تبیان، دستیار زندگی
بسیاری از بازیگران سینمای جهان را فقط با یك فیلم و یك نقش به یادماندنی به خاطر می آوریم كه بواسطه هماهنگی خیره كننده با نقش به شهرتی عظیم دست یافته اند كه داریوش ارجمند با «ناخدا خورشید» در این فهرست جای می گیرد.
بازدید :
زمان تقریبی مطالعه :

ارجمند؛ بازیگری در خطر تكرار نقش


 بسیاری از بازیگران سینمای جهان را فقط با یك فیلم و یك نقش به یادماندنی به خاطر می آوریم كه بواسطه هماهنگی خیره كننده با نقش به شهرتی عظیم دست یافته اند كه داریوش ارجمند با «ناخدا خورشید» در این فهرست جای می گیرد.

داریوش ارجمند

این بازیگر خراسانی پنجم مرداد سال 1323 در تهران به دنیا آمد و در دانشگاه مشهد در رشته جامعه شناسی فارغ التحصیل شد و دوره فوق لیسانس خود را در رشته سینما و تئاتر از دانشگاهی در پاریس گذراند.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی، ارجمند نیز به مانند بسیاری از همنسلان خود وارد سینمای نوپای ایران شده و خون تازه ای به رگ های خشكیده آن تزریق كرده و در رشد و بالندگی سینما نقش مهمی را ایفا كرد.

این بازیگر توانا خیلی دیر وارد عرصه سینما شد اما نقشی یگانه را در تاریخ این سینما ایفا كرد كه هیچگاه فراموش نخواهد شد.

«ناخدا خورشید» نخستین فیلم سینمایی كارنامه پربار حرفه ای اوست كه همچنان لقب بهترین فیلم اقتباسی را یدك می كشد بی آنكه به مولفه های بومی خود بی توجهی كرده باشد.

شخصیت مقتدر و جذاب «ناخدا خورشید» كه به نمونه های كلاسیك تاریخ سینما پهلو می زند، فضای مناسبی را برای بروز استعدادهای نهفته ارجمند فراهم كرده كه به نقش آفرینی حیرت انگیزی منجر شد.او در این نقش بازی نكرده بلكه زندگی كرده و با فراز و فرودهای نقش یكی شده است.

برای مثال به كبریت زدن های او با یك دست كه با مهارت خاصی هم صورت گرفته توجه كنید تا دریابید كه وی چه اندازه برای نقش زحمت كشیده و ریزه كاری هایش را هم فراموش نكرده است.

البته در این بین پارتنرهای درجه یكی همچون «علی نصیریان» و «سعید پورصمیمی» نیز در كیفیت والای نقش موثر بوده و وجوه مثبت آن را برجسته تر كرده اند.

ارجمند برای این نقش یكی از اولین سیمرغ های جشنواره فیلم فجر را از آن خود كرد كه در تاریخ سی ساله جشنواره یكی از بی شك و شبهه ترین سیمرغ به حساب می آید كه به حق در دستان او قرار گرفت.

اما این جایزه و ستایش های بسیار منتقدان نیز چیزی از سخت گیری های ارجمند در انتخاب نقش نكاست و در نهایت به فیلم «پاییزان» اثر رسول صدرعاملی ختم شد.

نقش «مالك اشتر نخعی» از آن دسته نقش هایی است كه هر بازیگری آرزوی ایفای آن را دارد زیرا ایشان از یاران امیرالمومنین(ع) بوده و نقش برجسته ای در رویدادهای آن سالها داشته است

در سال های پایانی دهه 60، ارجمند پركارتر از گذشته شد و در فیلم هایی همچون «كشتی آنجلیكا»، «سفر عشق»، «جستجوگر»، «تیغ آفتاب» و «پرده آخر» ایفای نقش كرد كه اولی و آخری در زمره بهترین كارهای سینمایی او قرار گرفته اند.

وی در «كشتی آنجلیكا» شخصیت «احمد بیك» را به فیلم های دریایی قدیمی هالیوود نزدیك كرده و شمایل قهرمانانه ای بدان بخشیده كه برای تماشاگران بسیار جذاب جلوه می كند.

نقش كاملا به قامت ارجمند نشسته و به لحاظ فیزیكی نیز هارمونی خوبی با آن دارد. در اینجا هم همبازی های فوق العاده ای همچون «مهدی فتحی» داشته كه نقش مهمی در افزایش كیفیت بازی او داشته است.

چهره مردانه ارجمند در كنار فیزیك بدنی او، فیلمسازان بسیاری را به صرافت بهره گیری از او در فیلم های حادثه ای انداخت كه فقط در یك مورد به فیلم «تیغ آفتاب» ساخته مجید جوانمرد منتهی شد.

جوانمرد كه علاقه بسیار به سینمای وسترن دارد در «تیغ آفتاب» سعی در خلق یك وسترن ایرانی داشته كه به علت ضعف فیلمنامه و پرداخت سطحی شخصیت ها به نتیجه نرسید.

اما «پرده آخر» ساخته واروژ كریم مسیحی حكایت دیگریست كه ارجمند را به دوران اوج خود بازگرداند و یكی از به یادماندنی ترین آثار وی را رقم زد.

وی در نقش «كامران میرزا» شازده قجری اهل مطالعه و نوشتن، بسیار متقاعدكننده ظاهر شده و علاقه تدریجی او به بیوه برادرش نیز به این واسطه باورپذیر جلوه می كند.

ارجمند برای نزدیك شدن به این شخصیت، اندكی به وزن خود افزوده و شباهت های فیزیكی اش را به شازده ای قجری همچون «كامران میرزا» بیشتر و بیشتر كرده است.

ارجمند در دهه 70 نیز روند رو به رشد خود را ادامه داد و با فیلم های «قربانی»، «زمین آسمانی» و «آدم برفی» خود را در سطح اول بازیگری سینمای ایران حفظ كرد.

«حاج نصرت» بارفروش ثروتمندی است كه اختلاف های عمیقی با پسر بزرگ خود داشته و با زورگویی هایش نسبت به او فاجعه ای را شكل می دهد.

«زمین آسمانی» به كارگردانی محمدعلی نجفی فیلمی در گونه دینی بود كه ایفای نقش حضرت ابراهیم(ع) را برای ارجمند به ارمغان آورد و در آینده كاری وی نیز تاثیر عمیقی بر جای گذاشت و كفه ترازو را به سمت آثاری از این دست سنگین تر كرد.

با این همه «زمین آسمانی» به علت ساختار دوپاره نتوانست آنچنان كه باید با مخاطبان خود ارتباط برقرار كند و آنها را تحت تاثیر عمیق قرار دهد.

پس از آن ارجمند در فیلم جنجالی «آدم برفی» ساخته داود میرباقری در نقش «اسی دربدر» فوق العاده ظاهر شد و نقشی به شدت كلیشه را بگونه ای بدیع و غافلگیركننده اجرا كرد.

یك لات قدیمی كه در تركیه از راه خلاف، روزگار می گذراند اما قوانین خاص خود را هم از یاد نمی برد.

پارتنر فوق العاده ای مثل «پرویز پرستویی» كه بیشترین حجم بازی را روبروی ارجمند دارد در كیفیت نقش فوق بسیار موثر بود و تیم دو نفره فوق العاده ای را خلق كرده اند كه طراحی گریم عبدالله اسكندری نیز آن را تكمیل كرده است.

داریوش ارجمند

نقش «مالك اشتر نخعی» از آن دسته نقش هایی است كه هر بازیگری آرزوی ایفای آن را دارد زیرا ایشان از یاران امیرالمومنین(ع) بوده و نقش برجسته ای در رویدادهای آن سالها داشته است.

از طرفی ارجمند به لحاظ فیزیكی تناسب بسیاری با نقش داشته و قادر به ایفای آن نقش به گونه ای كاملا باورپذیر بود كه گریم فوق العاده اسكندری با آن زخم شمشیر كنار ابرو آن را تكمیل كرد.

در سال های پایانی دهه 80 ارجمند همچنان پركار ظاهر شد و نقش های زرینی را به كارنامه كاری خود می افزود كه از مهمترین آنها می توان به فیلم های «اعتراض»، «مسافر ری» و «سگ كشی» اشاره كرد كه آخری دومین سیمرغ بلورین را برای وی به ارمغان آورد كه همچون سیمرغ قبلی، كاملا استحقاق دریافت آن را داشت.

در «اعتراض» ساخته مسعود كیمیایی شاهد یكی از پخته ترین و كامل ترین نقش آفرینی های او هستیم كه غنای خاصی در سرتاسر آن موج می زند.

شخصیت «امیرعلی» قهرمان تنهایی است كه در سینمای كیمیایی بارها تكرار شده اما كمتر به جذابیت و غربت «امیر علی» بوده بگونه ای كه مرگش در پایان فیلم تاثیر عمیقی را برجای می گذارد.

سكانس آزادی او از زندان كه همراه با تك گویی شاهكار زنده یاد مهدی فتحی در كنار گفتگویش با برادرش در پیتزافروشی شاهدیم، تا مدتها از ذهن نمی رود.

در «مسافر ری» نیز ارجمند بار دیگر در قامت شخصیتی دینی به نام «حضرت عبدالعظیم حسنی(ع)» قرار گرفت و نقشی به یادماندنی را از خود به جای گذاشته است.

مهمترین نكته ای كه در بازی ارجمند در این نقش به چشم می خورد، آرامشی درونی است كه در چهره اش نمایان بوده و وی را در نزدیكی هرچه بیشتر به نقش یاری كرده است.

شخصیت «حاج نقدی» فیلم «سگ كشی» به عنوان یكی از نقش های فرعی از دیگر نقش های مشابه درخشش بیشتری داشته كه بخش عمده ای از آن به بازی رندانه ارجمند بازمی گردد.

وی با بهره گیری از خصلت های تیپیك این تاجر زیرك و باهوش، شخصیتی چند وجهی را ساخته كه مخاطبان را به حیرت وامی دارد.

ارجمند در این رابطه از عنصری به نام چشم بیشترین بهره را گرفته و شخصیت مذكور را به بهترین شكل ممكن از كار درآورده است.

در دهه 80 ارجمند در این وادی كم كارتر شد و حیطه های دیگری همچون اجرای تلویزیونی را تجربه كرد كه در این كار هم موفقیت هایی به دست آورد.

«ازدواج به سبك ایرانی» ساخته حسن فتحی، «رییس» ساخته مسعود كیمیایی در كنار «راه آبی ابریشم» و «گزارش یك جشن» از مهمترین فیلم های او در این دهه هستند كه تقریبا هیچیك از آنها به گردپای فیلم های درخشان دهه 60 و 70 وی نمی رسند.

ارجمند در سال های اخیر همچنان در سینما پركار ظاهر شد كه فیلم های «شكلات داغ»، «می زاك»، «راه آبی ابریشم» و «جرم» از آن جمله آثار سینمایی وی هستند.

بخش سینما و تلویزیون تبیان


منبع: ایرنا