اعتبارنامه یا بی اعتبارنامه
این روزها خبر داغ اعتبارنامه هایی كه هنوز به تایید مجلس نرسیده است در بسیاری از رسانه ها به چشم می خورد و دلایل مختلف حقوقی و گاه سیاسی می تواند از عوامل زیر سوال رفتن یك اعتبارنامه یك نماینده باشد
برخی نمایندگان به واسطه اموری كه خارج از قانون انتخابات است نیز اهمیت می دهند و بر این باور هستند كه می توان حتی به دلایل خارج از الزامات قانونی توجه نمود و فلسفه این صلاحیت مجلس برای بررسی اعتبارنامه را نیز همین چیزها می دانند ؛
یكی از استدلال هایی كه مكرر از سوی برخی معترضین به اعتبارنامه ها بیان شده است این است كه دروغ گویی برخی از كسانی كه رای آورده اند مانع تایید صلاحیت ایشان است ؛ اما سوال این است كه صرفنظر از مباحث سیاسی از نظر حقوقی و فقهی می توان چنین اشخاصی را بافرض اثبات دروغگو بودن فاسق و ناصالح دانست ؟ این موضوع را در این مقاله به اختصار بررسی می نماییم .
«از نمایندگان مجلس شورای اسلامی در این عصر و عصرهای آینده میخواهم كه اگر خدای نخواسته عناصر منحرفی با دسیسه و بازی سیاسی وكالت خود را به مردم تحمیل نمودند مجلس اعتبارنامه آنان را رد كنند و نگذارند حتی یك عنصر خرابكار وابسته به مجلس راه یابد» (صحیفه جلد 21 صفحه 421).
سکوت در برابر دروغ دروغگو از نظر مراجع
برخی معترضین به اعتبارنامه ها خود را موظف به بیان فسق دیگران دانسته اندو معتقدند باید دروغگو بودن آنا را فاش و اثبات كنند تا این سمت مهم به انان داده نشود اما نظر مراجع در این خصوص چیست ؟ كافیست به استفتاءاتی از قبیل استفتاء ذیل توجه نماییم
سوال: نظر حضرتعالی درباره «سکوت در برابر دروغ دروغگو» چیست؟
آیت‌الله مکارم شیرازی: در صورتی که دروغ او سبب مفسده‌ای بشود جایز نیست.
آیت‌الله صافی‌گلپایگانی: موارد مختلف است حکم کلی نمی‌توان کرد.
آیت‌الله حسینی زنجانی: سکوت جایز نیست مگر ضرر به معترض داشته باشد.
آیت‌الله نوری همدانی: چنانچه سکوت در مورد مسئله مذکور موجب مفسده شود جایز نیست.
معترضین به اعتبارنامه ها كه مدعی دروغگو بودن برخی داطلبان هستند گاه خود را مجاهد و مبارز در راه اسلام نیز می دانند و این فی الجمله می تواند درست باشد زیرا در تعلیمات اسلام ، فوق العاده تاءكید شده ، تا آنجا كه دروغگویان را همردیف كافران و منكران الهى مى شمرد، و دروغ را كلید تمام گناهان معرفى مى كند. و تصریح مى كند كه انسان تا دروغ را به هر شكل و به هر صورت ترك نگوید طعم ایمان را نخواهد چشید
«از نمایندگان مجلس شورای اسلامی در این عصر و عصرهای آینده میخواهم كه اگر خدای نخواسته عناصر منحرفی با دسیسه و بازی سیاسی وكالت خود را به مردم تحمیل نمودند مجلس اعتبارنامه آنان را رد كنند و نگذارند حتی یك عنصر خرابكار وابسته به مجلس راه یابد» (صحیفه جلد 21 صفحه 421).
معترضین به اعتبارنامه ها كه مدعی دروغگو بودن برخی داطلبان هستند گاه خود را مجاهد و مبارز در راه اسلام نیز می دانند و این فی الجمله می تواند درست باشد زیرا در تعلیمات اسلام ، فوق العاده تاءكید شده ، تا آنجا كه دروغگویان را همردیف كافران و منكران الهى مى شمرد، و دروغ را كلید تمام گناهان معرفى مى كند. و تصریح مى كند كه انسان تا دروغ را به هر شكل و به هر صورت ترك نگوید طعم ایمان را نخواهد چشید.
همین اندازه براى پى بردن به خطرات دروغ كافى است و آیات متعددی دلالت بر بی ایمانی دروغگویان دارد ؛آیاتی همچون :
1- انّما یفترى الكذب الّذین لایۆ منون بآیات اللّه . (نحل - 105)2- انّ اللّه لایهدى من هو كاذب كفّار. (زمر - 3)
3- انّ اللّه لایهدى من هو مسرف كذّاب . (غافر - 28)
4- فاءعقبهم نفاقا فى قلوبهم الى یوم یلقونه بما اءخلفوا اللّه ما وعدوه و بما كانوا یكذبون . (توبه - 77)
5- و لهم عذاب اءلیم بما كانوا یكذبون . (بقره - 10)
ترجمه
1- تنها كسانى دروغ مى بندند كه به آیات خدا ایمان ندارند (آرى ) دروغگویان واقعى آنها هستند!
2-...خداوند آن كس را كه دروغگو و كفران كننده است هرگز هدایت نمى كند.
3-...خداوند كسى را كه اسرافكار و بسیار دروغگوست هدایت نمى كند.
4-این عمل ، (روحِ) نفاق را، تا روزى كه خدا را ملاقات كنند، در دلهایشان برقرار ساخت این به خاطر آن است كه از پیمان الهى تخلّف جستند و به خاطر آن است كه دروغ مى گفتند.
5- و به خاطر دروغهایى كه مى گفتند عذاب دردناكى در انتظار آنهاست .
«از نمایندگان مجلس شورای اسلامی در این عصر و عصرهای آینده میخواهم كه اگر خدای نخواسته عناصر منحرفی با دسیسه و بازی سیاسی وكالت خود را به مردم تحمیل نمودند مجلس اعتبارنامه آنان را رد كنند و نگذارند حتی یك عنصر خرابكار وابسته به مجلس راه یابد» (صحیفه جلد 21 صفحه 421)
نتیجه گیری
هرچند اصل تلاش برای زیر سوال بردن اعتبارنامه دیگر منتخبین می تواند ممدوح باشد هرچند به اتهام دروغگو بودن ایشان باشد زیرا از منظر فقهی آنها فاسق اند و از منظر حقوقی نیز بر اساس قانون اساسی و اصل167 آن و بر طبق تحریر الوسیله امام ره قابل تعزیرند با و چنانكه اشاره شد حتی فلسفه این صلاحیت مجلس برای بررسی اعتبارنامه ها نیز همین شاید همین امر باشد و نیز این درست است كه "مگر حق شخصی ماست كه ببخشیم و كوتاه بیائیم " اما ظرایف دیگری نیز وجود دارد كه باید به آن توجه نمود :
1-تا اطمینان به فسق و عدم صلاحیت منتخب ندارند ، اعتراض نكنند .
2-برای اعتراض تجسس از مسائل شخصی منتخبین دیگر را برای خود مجاز نشمرند زیرا تجسس خود جرم و گناه قابل تعزیر است .
3-چنانچه شخص را توبه كننده از گناه دیدند او را رسوا نسازند .
همینطور به نمایندگانی كه بر اساس قانون انتخابات به هر دلیل صلاحیت نداشته یا در همین ایام صلاحیت خویش رابه دلایلی همچون برخی محكومیت های كیفری كه بر طبق ماده 30 قانون انتخابات از دست داده اند توصیه می شود خود شان انصراف دهند و آبروشان را بیشتر حفظ نمایند زیرا به موجب بند 11 ماده 30 قانون انتخابات « محكومین به خیانت و كلاهبرداری، اختلاس و ارتشاء و غصب اموال دیگران و محكومین به سوء استفاده مالی به حكم محاكم صالحه قضایی» از جمله محرومین از داوطلبی نمایندگی‌هستند .
ر.زهروی /عضو هیات علمی دانشگاه علوم قضایی بخش حقوق تبیان
