کودکان چند معلولیتی

کودکان چند معلولیتی به سبب اختلالات جسمی، ذهنی، روحی یا ترکیبی از آنها، نیاز به خدمات منظم آموزشی، پرورشی، روانشناختی، مددکاری اجتماعی و پزشکی دارند، تا در حدود امکانات خویش بتوانند به طور موثر در اجتماع و فعالیت‌های مرتبط شرکت کنند و در واقع به حداکثررشد توانایی‌های خود دست یابند.

کسی که بیش از یک ناتوانی داشته باشد، چند معلولیتی به او اطلاق می‌شود. کودکانی که از همان ابتدا به معلولیت و ناتوانی‌های مختلف مبتلا هستند، نسبت به کودکانی که بر اثر حادثه یا بیماری توانایی خود را از دست داده‌اند، مشکلات بیشتری در زمینه آموزش و یادگیری مسائل مختلف دارند.

کودکان استثنایی و خانواده‌های آنها ویژگی‌های منحصر به فردی دارند. در این خانواده‌‌ها مشکلات ویژه‌ای بروز می‌کند که از مشکلات فرزند ناشی می‌شود و می‌تواند نه تنها زندگی کودک را تحت تاثیر قرار دهد، بلکه اساس خانواده را متزلزل می‌سازد.

آن چه مهم و ضروری است این است که والدین این کودکان تحت هیچ شرایطی از حمایت کودکان خود دست برندارند و نسبت به آموزش و پیشرفت آنها احساس دلسردی نکنند. هم چنین باید بدانند که روش‌ها و کلاس‌هایی در این خصوص وجود دارد که می‌توان توسط آنها به رشد و پیشرفت کودکان چند معلولیتی کمک کرد.

نکات مهم برای آموزش کودکان چند معلولیتی

1- معلمی که وظیفه تعلیم به کودک چند معلولیتی را دارد، باید تجربه و دانش بالاتری نسبت به معلمی که برای کودکان طبیعی تدریس می‌کند، داشته باشد. معلم کودکان طبیعی تنها برخی از حواس آنها را برای یادگیری تحریک می‌کند، اما معلم کودک چند معلولیتی باید از تمام امکانات و حواس‌های سالم باقیمانده آنها، نهایت استفاده و بهره‌وری را ببرد تا بتواند آموزش خوبی را ایجاد کند.

2- جلسات تدریس برای کودک چند معلولیتی باید به طور منظم برگزار شود. در اوایل آموزش، معلم ابتدا باید تخمینی صحیح از میزان و شدت معلولیت کودک داشته باشد و بر اساس آن، برنامه آموزشی خود را تنظیم کند.

3- معلم باید این آگاهی را داشته باشد که این کودکان ممکن است طی یک جلسه، چند بار نیاز به بیرون رفتن از کلاس و احیانا اجابت مزاج داشته باشند، بنابراین سختگیری در این خصوص مناسب نیست.

4- معلم باید بر اساس میزان یادگیری کودکان، آموزش دهد و اگر بیش از حد ظرفیت یادگیری آنها آموزش دهد، کلاس برای کودکان خسته کننده شده و شاید به نوعی دلسری برای کودک و معلم ایجاد کند. بنابراین معلم باید خود را با مشکلات آموزشی کودکان چند معلولیتی تطبیق دهد تا محیط آموزشی امن‌تر و موثرتری را برای آنها فراهم کند.

5- معلم باید بداند که محیط خشکی که در کلاس های افراد طبیعی حاکم است، برای این کودکان مفید نیست و معمولا جواب نمی دهد. باید با صمیمیت و دوستی با آنها برخورد کرد و فضا ی آموزشی را در محیط کاملا گرم و دوستانه برگزار کرد.

6- اگر کودک چند معلولیتی دارید که مسئولیت آموزش او را بر عهده دارید، برای تقویت توانایی‌هایش نیاز به استفاده از کلاس های گفتاردرمانی یا فیزیوتراپی و یا معاینات شنوایی سنجی یا بینایی سنجی دارد. می‌توانید به والدین او تذکر دهید که همزمان با کلاس های آموزشی، از کلاس های توانبخشی هم استفاده کنند تا میزان پیشرفت و یادگیری کودک سرعت یابد، مثلا اگر کودک دارای معلولیت کم شنوایی است، اگر بخواهیم آموزش او را تنها در صحبت کردن خلاصه کنیم، نه کودک چیزی یاد می‌گیرد و نه معلم به پیشرفت او امید دارد و بر اساس این روش آموزشی غلط، هر دو طرف دلسرد می‌شوند وادامه آموزش و یادگیری سخت می‌شود.

7- کارکردن و آموزش دادن به این کودکان کار تیمی می‌باشد و تنها بر عهده یک نفر نمی‌باشد. کار تیمی که معمولا همکاری والدین در راس آن باشد. اگر والدین با تیم توانبخشی و معلمین باتجربه و متخصص همکاری لازم را نداشته باشند، کار به کندی و سختی پیش می‌رود.

8- والدین باید در نظر داشته باشند که آموزش این کودکان را به سرعت شروع کنند و به محض تشخیص معلولیت و ناتوانی در کودک، مداخلات توانبخشی و پزشکی را شروع کنند تا بهتر نتیجه بگیرند.

9- اگر به تشخیص متخصص مربوطه، کودک چند معلولیتی را به مدرسه عادی بردید، باید در نظر داشته باشید که حتما برنامه درسی شخصی برای او تنظیم کنید و حتی المقدور برای او معلم خصوصی بگیرید تا در کلاس درس، کودک شما را بهتر یاری کند و آموزش های معلم، کلاس را بهتر برای او تفهیم کند.

10- والدین کودک چندمعلولیتی باید در نظر داشته باشند که هر چند وقت یک بار برای انجام معاینات پزشکی و توانبخشی، کودک خود را به مراکز مربوطه ببرند تا میزان پیشرفت معلولیت آنها مشخص شود. سپس معلم مربوطه را از میزان پیشرفت معلولیت آگاه کنند تا در برنامه‌های آموزشی خود تغییر ایجاد کند و توقع خود را از پیشرفت درسی کودک، بنا به سطح درک و آموزش پذیری او متعادل و هماهنگ سازد.

تذکر

والدین باید در نظر داشته باشند که میزان توانایی‌های کودک چند معلولیتی کمتر از کودکان طبیعی می‌باشد. بنابراین باید سطح توقعات خود را متعادل کنند و او را با کودکان طبیعی دیگر و یا خواهر و برادرهای طبیعی او مقایسه نکنند.

متاسفانه مقایسه غیر منطقی آنها با افراد طبیعی، علاوه بر کاهش میزان یادگیری آنها، حس ناامیدی و افسردگی را در آنها بالا می برد و انگیزه کافی برای پیشرفت را از آنها سلب می‌کند.

مطالب مرتبط:

معلولیت نوعی بیماری است

معلولین ذهنی و جسمی

با وجود معلولیت فعال باشید

درمان نازایی، تولد نوزاد معلول را افزایش می‌دهد