برجی كه مژده بهار می‌دهد
در گوشه و كنار ایران، برج‌های تاریخی فراوانی وجود دارد كه هر یك نشان‌دهنده هنر، معماری و تاریخ این سرزمین كهنسال است.این برج‌های تاریخی كه در روزگاران كهن با اهداف خاصی مانند آرامگاه، یادبود یا دید‌بانی ساخته شده بودند امروز همگی كاربردی مشترك داشته و گردشگران زیادی را برای دیدن خود جذب می‌كنند.
یكی از این برج‌های زیبای تاریخی برج علی‌آباد كاشمر است كه دیدن این بنای تاریخی را به همه مسافران دیار خراسان توصیه می‌كنیم. برای رسیدن به برج علی‌آباد باید ابتدا به شهرستان بردسكن رفته و سراغ روستای علی‌آباد را در 12 كیلومتری شرق شهر بردسكن به سمت كاشمر از اهالی محلی بگیرید. این برج در فاصله 260 كیلومتری جنوب مشهد در روستای علی‌آباد قرار دارد. نمای خارجی بنا بسیار زیبا و هنرمندانه تزئین شده است، به گونه‌ای كه در نگاه نخست هر بازدیدكننده‌ای را برای دقایقی محو تماشا می‌كند.
نمای بیرونی از پایه بنا تا بالای سر در ورودی به صورت دوازده‌ضلعی ساخته شده و از آن بالاتر حالت مدور به خود می‌گیرد و از داخل دارای پلان هشت‌ضلعی است. تزئینات بیرونی برج از آجر و كاشی اجرا شده كه خود نشان‌دهنده اوج این هنر و صنعت زیبای ایرانی است.
اگر كمی با دقت به تزئینات بنا نگاه كنید در نمای خارجی بنا، 48 نیم ستون آجری با تزئینات آجری با طرح‌های لوزی به صورت گره‌های آجری خواهید دید كه در نهایت هنر و ظرافت اجرا شده است. در فواصل بین این نیم ستون‌ها، تزئینات كاشی كاریبه رنگ‌های فیروزه‌ای و لاجوردی بر زیبایی این تزئینات افزوده است.
در قسمت پایه بنا، تزئینات به صورت كاشیكاری به رنگ‌های فیروزه‌ای و لاجوردی و آجركاری با نقوش هندسی به چشم می‌خورد.
پس از دیدن نمای خارجی بنا امكان بازدید از داخل آن نیز وجود دارد. ورودی بنا در سمت جنوب قرار گرفته و به صورت طاق‌نمایی در داخل قاب مستطیل بزرگ آجری تعبیه شده كه در لبه‌های آن دو نیم ستون از آجر و داخل آن نیز تز ئینات لوزی آجری كار شده است.
بنای برج از داخل دارای سه طبقه است كه از طریق پلكان مارپیچ موجود در بنا می‌توان به طبقات بالایی دسترسی پیدا كرد كه خود این بالا رفتن از پلكان مارپیچ برج، خاطره‌ای به یاد ماندنی و تجربه‌ای هیجان‌انگیز برای شماست. طبقه دوم بنا به صورت راهرو‌های طاق دار باریك بنا را دور می‌زند و به صحن داخلی بنا مشرف است.
در طبقه سوم در دو طرف دیواره وجود دارد و شما امكان دیدن نمای داخلی را مانند طبقه دوم ندارید، ولی هشت نورگیر قرینه در طرفین راهرو تعبیه شده است كه از داخل آنها می‌توان نمای زیبای مناطق اطراف را تا مسافتی نسبتا دور مشاهده كرد. در این بخش از ساختمان شما می‌توانید تجربه‌ای بسیار جالب و شگفت انگیز داشته باشید كه بدون تردید پیش از این مشابه آن را انجام نداده‌اید.
در این طبقه به وسیله راه پله می‌توان به فضای میان دو پوسته گنبد وارد شد و در فضای بالای سقف گنبد داخلی و زیر گنبد خارجی قرار گرفت. فاصله بین دو پوسته حدود پنج متر است.
در صفحه 199 كتاب تاریخ بردسكن در مورد این بنا چنین نوشته شده است: «برج كاشمر روی قلعه‌ای به نام كوشك ساخته شده است و قدمت این منطقه به عصر كیانیان و اشكانیان می‌رسد. اعتقاد بر این است كه این برج یك مقبره بوده است. به همین دلیل به مقبره كاشمر نیز معروف شده است. این كه (این محل) مقبره چه شخصیتی است، به خوبی مشخص نیست. محققین با مطالعاتی كه روی این بنا انجام داده اند به این نتیجه رسیده اند كه لحظه سال تحویل در روز اول بهار را از روی این برج در محل یكی از طاقچه‌های آن با استفاده از نور خورشید تعیین می‌كرده‌اند.»
دونالد ویلبر در صفحه 131 كتاب معماری ایران در عصر ایلخانی در مورد این بنا چنین می‌نویسد:«... علائمی حاكی از آن كه ساختمان با عجله و بدون دقت كافی ساخته شده و عوامل قرینه از حیث جزئیات در آن پیچیده‌تر و كامل‌تر است و مقیاس كوچك در تزئینات می‌رساند كه این بنا از برج رادكان از لحاظ تاریخ جدیدتر است. جزئیات تزئین گچكاری شبیه كار ساختمان‌های دیگر سال 1300 میلادی است.»
بخش گردشگری تبیان
برگرفته از جام جم
