دانستنی هایی درباره ی چند بخت یاری اخترشناسی
انفجار بزرگ
در سال 1964آرنوپنزیاس و رابرت ویلسون ، دانشمندان آزمایشگاه های بل در هولمدل نیوجرسی، مشغول اصلاح یك آنتن رادیویی بودند كه از آن برای دریافت علامتهای فرستاده شده از نخستین ماهواره های ارتباطی استفاده می شد. آنان قصد داشتند از آن آنتن برای انجام مطالعات پیش پا افتاده ای در زمینه علامت های رادیویی كه از فضا می رسید، استفاده كنند. برای آماده شدن، سعی كردند تمام منابع زمینی علامت های رادیویی زمینه ای را حذف كنند.آنان یك جفت كبوتر را كه در آنتن شیپوری شكل لانه گزیده بودند بیرون كردند، و آنچه را به زبان زیبای علمی ماده دی الكتریك سفید می خواندند تمیز كردند. پس از این همه اقدامات، متوجه شدند كه هنوز نوفه ( انعكاس صوت ) ای تابش باقی مانده است كه به خش خش رادیو شباهت دارد.
در بین اخترشناسان این نظریه رواج داشت كه جهان 15 میلیارد سال قبل با انفجار مهیب ماده ای بسیار چگال ( غلظت ، انبوهی ، تراكم ) شروع شد- به همین دلیل آن را نظریه انفجار بزرگ می خواندند. این انفجار تابش عظیمی از انرژی تولید كرد كه از آن هنگام تاكنون رو به كاهش بوده است. جیمز پیبلز از دانشگاه پرینستون در اوایل سال 1965 در یك گردهمایی علمی در دانشگاه جانزهاپكینز مقاله ای درباره این نظریه ارائه داد. پنزیاس و ویلسون در آزمایشگاه های بل به نحوی( چون حكایت های متعددی در این مورد وجود دارد) از مقاله پیبلز و نظریاتش درباره انفجار بزرگ آگاه شدند. وقتی گروههای پرینستون و بل اطلاعات خود را با یكدیگر مبادله كردند، نتیجه گرفتند كه انرژی نوفه ای كه با آنتن رادیویی بل تشخیص داده شده بود، درست برابر مقدار تخمینی تابش باقیمانده از انفجار بزرگ است. شاید اگر می خواستند از این ماجرا قصه ای بسازند باید می گفتند: یا تولد جهان را دیده ایم، یا كپه ای فضله كبوتر! .
اما ظاهراً مسئولان اعطای جایزه نوبل، جنبه علمی تر این نتیجه گیری را پذیرفتند، چون در 1978 جایزه فیزیك به پنزیاس و ویلسون اعطا شد.
تپ اخترها
در سال1967 جاسلین بل و آنتونی هویش قصد نداشتند تپ اخترها را كشف كنند. اما اتفاقی ، آنها را بدان سو كشاند . هیچ كس گمان نمی كرد كه ستاره های نوترونی علامت های تپشی با بسامد رادیویی گسیل كنند. تابستان آن سال در دانشگاه كمبریج، بل و هویش سعی داشتند تعیین كنند كه وقتی امواج منابع رادیویی از فضای بین سیاره ای عبور می كنند چشمك می زنند یا نه، تا براساس آن ، بزرگی این منابع را اندازه گیری كنند.اما بل در نمودارهای جدیدی كه هر هفته از تلسكوپ كمبریج به دست می آمد، متوجه چیز غریبی شد: در هر شب انفجارهایی از تابش بر نمودارها ظاهر می شد. تا آخر سپتامبر او و هویش احتمال آنكه این علامت ها نوعی نوفه زمینی باشند را رد كردند و متوجه شدند كه انفجارها درست مثل ستارگان ، هر شب كمی زودتر پدیدار می شوند. وقتی علایم در نوامبر بسیار قوی شدند، اخترشناسان تپش هایی را با مدت كوتاه و در فواصل بسیار منظم تشخیص دادند آنگاه بل در میان انبوه نمودارهای قبلی به كاوش پرداخت و سه تپ اختر دیگر پیدا كرد. وقتی این یافته ها اعلام شدند، توضیحاتی خواستند و بسیاری – از خنده دارترین توضیحات ( پیامهایی از مردان سبز كوچولو ی فضایی) گرفته تا جدّیترین ( جرمی اخترشناختی به نحوی تپش ها را ایجاد می كند) ارائه شد.
سرانجام توجیهی از طرف دیوید استیلین و ادوارد ریفنستاین از رصدخانه ملی اخترشناسی رادیویی در گرین بنك ویرجینیای غربی، كه تپ اختری را در وسط سحابی خرچنگ كشف كرده بودند، عرضه شد. به گفته آنان تپ اخترها ستاره هایی نوترونی بودند كه اجساد به جای مانده از انفجارهای اَبـَرنواختر به حساب می آمدند.
قمرپلوتو
در سال 1978، ایجاد اشكالی در یكی از دستگاه ها باعث شد جیمز كریستی از رصدخانه دریایی ایالات متحده یك كشف اخترشناسی كند. كریستی مشغول اندازه گیری ویژگی مداری پلوتو بود. بدین منظور یك فیلم عكاسی را كه تصویری از پلوتو بر آن بود در ابزاری به نام دستگاه ستاره گرد گذاشت. وقتی این كار را كرد متوجه شد كه تصویر سیاره كمی بلند شده است. در ابتدا فكر كرد كه برآمدگی ناشی از خطای آزمایش باشد و نزدیك بود عكس را دور بیندازد. اما خوشبختانه ( آن طور كه بعدها معلوم شد) دستگاه درست در همان لحظه اشكال پیدا كرد. كریستی یك متخصص الكترونیك را خبر كرد تا دستگاه را تعمیر كند. متخصص از كریستی خواست تا در مدتی كه تعمیرات را انجام می دهد در كنارش باشد، چون احتمال می داد به كمك كریستی احتیاج پیدا كند.در یك ساعتی كه برای تعمیر دستگاه صرف شد، كریستی با دقت بیشتری عكس را بررسی كرد و در نتیجه تصمیم گرفت در آرشیو به دنبال عكس هایی كه قبلاً از سیاره گرفته شده بود بگردد. روی نخستین تصویری كه پیدا كرد نوشته شده بود: تصویر پلوتو. بلند شده. فیلم به درد نمی خورد. رد . كریستی كه علاقه اش برانگیخته شده بود، در آرشیو جست و جو كرد و شش عكس دیگر از سالهای 1965 تا 1970 پیدا كرد كه همان برآمدگی را داشتند. بررسی های بیشتر او ثابت كرد كه برآمدگی مزبور قمر پلوتو بود. اگر دستگاه ستاره گرد در آن موقع خراب نشده بود، كریستی این قمر جدید را كشف نمی كرد.
مقالات مرتبط
اكتشافات تصادفی در پزشكیآلرژی، آنافیلاكسی و آنتی هیستامین ها
