PEŞAVER GECELERİ: İbrahim Mücab’ın Evlatları

BİRİNCİ OTURUM

Velhasıl el-Kalem-u yecurr’ul- kelam (söz sözü getirir) münasebetiyle asıl mevzudan uzaklaştık İbrahim Mücab (r.a)’in Kerbela-i Müalla’da vefatında sonra o cenaptan Ahmed Muhammed ve Ali isminde üç seçkin erkek evlat yadigar kaldı; bunların her üçü de cedlerinin dinini tebliğ etmek için o zaman Dar’ül İmare[30] olan İran’a doğru hareket ettiler. Cenab-ı Ahmed “Kasr-ı İbn-i Hübeyre”‌ye giderek oraya yerleşti; evlatları orada çok meşhur oldu ve hepsi dine hizmete meşgul oldular.

Cenab-ı Muhammed (Hairi ismiyle meşhur) Kirman’a teşrif buyurdular o cenaptan Ebu Aliyy’ül- Hasan Muhammed Hüseyin Şeyyiti ve Ahmed isminde üç çocuk yadigar kaldı, onlara çok şerefli torunlar nasip oldu. Muhammed Hüseyin ve Ahmed Kerbela’ya döndüler ve değerli atalarının kabri kenarında ömürlerini sona erdirdiler. Onların neslinden Kerbela ve çevresinde meşhur büyük kabirler vardır. Örneğin muhterem Âl-i Şeyyiti ve Âl-i Fihar seyyidlerinin kabilesi ki cenab-ı Muhammed Hüseyin Şeyyiti’nin soyundandırlar ve Âl-i Ebu Nasır ve Âl-i Tu’me Seyyidleri de astane-i kuds-i Hüseyni’nin (ervahuna fedah)[31] muhterem hizmetçilerindendirler; onlar da cenab-ı Ahmed’in soyundandırlar.

Cenab-ı Aliyy’ul- Hasan da Şiraz’a yerleştiler, Şiraz halkı mutaassıp Ehl-i Tesennün’den, genellikle nasibi ve Havariç takipçilerinden ve Ehl-i Beyt’e karşı özel bir adavetleri olduklarından dolayı alenen seyyidlik ismiyle ortaya çıkmadılar. İşte bundan dolayı Arap elbisesiyle şehrin kenarındaki çukur bir yerde[32] evler yapıp ortaya yerleştiler. Şiraz’ın “Serezdek”‌ mahallesinde evleri olan Şia aileleri muazzam İmam zadelerle ilişki kurdular, onlar da gizli bir şekilde dini tebligatlar ve velayet hakikatlerini yaymaya meşgul oldular.

Cenab-ı Ebu Ali Ahmed vefat ettikten sonra o cenab’ın büyük oğlu olan Ebu Tayyib tebligat alanını genişletti, yavaş-yavaş şöhreti artmaya başladı, muhaliflerden çoğu hidayet olup hak yolunu buldular. Artık Şia topluluğu çoğalmaya başladı. Muazzam İmam zadelerin tebligat ve teşebbüsleri eserinde önemli teşkilatlar kuruldu; hatta Şiraz’da “Sadat-i- Abidi ve Mücabi”‌ isminde tebligat minberleri yapıldı.

Kendi akrabalarını, dini tebliğler yapmak için çevre köylere gönderiyorlardı; biraz olsun bile dini hizmet ve tebliğler yapmaktan usanmıyorlardı. Onların tebligat alanı İran’ın etrafındaki şehirlerde gittikçe genişliyordu. Şialığı seçen “Diyaleme”‌ zamanında Gazan Han (Mahmud) ve Moğol Ülcayitu (Sultan Muhammed Hudabende) saltanatı döneminde ve tamamiyle özgür oldukları Safeviye zamanında Şia alemine büyük hizmetler yaptılar; İran şehirlerinin çoğunda Şia-i İmamiyye mezhebi hakikatleri bu yüce hanedan vesilesiyle yayılmış oldu.

Şiraz Seyyidleri Tahran’da

Merhum “Fethali Şah Kacar”‌ın saltanat döneminin sonlarında Merhum seyyid’ul- Fükaha-i ve’l Müctehid, allame-i kebir hacı seyyid “İsmail Müctehid Mücabi”‌nin en seçkin evlatlarından olan bizim büyük ceddimiz merhum “Seyyid Hasan-i Vaiz-i Şirazi”‌ (tabe serah) mukaddes Meşhed’de İmam Rıza (a.s)’ın kabri şerifini ziyaret edip döndükten sonra Tahran’a geldiler, ilim sever şahin şah tarafından ona çok ilgi gösterilip Tahran’da kalması rica olunmuştur. Dini vazifesi gereğince o saygı değer cenap, şahın ricasını kabul ediyor. O zamanlar, Tahran’da alimlerin dini meseleler beyan ettikleri camilerden başka bugünkü gibi diğer tebliği meclisler adet ve mütedavil değildi; tekkelerde sadece taziye ve ağıt okuma merasimleri düzenleniyordu; onlardan en önemlisi şahin şah devletinin tekkesindeki düzenlenen meclislerdi.

İşte bundan dolayı saygı değer Seyyid Hasan’ın düsturu ve şahin şahın onaylamasıyla tekkeler, ağıt ve taziye vakitlerini tebliğ meclislerine dönüştürdüler.

Tahran’da il tebliğ toplantısının temelini atan ve tebliğ minberleri kuran, büyük babam olan merhum ağa Seyyid Hasan-ı Vaiz-i Şiraz’ı olmuştur. Bu toplantılar, müctehid ve taklit mercilerine hedefleri doğrultusunda çok yardımcı olmuştur.

İşte bunun için merhum seyyid Hasan, merhum Hacı seyyid İsmail-i Müctehid’in kendi ceddi olan ve Şiraz’da bulunan bizim babamıza bir mektup yazıyorlar. Bunun üzerine kırk kişiye aşkın kendi evlatları arasından ağa seyyid Cafer, ağa seyyid Rıza müctehid-i fakih, hacı seyyid Abbas, ağa seyyid Cevad, ağa seyyid Mehdi, ağa seyyid Müslim, ağa seyyid Kazım ve ağa seyyid Fetullah Tahran’a gidiyorlar.

Kazvin halkının daveti üzerine cenab-ı ağa seyyid Mehdi, ağa seyyid Müslim ve ağa seyyid Kazım tebliğ için o bölgeye gönderiliyor. O üç seyyidin neslinden olan Mücabi seyyidleri şimdi de o bilgede meşhur ve marufturlar.

Merhum seyyid Hasan’ın kendisi de diğer kardeşleriyle birlikte Tahran’da tebliğ mescitleri düzenleyip gittikçe bu tebliğ alanını genişletiyorlar, mihrap ve minber vesilesiyle şer-i enveri (nurlu şeriatı) yaymaya çalışıyorlar. H. 1291 yılında merhum Seyyid Hasan (r.a) vefat ediyor. Ondan sonra silse-i celile-i sadatın riyaseti (reisliği) o merhumun reşit oğlu (ve benim büyük babam olan) merhum seyyid Kasım-ı Bahr’il- Ulum’a intikal ediyor. Çünkü silsile-i celile-i sadatın bu güzel riyaset elbisesi, o zaman bin kişi civarında olan Şirazî Sadatının büyük hanedanı arasında zühde, vera ve takvada meşhur, makul ve menkulu[33] cem eden, usul ve füru’u ihtiva eden zamanın nabığası (üstün zekalısı), ilim, amel ve siyasette tam meşhur olan sadece o şanı yüce seyyide uygun gelip yakışıyor.

Merhum Bahr’il- Ulum’un Allah’ın rahmetine kavuştuğu[34] H. 1308 yılından bu zamana kadar, bu şan-ı yüce hanedanın riyaseti, hami’uş- Şia, muhy’iş- şeriat, nasır-ı milleti ve’d din, mürevvic-u ahkam-u seyyid’ul- mürselin, sikat’ul- İslâm ve’l- Müslimin, ferid’üd- dehr, vahid’ul- asr ve Kacar şahı Nasreddin tarafından “Eşref’ul- Vaizin”‌ lakabıyla meşhur olan yüce ceddimiz Hz. ağa seyyid Ali Ekber (damet berekatüh) iledir.

Bu yüce insan seksen yıla yakın tehvid sancaktarı olmuş ve çeşitli olaylar özellikle son asrın hadiseleri, din düşmanları ve yabancılar karşısında tam bir cesaret, fedakarlık ve sonsuz bir kudretle durup sebat ve istikametle din-i mübin-i yaymakta çabalar sarf etmiş, ahkamı yaymakta, menhiyat-ı (nehyedileni ) önlemekte, tertemiz İslam şeriatının düsturlarını korumakta, hakikatleri iblağ etmekte ve ilim merkezlerini genişletmekteki hizmetleri dost ve düşman tarafından tasdik ve teyit olmuştur.

O kadri yüce şahsın güneşten daha aşikar olan sihirli beyan ve etkileyici sözleri çeşitli zaman ve mekanlarda ulema-i a’lam ve meraci-i taklid’in teveccüh ve dikkatini çekmiştir.

Özellikle hüccet’ül- islamlar, ayetullahlar, taklid merciileri, asrın üstün zekalıları merhum hüccet’ul- islam hacı mirza Muhammed Hasan-ı Şirazi-yi Bozorg (13. Yüz yılda Ehl-i Beyt mezhebini canlandıran kişi), hacı mirza Habibullah-i Reşti, hacı şeyh Zeynülabidin-i Mazenderani, hacı mirza Hüseyin, hacı mirza Halil-i Tahrani, ağa seyyid İsmail Sadr-i İsfehani ve ağa mirza Muhammed Taki-yi Şirazi (kaddesellah esrarehum), özellikle ilim şehri Necef’ul- Eşref’de oturan bu karmakarışık asırda fırka-i naciye-i İmamiyye’nin riyasetini üstlenen fakih-i Ehl-i Beyt-i ismet ve’t- taharet seyyid’ul- fükaha ve’l- müçtehidin, ayetullahi fi’l- arazin, nabiğat’üd- dehr hazreti ağa Seyyid Ebu-l Hasan-ı İsfehani (metteallah’il- Müslimine be-tul-i bekaih) o şanı yüce seyyidin (Eşref’ul- Vaizin) hakkında haddinden fazla lütuf ve muhabbet izhar eylemişlerdir. [35]

Seyyid Ebu’l- Hasan-ı İsfehani gerçekten ilim, bilgi ve hüsnü siyasette “Ene medinet’ul- ilm ve Aliyyün babuha”‌ bayrağını, bir dünya muhalif karşısında nâsutun (beşeriyet aleminin) sarayı üzerinde yükseltmeyi, Mavera-ü Bihar’a kadar İslam ahkamını yaymayı ve çeşitli millet ve inançlara sahip olanlardan birçok grupları, İslam havzasına (ilim merkezine) ve mezheb-i hakka olan Caferi Mezhebi’ne girmelerine sebep olmayı başarabilmiştir.[36]

Yine üstatların üstadı ve Kum’un İlahi ilimler medreselerinin müdüriyeti elinde olan mukaddes zat ayetullah’il- uzma ağayı hacı şeyh Abdulkerim-i Hairi-yi Yezdi (mudde zilluh’ul- ali)[37] haddinden ziyade değerli babamıza önem verip teyit etmiştir; daima Seyf’ul- İslam (İslam’ın kılıcı) unvanıyla onu muhatap kılmıştır. Çünkü kesici dil kılıcının gücüyle küfr, ilhad, zındıklık ve fesat sarayının temelini sarstığını, i’la-i kelimetullah ve mezheb-i hakka’yı yaymak yolunda cihat ve fedakarlık yapmaktan çekinmediğini müşahede ediyordu.

Allah’ın verdiği otorite ve güçle, bir an bile mülhitleri ve İslam düşmanlarının zehirli hedeflerini etmek yolunda rahat oturmamıştır. Dahili ve harici düşmanların, o âlicenabın maksat ve hedefinin önünü almak için yaptıkları çabalara rağmen daima genel olarak İslam dini ve milletini, özel olarak da hak olan Caferi Mezhebi’ni savunmuş ve onlara hizmetleri olmuş ve olmaktadır.

Velhasıl şimdiye kadar bu silsile-i celile Tahran ve çevresinde, Sadat-i Şirazi, Abidî ve Mücabî ismiyle daima şeriata hizmet etmiş ve gereken vazifelerini yapmışlardır. Muhaliflerin baltaları, suçlama ve iftiraları karşısında kararlılık gösterip güzel bir şekilde imtihanlarını vermişlerdir. İşte bu “Neden İran’a gittiniz ve ne için gittiniz?”‌ şeklindeki sorduğunuz soruya, bu silsile-i celile’nin uzun hayatından kısaca arz ettiğin cevaptır.

Bu büyük hanedanın hedef ve maksadı, İmam Musa Kazım (a.s)’ın oğullarından olan cenab-ı “Seyyid Emir Muhammed Abid”‌ ve “Seyyid İbrahim Mücab”‌ın zamanından (takriben 1300 yıl oluyor) şimdiye kadar İslam dini ve şeriatına hizmet etmek olmuştur ve daima şu ayeti; “Allah’ın risaletini (İlahi mesajı) tebliğ edenler ve O’ndan korkanlar, Allah’ın dışında hiç kimseden korkmuyorlar. Allah hesap görücü olarak yeter.”‌[38] göz önünde bulundurarak tebliğ kürsüsünde oturup Allah’ın dışında hiç kimseden korkmadan, tam bir sebat ve istikametle Allah’a dayanarak gereken vazifelerini yapmışlardır.

Müzakerat buraya ulaştığında “Seyyid Abdülhay”‌ saatine bakıp şöyle buyurdular: “Geceden hayli bir zaman geçmiştir, izin verirseniz diğer sohbetler yarına kalsın; yarın inşaAllah sohbet etmek ve vaktimizin daha çok olması için biraz erken geliriz.”‌

Davetçi de (kendisini kastediyor) tebessüm ederek güler yüzle muvafakat etti. Çay içip Hindistan çerezlerinden yedikten sonra ayağa kalktılar; biz de samimiyet ve sevgiyle onları uğurladık.

---

[30] - Bütün milletlere ait olan yurt.

[31] - Hz. Hüsseyin (a.s)’ın haremi.

[32] - Yavaş yavaş şehir genişledi, Kacar Saltanatlarının evveli olan “Muhammed Han Kacar”‌ın saltanat zamanına kadar artık şehrin çevresindeki hendek ve çukurlar şehrin bir cüz’i oldular İmam zadelerin Arabi evlerde tebligat yaptıkları mahalle şimdi de Şiraz’da meşhurdur. O mahallede meşhur olan camii, İran padişahı “Kerim Han Zend”‌in kardeşi merhum şeyh “Ali Han Zend”‌, o asırlarda meşhur alimlerden olan bizim büyük ceddimiz merhum hacı “Seyyid İbrahim Müctehid”‌ için yapmıştır.

[33] - Makul ve menkul; Akle ve nakle dayanan sözlere denir.

[34] - Merhum Bahril’ul- H. 1308’de vefat etti, Kerbela-i Mulla’da Mirza Musa Balkonu’yla Hz. Hüseyin (a.s)’ın başının arka tarafı arasında ceddi merhum ağa seyid Hasan-ı Vaiz-i Şiraz’inin kabirinin kenarında defnedildi.

[35] - Eşref’ul- Vaizin-i Şirazi, 21 şaban h. 1351. yılında, 83 yaşında iken Kirmanşahan’da Allah’ın rahmetine kavuştu, üç gün tatilden sonra merhumun cenazesi Davetçi’nin ittifakıyla birlikte kutsal ziyaretgahlara götürüldü, büyük alim, tüccar, esnaf vs. den oluşan “Kerbela”‌ halkının teşyi töreni ile hazreti Seyyid’üş- Şühedanın (Hz. Hüseyn’nin) müttahar revakında (büyük ceddi seyyid İbrahim Mücab’ın kabri kenarında) defnedildi.

[36] - Merhum Seyyid Ebu’l- Hasan-ı İsfehani 9 Zilhacce H. 1365’de Kazimeyn’de, otuz yıl dünya müslümanlarının riyaset ve liderliğinden sonra 88 yaşında Allah’ın rahmetine kavuştu . Merhum şeyh Mufid (r.a)’den sonra eşi görülmemiş acayip bir teşyi-i cenaze ile Necef’ul- Eşref’e kaldırılıp altın eyvanın karşısında yer alan sahnin kenarındaki hücrede toprağa verilmiştir.

[37] - 17 Zilkade H. 1355’de Kum şehrinde Allah’ın rahmetine kavuştu ve “Medres-i Balaser”‌de defnedildi (r.a).

[38] - Ahzab/39.

PEŞAVER GECELERİ: Hz. Ali (a.s)’ın Medfeni Hakkındaki İhtilaf

PEŞAVER GECELERİ:Zeyd Bin Ali (a.s)’ın Şahadet Vakıası