كَالمجاهِدِ فى سَبیلِ اللّه ِ وَالمُحتَكِرُ فى سُوقِنا كَالْمُلحِدِ فِى كِتابِ اللّه ِ: یعنى آنكه به بازار ما چیزى وارد كند مانند آن كسى است كه در راه خدا جهاد مى كند و آن كه در بازار ما احتكار كند مانند كسى است كه در كتاب خدا كافر به شمار رفته است.)
چند توصیه به فروشندگان
1)حتی آرزوی گرانی نیز گناه است
چنانچه پیامبر اكرم صلی الله علیه و آله می فرمایند حتی آرزوی گرانی برای جامعه اسلامی نیز گناهی نابخشودنی است و شخصی كه این آرزو را داشته باشد اعمال و عبادات چهل ساله خود را كاملا تباه و نباد كرده است:
(مَنْ تَمَنّى عَلى اُمَّتِى الْغَلاءَ لَیْلَةً وَاحِدَةً اَحْبَطَ اللّه ُ عَمَلَهُ اَرْبَعینَ سَنَةً: رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: هركس یك شب در آرزوى گرانى براى امت من باشد خداوند اعمال چهل ساله او را تباه خواهد كرد.) ( نهج الفصاحة ص،755)
2)گناه احتكار اجناس برای گران تر شدن
(قالَ رَسُولُ اللّه ِ صلی الله علیه و آله: اَیُّما رَجُلٍ اشْتَرى طَعاما فَكَبَسَهُ اَرْبَعِینَ صَباحا، یُریُد بِهِ غَلاءَ الْمُسْلِمِینَ ثُمَّ باعَهُ فَتَصَدَّقَ بِثَمَنِهِ، لَمْ یَكُنْ كَفّارَةً لِما صَنَعَ: پیامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمود: هركس مواد خواركى بخرد وچهل روز براى ایجاد گرانى نگهدارد، سپس بفروشد وقیمت آن را در راه خدا صدقه بدهد، كفّاره احتكارش حساب نمى شود.)(بحار،ج98،ص103)
3)نصیحت امیر مومنان به بازاریان
داد و ستد یكی از شغل های مهمی است كه به علت خطرات فراوانی كه میتواند هم برای فرد و هم برای جامعه داشته باشد توصیه های متعددی نسبت به ان از طرف امامان معصوم بیان شده است كه از جمله آنها نصیحت و اندرز امام علی علیه السلام به بازاریان است كه هر چند روز یك بار به بازار مسلمین می آمدند و بازاریان را با این سخنان نصیحت می كردند:
(کان علی(علیه السلام) یأتی السوق فیقول یا اهل السوق اتقوا اللّه و ایاکم و الحلف فانه ینفق السلعة و یمحق البرکة فان التاجر فاجر الا من اخذ الحق و اعطاه السلام علیکم(14) امیرمۆمنان علی(علیه السلام) به بازار می آمد و می فرمود بازاریان تقوا پیشه کنید از قسم بپرهیزید که کالا را از بین برده و برکت را محو می کند همانا تاجری که حق مدار نبوده جز حق نگیرد،، جز حق ندهد، فاجر و گناهکار است.)( الغارات، ج 1، ص 110)
امین ادریسی
بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان
مطالب مرتبط:
جایگاه نوروز در فرهنگ اهل بیت (علیهم السلام)
