همراه با طراح بازوی رباتیک ایرانی

محققان یکی از شرکت های دانش بنیان، بازویی رباتیک طراحی کرده اند که با توجه به اهمیت کاربرد آن در حوزه صنعت، می تواند گام بزرگی در خودکفایی باشد.

با مهندس علیرضا هاشم پور، مجری این طرح تحقیقاتی گفت وگویی انجام داده ایم تا با قابلیت ها و کاربردهای این بازوی رباتیک بیشتر آشنا شویم.

وقتی از بازوی رباتیک صحبت می کنید، منظور دقیقاً چیست؟

بازوی رباتیک دستگاه یا وسیله ای است که از یک سری محورها و مفصل ها تشکیل شده و از عملکردی شبیه بازوی انسانی برخوردار است. همان طور که نیروی انسانی می تواند در کارخانه از نیروی بازو برای انجام کارهای مختلف استفاده کند، این بازوی رباتیک هم می تواند مانند بازوی انسان در کارخانه کار انجام دهد. البته بازوی رباتیک ابعاد بزرگ تری دارد و با دقت بالاتری کار را انجام می دهد.

بازوی رباتیک طراحی شده، انجام چه کارهایی در صنعت را می تواند به عهده گیرد؟

ربات ها می توانند در صنعت، کاربردهای متنوعی داشته باشند. بازوی انسان را در نظر بگیرید. بر اساس این که بازوی انسان چه ابزاری در دست داشته باشد می تواند برای انجام کارهای مختلف از این ابزارها استفاده کند. ربات نیز همین قابلیت را دارد. اگر ابزار برش به دست بازوی رباتیک دهند می تواند کار برش را براحتی انجام دهد. اگر ابزار جوش در دست داشته باشد کار جوش را بدرستی انجام می دهد. به این ترتیب این بازوی رباتیک می تواند انجام کارهای مختلف از برش، جوشکاری و تزریق تا پاشیدن رنگ و مواد عایق را بدرستی انجام دهد. به طور کلی می توان کاربرد این بازوی رباتیک را در حوزه های جوشکاری، جا به جایی قطعات، پاشیدن، تزریق، برشکاری و پلیسه گیری خلاصه کرد.

آیا ما در کشور، سابقه استفاده از بازوی رباتیک در صنایع مختلف را داریم؟

بله. اکنون به طور گسترده در شرکت های بزرگ خودروسازی و کارخانه های تولیدکننده قطعات خودرو، صنایع بلور و کریستال و به طور کلی در فرآیندهایی که به دقت بالایی نیاز دارد و به عبارتی هر جا که فرآیند تولید سریالی و با تعداد بالا مورد نظر باشد از بازوهای رباتیک در فرآیند تولید استفاده می شود. برای مثال اگر بخواهیم از یک قطعه در روز به تعداد زیادی تولید کنیم، این ربات ها می توانند در فرآیند تولید نقش موثری ایفا کنند.

آیا پیش از این نمونه داخلی بازوهای رباتیک در کشور ساخته نشده بود؟

دانشگاه ها پیش از این در مقیاس کوچک یعنی در مقیاس پژوهشی و آزمایشگاهی کارهایی را در این زمینه انجام داده بودند. اما ربات یا بهتر بگویم بازوی رباتیکی که طراحی کرده ایم برای نخستین بار در مقیاس صنعتی تولید شده و هدف این است که صد درصد کاربردی باشد و در خط تولید مستقر شود. از این رو می توان گفت نخستین بازوی رباتیک محسوب می شود که با این هدف و برای این کار طراحی شده است.

آیا بازوی رباتیک طراحی شده می تواند خودش همه کارها را انجام دهد یا باید از قبل برای آن برنامه ریزی شده باشد؟

از این نظر که تصور شود این ربات بتواند خودش در لحظه تصمیم گیری کند نمی توان گفت این ربات هوشمند است، اما یک مهندس برنامه نویس که کار نرم افزاری آن را انجام می دهد، در یک کاربری خاص مانند جوشکاری برای این ربات برنامه نویسی کرده و در این برنامه همه موارد را پیش بینی می کند که اگر ربات با اتفاق غیرمنتظره ای مواجه شود چه کاری باید انجام دهد. یعنی ربات های صنعتی از خودشان هوشی ندارند بلکه برنامه نویس بر اساس کاربردی که دارند برای آنها هوشی را در حافظه شان تعریف می کند که این ربات ها با استفاده از این اطلاعات مسئولیت شان را انجام می دهند.

می توان گفت هوشمند هستند، اما قادر به تصمیم گیری لحظه ای نیستند. بسیاری از ربات ها مانند ربات های امدادگر به حسگرهایی مجهز شده اند که می توانند در لحظه تصمیم گیری کنند اما با توجه به این که مشخص است ربات های صنعتی چه کاری می خواهند انجام دهند و در چه حوزه ای کاربری داشته باشند، برنامه نویس می تواند فرآیند کار را برای این ربات یک بار به طور دقیق تعریف کند. گاهی ممکن است این تعریف برنامه چند روز هم طول بکشد، اما تا آخرین روزی که این ربات در خط تولید کار می کند با همان دقتی که از روز اول شروع کرده به کار خود ادامه می دهد و این ویژگی منحصر به فرد آنهاست.

اگر ربات در مسیر این فرآیند با مانعی برخورد کند، خودش می تواند از مسیر دیگری کار را دنبال کند یا این که باید کارشناس یا متخصص این مشکل را برطرف کند؟

ربات هایی که ما طراحی کرده ایم از آن دسته ربات هایی نیستند که مانند یک وسیله نقلیه قادر به حرکت باشند. بلکه در سطح کارخانه در محل مشخصی نصب و مستقر می شوند. اگر این بازوی رباتیک در حین کار با نقصی مواجه شود متوقف می شود و کارشناس بلافاصله علت توقف را بررسی می کند. پس از برطرف شدن نقص موجود، این ربات دوباره تنظیم می شود تا از اول شروع به کار کند. به این ترتیب احتمال خطا در کار به مراتب کمتر است. فضای کار صنعتی این طور است. از ربات ها در صنعت بیشتر به این شکل استفاده می شود. درواقع ربات ها را در صنعت رها نمی کنند؛ زیرا آنقدر هوشمند نیستند. در صنعت ربات ها را یک بار به طور دقیق تنظیم می کنند و از آنها می خواهند همیشه دقیق کار کنند.

پیش بینی می کنید مشتری اصلی این بازوی رباتیک طراحی شده، کدام دسته از صنایع باشد؟

در صنایع مختلف از خودروسازی تا قطعه سازی های وابسته، صنایع لوازم خانگی، تولید انواع بلور و کریستال و به طور کلی هر صنعتی که با مواد مذاب سرو کار دارد می توان از این بازوهای رباتیک استفاده کرد. در صنایعی که به بسته بندی کالا نیاز دارد و باید در یک جعبه تعدادی قطعه قرار داد، ربات ها به عنوان جابه جاکننده قطعات نقش ایفا می کنند. در هر صنعتی که به تزریق و چسب کاری، برش یا پلیسه گیر نیاز داشته باشد و حتی در صنایع داروسازی نیز پیش بینی می کنیم ابن ربات بتواند کارکرد موثری داشته باشد.

منبع: جام جم