از موتور بخار تا موتور جست‌وجو

عصر امروز را از این رو به نام عصر اطلاعات نامیده اند كه در سال های اخیر- به خصوص پس از سال 1970- سرعت انتقال اطلاعات بر سرعت انتقال فیزیكی پیشی گرفته است.

شاید بتوان آغاز عصر اطلاعات را اختراع مورس دانست كه در سال 1837 اتفاق افتاد. به دنبال آن، ماشین حساب مكانیكی، تلفن و سپس ضبط صوت و تلویزیون ابداع شد. اما آنچه نقطه عطفی در شكل گیری عصر اطلاعات محسوب می شود، اختراع كامپیوتر شخصی در دهه 1980 است كه پیامدهای گسترده ای را در تمام سطوح زندگی انسان به همراه آورد؛ پیامدهایی كه اصطلاحاً انقلاب دیجیتال خوانده می شود.

استفاده از واژه انقلاب یادآور انقلاب صنعتی است. در واقع تأثیر انقلاب دیجیتال در ابعاد فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و فناوری به اندازه ای است كه با انقلاب صنعتی قابل مقایسه است. این دو دگرگونی در تاریخ جوامع بشری دارای نقاط اشتراك و تفاوتی است كه ذكر پاره ای از آنها می تواند دركی جدید از تغییر برخی مفاهیم به دست دهد.

انقلاب صنعتی

انقلاب صنعتی به مجموعه تحولات اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و فناوری گفته می شود كه در اواخر قرن هجدهم و اوایل قرن نوزدهم در انگلستان رخ داد. اساس این دگرگونی، جایگزینی اقتصاد مبتنی بر صنعت و تولید ماشینی به جای اقتصاد مبتنی بر نیروی كار دستی بود.

تا پیش از این، زور بازوی انسان و دام، موتور محرك اقتصاد كشاورزی مدار بود. طبعاً كشاورزی به روش "دستی و دامی" ، مبتنی بر تولید انبوه نبود. از نظر اجتماعی، ویژگی این دوره درهم تنیدگی كار و خانه بود. به عبارت دیگر كار از طریق خانه و در بسیاری موارد توسط زن و شوهر انجام می شد. از این رو، حوزه عمومی و خصوصی به طور دقیق از هم تفكیك نشده و هم پوشانی زیادی داشت.

اما آغاز انقلاب صنعتی با تفكیك حوزه خصوصی از عمومی همراه بود؛ یعنی زندگی كاری و زندگی خانه تدریجاً از هم جدا شد. چنین تغییری نیازمند آن بود كه یكی از زوجین، متكفل امور خانه و دیگری عهده دار شغل و نان آور خانواده شود.

طبعاً در بیشتر موارد، زن خانه را می گرداند و مرد، نان آور خانه بود. از این رو، قسمت اعظم درآمد خانواده را مرد كسب می كرد .

موتور بخار

تصویری كه از انقلاب صنعتی در ذهن بسیاری نقش می بندد، با موتور بخار همراه است.

اختراع موتور بخار به جیمز وات منتسب می شود، هر چند كه آنچه وی ساخت، در واقع صورت تكامل یافته دستگاهی بود كه كسان دیگری در تكمیل آن مشاركت كرده بودند. موتور بخار با مهار انرژی سوخت سنگواره ای (زغال سنگ) و استفاده از چرخ دنده، انسان را از به كارگیری انرژی جسمی خود و حیوانات تا حد زیادی راحت كرد. صنعت در انگلیس و تدریجاً در سایر كشورهای غربی جایگزین كشاورزی- به عنوان صورت غالب فعالیت اقتصادی- شد.

اگر در اقتصاد كشاورزی پس از دوره نوسنگی، زمین اهمیت داشت، انقلاب صنعتی این اهمیت را به سرمایه منتقل كرد.

در بعد فرهنگی، كاربرد موتور بخار در فرایندهای چاپ به گسترش نشر كتاب و مجلات و در نتیجه افزایش سواد در میان مردم انجامید. این امر باعث شكل گیری مطالبات اجتماعی و مشاركت فزاینده مردم در فرایندهای سیاسی شد. تشكیل احزاب سیاسی از یادگارهای این دوره است.

انقلاب دیجیتال

نیمه دوم قرن بیستم شاهد اختراع و تكامل كامپیوتر بود. كامپیوترهای اولیه اندازه زیادی را در حد یك یا چند اتاق اشغال می كردند و سقف قدرت پردازش آنها در پایین ترین حد كامپیوترهای كوچك امروزی بود. اما تدریجاً با تكامل در روند ساخت كامپیوتر، این وسیله كوچك و كوچك تر و ارزان و ارزان تر شد، ضمن آنكه قدرت آن به طور فزاینده ای ارتقا یافت.

در این راستا، ساخت كامپیوتر شخصی نقطه عطفی محسوب می شود. تشكیل شبكه های محلی و سپس غیرمحلی از جمله دستاوردهای مهم این دوره است كه ثمراتی همچون اینترنت را به همراه داشت.

اینترنت در ابتدا در داخل ارتش آمریكا و برای تبادل اطلاعات ابداع شد اما در دهه ، 1980 پنتاگون اجازه استفاده از آن را به دانشگاه ها و مراكز تحقیقاتی آمریكا داد. این آغاز جهانی شدن شبكه ای بود كه ظرف مدت كوتاهی بسیاری از مناسبات را دستخوش دگرگونی كرد. در سال های اولیه دهه ،1990 وب جهان گستر (WWW) را تیم برنزرلی- محقق انگلیسی- اختراع كرد و در واقع همین قابلیت جدید بود كه استفاده از اینترنت را برای همگان امكان پذیر كرد.

امكان تبادل سریع، ارزان و آسان اطلاعات از طریق اینترنت، پیامدهای گسترده ای داشته است. اگر اینترنت نبود، احتمالاً پدیده جهانی شدن به شكلی كه امروزه رخ نموده است، وجود نداشت.

در هم تنیدگی اقتصاد كشورها از رهگذر ارتباطاتی كه اینترنت میسر كرده است، به بیشترین حد در طول تاریخ بشر رسیده است. به علاوه همه می توانند درباره هر آنچه می خواهند، بنویسند و در اینترنت منتشر كنند. پیدایش وبلاگ ها را عده ای از این جهت، رقابت با نشریات می دانند.

از سوی دیگر، توسعه فناوری اطلاع رسانی و شبكه های كامپیوتری باعث شده است تا بار دیگر حوزه عمومی و خصوصی با یكدیگر هم پوشانی پیدا كنند. اكنون این امكان وجود دارد كه برخی كارها را از طریق اینترنت و از خانه انجام داد. اگر انقلاب صنعتی، كار را از خانه جدا كرد، انقلاب دیجیتال بار دیگر این دو را در كنار هم قرار داد.

موتور جست وجو

یافتن یا تفكیك اطلاعات در شبكه اینترنت چگونه صورت می گیرد؟ كسانی كه با اینترنت كار می كنند، با ابزار كاوشی به نام موتور جست وجو (SEARCH ENGINE) آشنا هستند. از این ابزار برای یافتن اطلاعات در زمینه های مختلف استفاده می شود.

شاید بتوان نقش موتور جست وجو را در انقلاب دیجیتال، معادل موتور بخار در انقلاب صنعتی دانست. پیدایش موتور جست وجو، در واقع نشان دهنده تغییر در مفهوم قدرت است. اگر قبلاً موتور بخار منبع قدرت بود، حالا موتور جست وجو منبع قدرت است، چون حامل قدرت عوض شده است.

معروف ترین موتور جست وجو، گوگل نام دارد. این موتور كه در سال های پایانی دهه 1990 ظاهر شد، اكنون قابلیت های فراوانی را به كاربران اینترنت عرضه می كند. جست وجوی كلیدواژه، جست وجوی عكس، اخبار، راهنمای سایت ها، گوگل زمین و گوگل كتاب از جمله بخش های این موتور جست وجو است كه به طور فزاینده ای قابلیت های گوناگونی پیدا می كند.

70 درصد بودجه تحقیقاتی گوگل صرف توانایی كاوش آن، 20 درصد صرف قابلیت های جانبی آن و 10 درصد دیگر صرف پژوهش می شود.

همان گونه كه موتور بخار سرآغاز انقلابی شد كه دگرگونی های عمیقی در زندگی انسان پدید آورد، موتور كاوش نیز تدریجاً نقش بزرگی در زندگی برعهده می گیرد.

حتی عده ای معتقدند در آینده ای نه چندان دور، اشتراك موتور جست وجویی مانند گوگل به مانند اشتراك آب، برق، گاز و تلفن برای همه خانه ها ضروری خواهد بود.

بشر از موتور بخار تا موتور جست وجو، راه زیادی آمده است اما این هنوز پایان راه تكامل نیست.

منبع : HTTP://WWW.HAMSHAHRIONLINE.IR