مطالبه حق ایران در نمایشگاه لاهه
نمایشگاه جانبازان شیمیایی در حاشیه كنفرانس بازنگری سازمان منع سلاحهای شیمیایی
این نمایشگاه مورد استقبال دیپلماتها و هیاتهای شركت كننده در این كنفرانس قرار گرفته است. در این نمایشگاه برای اولین بار بود كه دبیركل سازمان ملل ظرف 16 سال گذشته در یك اجلاس مرتبط با سازمان منع گسترش سلاحهای شیمیایی (از زمان تاسیس آن) شركت میكند. تعدادی از جانبازان شیمیایی كشورمان به همراه تیم اعزامی بنیاد شهید و امور ایثارگران در حاشیه كنفرانس سازمان منع سلاحهای شیمیایی سازمان ملل در لاهه هلند با برپایی نمایشگاهی، جنایات دولتهای غربی را بر علیه مردم مظلوم كشورمان به نمایش گذاشتند.
حضور منادیان فرهنگ شهادت در لاهه
غلام دلشاد جانباز شیمیایی حاد و از فعالان جامعه جانبازان شیمیایی است. وی در راستای برگزاری این نمایشگاه در گفتوگو با خبرنگار تهران امروز گفت: مسئولان در نشستهای خارج از كشور معیارهای ایثار و شهادت و شعار جهانی عاری از سلاحهای شیمیایی و میكروبی را مدنظر بگیرند. وی افزود: نمایشگاه فرهنگی جانبازان 70 درصد شیمیایی كشورمان با حضور بان كی مون دبیر كل سازمان ملل در حاشیه كنفرانس سازمان منع سلاحهای شیمیایی (OPCW) افتتاح شد. وی اعلام كرد: حضور جانبازان در محافل مختلف بینالمللی از جمله كنفرانس بازنگری سازمان منع سلاحهای شیمیایی، مقدمات اشاعه فرهنگ شهادت را در جوامع آماده كرده است.
در حال حاضر سازمان منع سلاحهای شیمیایی (OPCW) مسئولیت اجرای مفاد كنوانسیون را عهده دار است. تا پایان ماه ژانویه سال 2012 میلادی 188 كشور دنیا به عضویت این سازمان در آمده و كنوانسیون مذكور را تصویب كردهاند. در اولین روز افتتاح این نمایشگاه، محمد مهدی آخوندزاده معاون حقوقی و بینالملل وزارت امور خارجه به همراه سفیر كشورمان در لاهه هلند، محل این نمایشگاه حضور یافت و ضمن گفتوگو و دیدار با این جانبازان شیمیایی، حمایت خود را از این حركت فرهنگی به عنوان نمایندگان جامعه بزرگ ایثارگر كشورمان اعلام كرد. معاون حقوقی و بینالملل وزارت امور خارجه كشور بر شركت جانبازان در اجلاسهای مشابه و بینالمللی تاكید كرد و گفت: این اجلاس نقش بسزایی در اطلاعرسانی بهافكار عمومی جهان در موضوع فاجعه بزرگ بمباران شیمیایی شهرها و مناطق نظامی و غیر نظامی و مظلومیت مردم كشور ایران دارد.
درخواست ایران از كنوانسیون
جانبازان در قالب سه انجمن به لاهه اعزام شدند. «دفاع از حقوق جانبازان و مصدومان شیمیایی فارس»، «انجمن حمایت از قربانیان سلاحهای شیمیایی» و «موزه صلح تهران» كه جایگزین انجمن جانبازان شیمیایی كردستان به شهر لاهه هلند سفر كردهاند.دلشاد با توجه به درخواست ایران مبنی بر جهانی عاری از سلاحهای شیمیایی بیان كرد: كنفرانس از تمامی كشورها خواست تا بدون هیچگونه محدودیتی كمكها و تجهیزات مورد نیاز قربانیان سلاحهای شیمیایی را در اختیار سایر كشورها قرار دهند. وی در ادامه به خبرنگار تهران امروز گفت: تندیس مصدومان شیمیایی ایران «به عنوان نماد مظلومیت قربانیان سلاحهای شیمیایی كشورمان» طی مراسمی با حضور 50 هیات خارجی بهویژه رئیس سازمان منع سلاحهای شیمیایی در حیاط این سازمان پردهبرداری شد.
اولین معاهده بینالمللی منع سلاحهای شیمیایی
اولین توافقنامه بینالمللی منع كاربرد سلاحهای شیمیایی را مربوط به سال 1675 است، در آن زمان معاهدهای مبنی بر عدم كاربرد گلولههای سمی میان فرانسه و آلمان بسته شد اما در طول 200 سال پس از آن با روند صنعتی شدن و پیشرفت تكنولوژی شیمیایی امكان توسعه سلاحهای شیمیایی در سطح وسیع فراهم آمد. در سال 1874، كنوانسیون بروكسل در مورد قانون و عرف جنگ تصویب شد. این كنوانسیون استفاده از سم یا سلاحهای سمی و نیز كاربرد تسلیحات، پرتابهها یا موادی به منظور ایجاد درد و رنج غیرضروری را ممنوع كرد. در سال 1899 كنفرانس صلح در لاهه برگزار شد كه به امضای توافقنامهای معروف به بیانیه لاهه انجامید و بر اساس آن كاربرد پرتابههای حاوی گاز سمی ممنوع شد.
جهانی عاری از سلاحهای شیمیایی
هدف این كنفرانس بررسی اجرای كنوانسیون منع سلاحهای شیمیایی در طول 5 سال گذشته و تعیین نقشه راه برای 5 سال آینده است. این جانباز كه به دلایل نقص مدارك از حضور در این نمایشگاه باز مانده بود، تاكید كرد: ما با شعار جهانی عاری از سلاحهای شیمیایی در جریان سخنرانی خود عزم جدی برای مبارزه با سلاحهای شیمیایی و انهدام كامل این سلاحها داریم.
ایران و عراق به معاهده پیوستند
جنگافزارهای شیمیایی در طول جنگ جهانی اول تجربهوحشتناكی بود. استفاده از مواد و سلاحهای شیمیایی، پس از معاهده برای همیشه در جنگ ممنوع شد. این تعهد در ژنو بسته شد، مبنی بر اینكه كاربرد گازهای خفه كننده، سمی و گازهای دیگر و استفاده از شیوههای میكروبی در جنگ منع شوند. بر اساس این عهدنامه ایران در 5 نوامبر 1929 میلادی و عراق 8 سپتامبر 1931 به این معاهده پیوستند. بهدنبال حملات شیمیایی وسیع رژیم صدام علیه ایران در دهه 80 میلادی و تلفات هولناك ناشی از این حملات، جامعه جهانی پیمانی منوط بر نابودی سلاحهای شیمیایی بستند كه برای عدم گسترش این سلاحها و مواد شیمیایی سمی به كار رفته در آنها در سراسر دنیا رسیدگی شود. كنوانسیون سلاحهای شیمیایی در پاریس برای امضا آماده شد و در سال 1997 میلادی اجرایی شد. دلشاد گفت: كنفرانس تحتتاثیر موضوع كاربرد اخیر سلاح شیمیایی در سوریه نیز قرار گرفت. آمریكا و كشورهای غربی به شدت در تلاش بودند تا سازمان را در این خصوص تبدیل به یك مجمع سیاسی كرده و دستور كار سیاسی خاص خود را در مورد سوریه دنبال نمایند.
محكومیت تاجر هلندی و عدم اجرای حكم
پس از پذیرش قطع نامه توسط رهبر انقلاب، ایران وارد فاز جدیدی از مناسبات سیاسی شد. حالا نوبت اثبات مظلومیت ایران در مجامع جهانی بود. ضمن این، ایران خود را در شرایطی میدید كه میتوانست غرامت جنگ را از عراق مطالبه كند. در بند هفتم قطع نامه 598 به صراحت اعلام شده بود: «ابعاد خسارات وارده در خلال منازعه و نیاز به تلاشهای بازسازی با كمكهای مناسب بینالمللی پس از خاتمه درگیری تصدیق میگردد و در این خصوص از دبیر كل در خواست میشود كه هیاتی از كارشناسان را برای مطالعه موضوع بازسازی و گزارش به شورای امنیت تعیین كند.»
پس از آتش بس، ایران به دلایل بسیاری در اجرا و پیگیری این بند ناتوان ماند. در صورتی كه در 18 آذر 1373 عراق به عنوان متجاوز به خاك ایران شناخته شد. با این وجود، تلاش بسیاری از مدافعان حقوق جانبازان شیمیایی در عرصه دادگاههای جهانی بدون حمایت دولت ایران با شكست مواجه شده و ایران علاوه بر اینكه از وصول بسیاری از غرامتهای جنگی خود بازماند و نتوانست از اتباع خود در دادگاههای بینالمللی علیه كشورهای غربی حمایت كند. اوضاع وقتی كمی پیچیدهتر شد كه ایران حتی در دادگاههایی كه دیگر كشورها برای مجازات عاملان این جنایات برگزار كرده بودند، شركت نكرد. البته عدهای معتقدند عدم حضور ایران در این دادگاهها یا به خاطر بیاطلاعی یا به خاطر موضع صلحجویانه مقامات ایرانی بوده است.
این جانباز شیمیایی با اشاره به حضورش در دادگاه محكومیت تاجر هلندی گفت: هم در این نمایشگاه و هم در مناسبتهای گوناگون داخلی و بینالمللی بهدنبال احقاق حق مردم ایران و جانبازان شیمیایی هستیم، «فرانسوا آن راد» در دادگاه لاهه محكوم شد و سالها از آن میگذرد اما همچنان حكم اجرا نشده است. ما این پیگیری را حق خود و وظیفه مسئولان میدانیم.
بخش فرهنگ پایداری تبیان
منبع: تهران امروز/سامیه امینی