چطور خونریزی را بند بیاوریم؟

خونریزی از شریان (سرخرگ) ممکن است در طول چند دقیقه باعث مرگ شود. بنابراین کمک فوری در این مورد حیاتی است. این نوع خونریزی نبض‌دار است و باعث فوران در هر بار تپش می‌شود. خون اغلب رنگ قرمز روشن دارد.

در مصدوم دچار خونریزی، ابتدا اقدامات زیر را به ترتیب به عمل آورید :

1- محل خونریزی را مشخص کنید.

2-  نوع خونریزی را مشخص نمایید (داخلی یا خارجی).

3- خونریزی را کنترل کنید ( باید از حداقل امکانات حداکثر استفاده به عمل آید).

4- بیمار را جهت پیگیری صدمات وارد شده کنترل کنید.

فراموش نکنید که تمامی این عملیات را موقعی می توان انجام داد که ابتدا وضع تنفس و قلب بیمار کنترل شده باشد.

توقف خونریزی شریانی

برای متوقف کردن خونریزی از شریان، کارهای زیر را باید انجام دهید:

- ابتدا فرد دچار خونریزی را گرم و آرام نگه دارید و فورا به اورژانس زنگ بزنید یا او را به نزد پزشک برسانید.

- بر روی زخم دچار خونریزی محکم فشار بیاورید و به فشار دادن ادامه دهید تا بیمار را به پزشک برسانید. با یک گاز استریل یا اگر چیزی در دسترس ندارید، با دست‌تان روی زخم فشار دهید.

برای این کار، گاز استریل (یا تکه پارچه تمیز) را روی محل خونریزی گذاشته و با دست روی آن فشار وارد کنید تا خونریزی قطع گردد. یا می توانید قطعه ای گاز استریل را روی محل خونریزی گذاشته و به وسیله بانداژ، محکم آن را ببندید تا خونریزی کنترل گردد.

- در صورت امکان، عضو دچار خونریزی بالاتر از بقیه بدن قرار داد شود (در زخم دست و پا). به این ترتیب فشار خون و در نتیجه خونریزی کاهش پیدا می‌کند.

این روش در کنترل خونریزی قسمت هایی از بدن که امکان قرار دادن آنها در سطحی بالاتر از سطح بدن وجود دارد مورد استفاده قرار می گیرد که به علت نیروی جاذبه زمین، فشار خونریزی کمتر می شود.

البته در صورت وجود شکستگی در عضو مربوطه، نباید از این روش استفاده کنید.

-  در صورت امکان روی زخم پانسمان بگذارید. اگر خون از بانداژ عبور کرد، شدت فشارتان را بیشتر کنید تا زمانی که خونریزی متوقف شود.

- باندهای آغشته به خون را برندارید. در صورت لزوم باند دیگری روی زخم بگذارید.

- در خونریزی های خفیف می توان با استفاده از کیسه یخ در محل آسیب، علاوه بر کاهش درد و ورم، باعث کاهش خونریزی نیز شد.

پزشکان می گویند روش معمول قرار دادن یخ روی جراحت و زخم در پیشگیری یا بند آوردن خونریزی واقعا موثر است. هرچند سال هاست که استفاده از این روش برای کاهش خونریزی در بین مردم عادی رواج دارد، اما اکنون پزشکان دلیل علمی این تاثیر را پیدا کرده اند. آنها می گویند در صورتی که روی زخم یا جراحت کیسه یخی قرار دهید از بافت ملتهب، هورمونی تولید می شود که به ترمیم و بهبود ماهیچه های آسیب دیده کمک می کند.

توجه داشته باشید که استفاده از سرما به تنهایی نمیتواند در کنترل خونریزی موثر باشد و باید همراه با دیگر اقدامات انجام گیرد. همچنین برای جلوگیری ازسرمازدگی، کمپرس سرما را نباید بیش از 20 دقیقه روی عضو گذاشت.

- فردی که دچار خونریزی شریانی است، باید در حالت درازکش باشد، و ترجیحا پاها بالاتر و سر پایین‌تر از بدنش قرار داده شود. به این ترتیب اکسیژن به مغز می رسد.

ـ روی نقاط فشار، فشار وارد کنید. منظور از نقاط فشار، نقاطی هستند که شریان یا همان سرخرگ اصلی از آن عبور کرده است. چنانچه در نقاط فشار، شکستگی استخوانی وجود داشته باشد، نباید از این روش استفاده کنید.

ـ اگر خونریزی جزئی باشد، خونریزی ممکن است با ریختن آب سرد بر  روی آن بند بیاید.

ـ در خونریزی های شدید، از تورنیکت یا شریان بند (توسط فرد امدادگر) استفاده کنید. تورنیکت باند پهنی است که استفاده از آن به طور صحیح سرخرگ را بسته و مانع خونریزی می شود. از این وسیله تنها در موارد بسیار ضروری (نظیر قطع سرخرگ بزرگ، قطع عضو و یا عدم مهار خونریزی با روش های دیگر) استفاده می شود.

در بستن تورنیکت باید بسیار دقت کرد. چه بسا افرادی که به دلیل سهل انگاری امدادگران در استفاده از این وسیله، عضو خود را از دست داده اند. به همین دلیل استفاده از تورنیکت تنها در موارد خاص مورد استفاده قرار می گیرد و حدالمقدور سعی شود از تورنیکت استفاده نشود.

فرآوری : نیره ولدخانی

بخش سلامت تبیان

سایت امدادگران ایران

همشهری آنلاین

ایسنا